 |
Hình ảnh sản xuất tại Công ty CP Bóng đèn Điện Quang - doanh nghiệp đầu ngành của thành phố |
Có thể khẳng định rằng, TP.HCM là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ. Dù chỉ chiếm khoảng 0,6% diện tích cả nước và có dân số 9,2 triệu người, nhưng TP.HCM đã và đang có đóng góp lớn nhất cho sự phát triển kinh tế chung của cả nước, là đầu tàu của kinh tế trên các lĩnh vực, có những ảnh hưởng - tác động lớn đến cả nước. Thực tế quá trình phát triển của TP.HCM cũng luôn gắn liền với sự thăng trầm của đất nước và cùng với đó là phẩm chất nổi trội của những người con ưu tú thành phố mang tên Bác được phát huy.
Trong tiến trình thay đổi, "nguồn vốn con người" được xem là tài sản quan trọng nhất của mọi quốc gia, vì đây vừa là động lực vừa là mục tiêu cuối cùng của mọi nền kinh tế. Hơn hết, chỉ khi cái gọi là "nguồn lực con người" được đặt một môi trường và trong khoảnh khắc định mệnh thì nguồn lực ấy mới có khả năng sản sinh ra phẩm chất tinh hoa nhất: đó là tinh thần đổi mới - sáng tạo để chiến thắng và vượt qua những thử thách khắc nghiệt nhất. Đây cũng là cơ hội và thời khắc sản sinh ra những con người ưu tú của thời đại với những sự đóng góp to lớn nhất cho dân tộc, đất nước để đổi mới - phát triển.
Những năm cuối thập niên 70 của thế kỷ trước, đất nước ta gặp nhiều khó khăn, thách thức lớn. Chỉ vài năm sau thắng lợi của cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc - thống nhất đất nước, Việt Nam lại phải đương đầu với hai cuộc chiến tranh biên giới và chính sách bao vây, cấm vận của các thế lực thù địch. Đồng thời, những nhược điểm của mô hình, cơ chế quản lý kinh tế cũ cũng đã nhanh chóng bộc lộ rõ và trở thành lực cản đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Các tỉnh, thành phố, nhất là các thành phố cảng công nghiệp như TP.HCM, Hải Phòng... đứng trước một thời điểm thử thách khắc nghiệt nhất, ảnh hưởng đến sự tồn tại của người dân, đó là an ninh lương thực.
Ngày ấy, TP.HCM ở cạnh vựa lúa của cả nước mà lại lo thiếu đói, nạn đói cận kề, do "ngăn sông cấm chợ", giao thương bị ách tắc. Thậm chí, Công ty Lương thực Miền Nam là một doanh nghiệp lớn cũng bị "trói tay", cũng bị ngăn cản thu mua và vận chuyển lúa gạo về TP.HCM. Vì thế, hơn 4 triệu dân TP.HCM khi đó phải ngày ngày ăn cơm độn sắn, độn khoai, ăn hạt bo bo. Ngày ấy, chuyển được vài chục ký gạo ra khỏi vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long là cả sự trần ai.
Bí thư Thành ủy TP.HCM lúc bấy giờ (giai đoạn cuối năm 1976, đầu năm 1977) là cố Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã từng nói: "Chúng ta không thể để dân đói, không thể để doanh nghiệp khát nguyên liệu. Sống bên cạnh vựa lúa mà đói, sống trên đống vàng mà chết khát là sao? Ta tự buộc trói tay chân của ta, phải tự cởi trói từ cơ chế, thoát khỏi ngăn sông cấm chợ thì dân mới không đói, doanh nghiệp mới thoát ra khỏi khó khăn".
Và những cuộc "xé rào" đã diễn ra. Lúc ấy, Ủy ban Vật giá Nhà nước kiện lên Trung ương về việc TP.HCM "phá giá thị trường" khi thu mua lúa gạo. Trung ương triệu tập Bí thư Thành ủy TP.HCM ra Hà Nội báo cáo và cử các chuyên gia vào TP.HCM để kiểm tra, theo dõi diễn biến tình hình. Bí thư Thành ủy Võ Văn Kiệt trình bày rõ ràng việc TP.HCM đang làm và đúc kết một câu: "Làm cái gì mà cứu được dân khỏi đói, kinh tế đi lên thì chúng tôi xin phép làm, xin chịu trách nhiệm trước Trung ương, trước người dân".
Có thể nói rằng, cuộc đổi mới sáng tạo trong mô hình quản lý kinh tế thị trường ở TP.HCM và Nghị quyết 24 năm 1980 của Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng về khoán sản phẩm nông nghiệp là cơ sở thực tiễn vững chắc để Ban Bí thư ra Chỉ thị số 100 năm 1981, công nhận khoán sản phẩm và áp dụng chế độ khoán trong toàn bộ nền nông nghiệp cả nước.
Trên tinh thần đó, Việt Nam không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà nhanh chóng trở thành quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới. Sự đột phá và thành công của ngành sản xuất nông nghiệp đã kích thích, lan tỏa sang các lĩnh vực, ngành sản xuất công nghiệp khác hướng tới nền kinh tế thị trường, là nền tảng cho lý luận của cả nước trong công cuộc đổi mới lần thứ nhất.
Sau gần 50 năm lập lại hòa bình, cùng với sự hoàn thiện kinh tế thị trường, Việt Nam giờ đây đã là một nền kinh tế hội nhập phát triển nhanh và có vị trí quan trọng trong khu vực. Mặc dù vậy, hiện nay kinh tế đất nước trong đó có TP.HCM đang phải đương đầu với những khó khăn rất lớn và có thể nói rằng chúng ta đang đứng trước những thách thức đòi hỏi sự cần thiết một cuộc đổi mới kinh tế lần thứ hai. Cụ thể, trong quý I/2023, GDP của Việt Nam tăng 3,32%, gần thấp nhất trong 13 năm qua.
Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế TP.HCM rất thấp (GRDP ước tăng 0,7% so với cùng kỳ); thị trường bất động sản, thị trường tài chính gặp nhiều khó khăn, nợ xấu ngân hàng và áp lực đáo hạn trái phiếu có xu hướng tăng; doanh nghiệp tiếp tục cắt giảm lao động và khó khăn hơn về đơn hàng, nguồn vốn; sức mua của người tiêu dùng giảm. Thách thức đối với đất nước và TP.HCM càng nghiêm trọng hơn khi triển vọng tăng trưởng kinh tế thế giới bị đe dọa bởi lạm phát, hệ thống tài chính toàn cầu suy yếu trong khi xung đột quân sự Nga - Ukraine tiếp tục leo thang, chuỗi cung ứng nguyên liệu bị đứt gãy...
TP.HCM là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ. Dù chỉ chiếm khoảng 0,6% diện tích cả nước và có dân số 9,2 triệu người, nhưng TP.HCM đã và đang có đóng góp lớn nhất cho sự phát triển kinh tế chung của cả nước, là đầu tàu của kinh tế trên các lĩnh vực, có những ảnh hưởng - tác động lớn đến cả nước.
Truyền thống chủ động tiên phong và sáng tạo của những con người đã, đang và sẽ sống, học tập và làm việc tại TP.HCM - thành phố vinh dự mang tên Bác, thành phố "rạng rỡ tên vàng", một lần nữa lại được thử thách trong công cuộc đổi mới kinh tế lần thứ hai của đất nước.
Tại kỳ họp cuối năm 2022, Quốc hội khóa 15 đã tiến hành tổng kết và cho phép kéo dài Nghị quyết 54 (Quốc hội khóa 14) thêm 1 năm, đến ngày 31/12/2023. Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP.HCM phối hợp với các bộ, ngành xây dựng nghị quyết mới thay thế Nghị quyết 54 hiện hành về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM và dự kiến trình Quốc hội trong tháng 5.
Trong bối cảnh này, cộng đồng doanh nghiệp cũng cần chủ động phát huy tính chủ thể kinh tế, phối hợp cùng các nhà lập pháp tích hợp tầm nhìn phát triển của mình với việc xây dựng các bộ luật cũng như thực hiện, giám sát và thực thi luật pháp nhằm kiến tạo môi trường phát triển bình đẳng.
Gần 50 năm sau ngày miền Nam được hoàn toàn giải phóng - thống nhất đất nước, non sông thu về một mối, với tinh thần chiến thắng 30/4 bất diệt, TP.HCM đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Và trong mọi công cuộc đổi mới kinh tế - xã hội, vai trò của con người vẫn là quyết định. Truyền thống chủ động tiên phong và sáng tạo của những con người đã, đang và sẽ sống, học tập và làm việc tại TP.HCM - thành phố vinh dự mang tên Bác, thành phố "rạng rỡ tên vàng", một lần nữa lại được thử thách trong công cuộc đổi mới kinh tế lần thứ hai của đất nước thông qua chỉ dấu của Đại hội Đảng XIII. Phẩm chất đặc trưng đó, tiêu biểu đó chắc chắn sẽ luôn góp phần đảm bảo cho mảnh đất hình chữ S mãi kiêu hãnh lung linh bên bờ biển Đông, để qua đó cùng toàn dân tộc hướng tới tầm nhìn 2050 với nước Việt Nam "đàng hoàng hơn, to đẹp hơn" theo đúng ý nguyện lúc sinh thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu.
