Cần sa, súng, rượu… thế giới đang coi gì là thiết yếu giữa thời Covid-19?

Người dân xếp hàng trước một cửa hàng súng ở Culver City, bang California, Mỹ, hôm 15/3. Ảnh: AP.

Covid-19 - dịch bệnh do chủng virus corona mới, bùng phát từ thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc từ cuối năm 2019. Dịch bệnh này giờ đây đang lây lan mạnh trên khắp thế giới, với hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận trường hợp nhiễm bệnh.

Nhằm ứng phó, nhà chức trách nhiều quốc gia triển khai các biện pháp phong tỏa, cho phép những cửa hàng, dịch vụ nào được hoạt động. Họ yêu cầu người dân không ra khỏi nhà. Các lệnh hoặc khuyến cáo cách ly xã hội ảnh hưởng đến hơn 20% dân số toàn cầu.

Tình hình trên khiến nhiều người tự đặt câu hỏi thứ gì thực sự thiết yếu?

Câu trả lời chung của thế giới là nhân viên y tế, lực lượng hành pháp, điện, nước, thực phẩm và thông tin liên lạc. Các lĩnh vực này đều được miễn trừ khỏi lệnh phong tỏa. Tuy nhiên, một số danh sách hạn chế còn không đưa vào những hoạt động phản ánh đặc trưng một quốc gia hoặc là nỗ lực của các nhà vận động hành lang.

Tại một số bang ở Mỹ, golf, súng và cần sa được coi là thiết yếu, khiến nhiều người bất ngờ hoặc phẫn nộ. Rượu cũng xuất hiện trong danh sách hàng thiết yếu. Anh ban đầu cấm các cửa hàng kinh doanh rượu hoạt động nhưng sau khi xuất hiện thông tin nhiều siêu thị không còn bia, rượu, chính phủ nước này nhanh chóng đảo ngược quyết định.

Các quốc gia như Ấn Độ và các bang ở Mỹ coi công nghệ thông tin là quan trọng. Sự phụ thuộc của thế giới vào Internet càng rõ ràng hơn khi những người cách ly ở nhà phải tìm cách liên lạc trực tuyến, xem phim và chơi điện tử để bớt nhàm chán.

California và Washington, nằm trong số các bang tại Mỹ hợp pháp hóa cần sa, coi cửa hàng bán cần sa trong chuỗi cung ứng là quan trọng. Với một số người, họ dùng cần sa như thuốc điều trị hơn là để hưng phấn.

"Cần sa là phương pháp chữa trị an toàn và hiệu quả đang được hàng triệu người Mỹ sử dụng để duy trì hiệu quả cuộc sống hàng ngày trong khi cơ thể mang bệnh", theo Erik Altieri - Giám đốc điều hành Tổ chức Quốc gia về Cải cách Luật Cần sa.

"Giúp những cá nhân trên tiếp cận được thuốc của họ là điều rất quan trọng vào lúc này".

Thống đốc bang Connecticut Ned Lamont đưa cửa hàng súng vào danh sách cơ sở kinh doanh thiết yếu, khiến nhiều gia đình có nạn nhân của bạo lực súng đạn bị sốc và phẫn nộ. Người phát ngôn Max Reiss nói ông Lamont chỉ đang cố không làm gián đoạn quá mức hoạt động kinh doanh hay các quyền hợp pháp.

Liệu súng có là mặt hàng kinh doanh thiết yếu trong thời Covid-19?

Liên minh Hành động Newtown, thành lập sau khi một tay súng sát hại 26 người tại trường tiểu học Sandy Hook, Newtown, Connecticut, hồi năm 2012, kêu gọi thống đốc Lamont cân nhắc. Họ chỉ ra doanh thu bán súng và đạn gần đây tăng mạnh. Nhóm dự báo "số người chết vì các vụ xả súng, ngộ sát và tự tử sẽ tăng theo".

Tổng chưởng lý bang Texas Ken Paxton ngày 27/3 cho biết các lệnh khẩn cấp tại Texas không thể cấm buôn bán súng. "Nếu xã hội bất ổn, chỉ chúng ta mới tự bảo vệ được mình. Do đó, tôi nghĩ sở hữu vũ khí là điều rất quan trọng cho an toàn bản thân mỗi cá nhân", phó thống đốc bang Texas Dan Patrick trả lời một cuộc phỏng vấn.

Thống đốc bang Pennsylvania Tom Wolf ngày 24/3 âm thầm cho phép các cửa hàng súng mở cửa trở lại nhưng chỉ trong những khung giờ nhất định nếu khách hàng và nhân viên của họ tuần thủ tốt cách ly xã hội cùng những biện pháp phòng dịch khác.

Tại châu Âu, Italy là nơi có quy định nghiêm ngặt nhất, chỉ doanh nghiệp thực sự thiết yếu, như cửa hàng thực phẩm, dược phẩm, được mở cửa. Lĩnh vực sản xuất đóng cửa từ ngày 26/3, chỉ cho phép những nhà máy sản xuất nhu yếu phẩm như vật tư y tế hoạt động với các điều kiện an toàn cho nhân viên được đảm bảo.

Anh, dù ban đầu không muốn, cũng phải chấp nhận chấm dứt những hoạt động không quan trọng. Các cửa hàng, khu ẩm thực đóng cửa nhưng người dân Anh vẫn có thể mua cá và khoai tây rán cùng nhiều món ăn khác mang về.

Tại Pháp, các cửa hàng chuyên về bánh ngọt, rượu vang và bơ được coi là thiết yếu. Đời sống tôn giáo mạnh mẽ ở Israel khiến chính phủ nước này phải nhượng bộ, cho phép mọi người tập trung cầu nguyện bên ngoài nhưng tối đa 10 người và giữ khoảng cách tối thiểu 2m. Hoạt động tuần hành cũng được cho phép và đã diễn ra trước tòa nhà quốc hội, tòa án tối cao với người tham gia giữ đúng khoảng cách yêu cầu.

Cửa hàng bánh mỳ được coi là thiết yếu và được phép mở cửa trong thời gian Pháp phong tỏa toàn quốc để đối phó virus corona. Ảnh: AP.

Nhà chức trách Trung Quốc đóng cửa gần như toàn bộ hoạt động kinh doanh và khu vực công cộng từ cuối tháng 1, chỉ cho phép bệnh viện, siêu thị và hiệu thuốc mở cửa. Tài xế xe tải vận chuyển thực phẩm, thuốc sát trùng và vật tư y tế tới những thành phố bị phong tỏa được coi là anh hùng.

Bắc Kinh đang nới lỏng các hạn chế để hồi sinh nền kinh tế sau khi tuyên bố chiến thắng đại dịch Covid-19.

Tại Mỹ, các nhà vận động hành lang đang cố gây ảnh hưởng đến danh sách hàng thiết yếu để lĩnh vực của họ có thể tiếp tục hoạt động. "Họ phần nào được đền đáp" ở Connecticut, Reiss nói.

Ông cho biết những nhà vận động hành lang cho lĩnh vực sản xuất và golf hoạt động đặc biệt tích cực nhưng golf vẫn không được coi là thiết yếu ở Connecticut. Tuy nhiên, thống đốc bang Arizona Doug Ducey lại đưa golf vào danh sách của ông. Nhà chức trách khuyến khích 1,7 triệu dân của thành phố thủ phủ Phoenix "ra ngoài, vận động và thực hiện cách ly xã hội có trách nhiệm" tại các sân golf, công viên.

Thị trưởng 5 thành phố ở Arizona phản đối quyết định của Ducey, cho rằng chính quyền đang đưa khái niệm "thiết yếu" đi quá xa. Tại bang California, các nhà vận động hành lang muốn đưa xây dựng ra khỏi lệnh hạn chế và thành công, tờ Sacramento Bee đưa tin. 

Nếu hoạt động xây dựng ở bang đông dân nhất Mỹ bị đình trệ, như trong Đại Suy thoái năm 2008 – 2009, việc tái khởi động là rất khó, theo Erika Bjork, phòng thương mại thành phố Sacramento, thủ phủ California.

Nhiều bang ở Mỹ cũng cho phép cửa hàng rượu mở cửa, như New Mexico, nơi luôn xếp thứ nhất về tỷ lệ số người chết vì đồ uống có cồn. Nhà chức trách lo nếu không có rượu, những người nghiện rượu có thể phải nhờ đến hỗ trợ y tế, khiến nguồn lực bị phân tán khỏi nỗ lực ứng phó virus corona.

Tại bang New Hampshire, thống đốc Chris Sununu cho phép cửa hàng hoa được kinh doanh. Khi được hỏi lý do, người phát ngôn Ben Vihstadt nói hoa là dịch vụ thiết yếu cho các nhà tang lễ.

(Theo Người Đồng Hành)