Ăn Bánh Gai Tứ Trụ Nhớ Hương Vị Xứ Thanh

Nghe tiếng dép của mẹ và đôi quang gánh kêu kẻo kẹt nhìn ra xa thấy mẹ, chị em tôi vui mừng biết bao rồi kêu lên, thường thì mẹ chỉ mua ngoài chợ ở quê tôi là kẹo cau, bánh lỗ tai, nhưng không biết sao hôm đó mẹ lại có bánh gai. Hỏi mẹ thì mẹ nói “hôm nay gặp một người bạn gốc Thanh Hóa về thăm quê, nên tặng mẹ mấy cái bánh làm quà cho cháu. Nghe nói bánh này ngon lắm ăn cho biết”.

Năm cái bánh gai ấy, mẹ chia cho chị em chúng tôi mỗi người 2 cái, còn một cái của mẹ. Chỉ có vậy thôi, những món quà quê mẹ đã ban cho chúng tôi tuy đơn sơ, giản dị và ít ỏi về vật chất nhưng chứa đựng trong đó là cả tình yêu thương của mẹ dành cho chúng tôi. Ánh mắt mẹ cũng rạng rỡ niềm vui. Chỉ thế thôi khiến tôi nhận ra rằng hạnh phúc đôi khi thật giản đơn không đơn thuần chỉ là những món quà đắt tiền, to tát mà hạnh phúc là từ sự thương yêu, ấm áp mà mẹ dành cho con.

Nhìn những chiếc bánh gai Thanh Hóa mà chị em chúng tôi không cầm lòng được. Màu đen bóng của lá gai, vị thơm của dầu chuối, dẻo của gạo nếp, vị ngọt của mật mía, vị bùi bùi của đậu xanh, mùi thơm thoảng của vừng quyến rũ người thưởng thức bởi cả sắc, hương, vị khiến thôi thúc người ăn tiếp tục mở những chiếc bánh khác. Hương vị hấp dẫn làm chúng tôi không thể nào quên được vì nó ngon, nó thấm thía, ăn như thể "ngậm mà nghe". Vị bánh ngọt lịm cả tuổi thơ để khi lớn lên vẫn không quên hương vị bánh ấy. Hình ảnh ấy trở thành miền ký ức trong sáng, đẹp đẽ và ấm áp của tuổi thơ. Món quà quê dân dã, mộc mạc ấy sẽ lưu mãi trong tiềm thức chị em chúng tôi. Cứ như thế, thời gian cứ mãi trôi đi, chị em tôi mãi lớn khôn sải cánh bay trên đường đời, mẹ tôi thì ngày càng già yếu nhưng kí ức về tuổi thơ với bánh gai Thanh Hóa luôn hiện diện trong mỗi chúng tôi, nó là địa chỉ tình thương để chúng tôi nhớ về. Giờ đây, cuộc sống hiện đại điều kiện cuộc sống sung túc, được thưởng thức nhiều hương vị bánh mỗi miền quê khác nhau nhưng không hiểu sao mỗi khi như thế tôi lại dậy về dự vị ngọt ngào, sự thơm thảo của bánh gai Thanh Hóa - món quà quê của người mẹ nghèo năm xưa.

Theo tìm hiểu tôi được biết đây là món bánh nổi tiếng của người Thanh Hóa có lịch sử gần hai thế kỷ. Theo người dân Làng Mía (xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa), một làng cổ tồn tại hàng nghìn năm bên bờ sông Chu - nghề làm bánh gai nơi đây có nguồn gốc từ thế kỷ 15, thời Hậu Lê. Thời đó, bánh gai làng Mía là sản vật chỉ được dùng tiến vua Lê và trong các dịp giỗ anh hùng Lê Lai, Lê Lợi, Tết, đình đám quan trọng của quốc gia, vì vậy bánh gai nơi này còn có tên gọi khác là bánh tiến Vua. Bánh gai thì có rất nhiều làng quê trong tỉnh Thanh Hóa, trong nước làm nhưng để có được bánh gai như ở Tứ Trụ (Xã Thọ Diên - Thanh Hóa) thì chưa hẳn đã có nơi nào bằng. Cái tên bánh gai Tứ Trụ cho đến nay vẫn là thương hiệu riêng của Thanh Hóa để phân biệt với các loại bánh gai ở các tỉnh khác. Được biết thương hiệu và lô-gô “Bánh gai Tứ Trụ xã Thọ Diên” đã được Bộ Khoa học và Công nghệ công nhận và bảo hộ. Đặc biệt, gần đây làng Mía đã được công nhận là làng nghề truyền thống. Bánh gai tiến Vua làng Mía đã được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa cấp Bằng chứng nhận là một trong 10 sản phẩm hàng hóa tiêu biểu tỉnh Thanh Hóa từ năm 2016. Đây là cơ sở quan trọng để địa phương tiếp cận các cơ chế, chính sách hỗ trợ của Chính phủ và UBND tỉnh Thanh Hóa trong việc khôi phục và phát triển nghề. 

Bánh gai Tứ Trụ là một đặc sản nổi tiếng của cả nước, một nghề thủ công truyền thống mang đậm nét văn hóa của xứ Thanh. Mỗi khi nhắc đến Thanh Hóa du khách không thể nào quên được bánh gai vừa ngon, vừa béo, vừa thơm và cũng không nơi nào làm giống được. Có thể nói Bánh gai Tứ Trụ luôn gắn bó với cuộc hành trình khám phá văn hóa, ẩm thực, du lịch ở vùng đất xứ Thanh.

Bánh gai Thanh Hóa là như vậy đó, hương vị trứ danh của xứ Thanh đã đi vào lịch sử của bao lớp người thưởng thức như tôi cùng bè bạn. Văn hóa ẩm thực đã trở thành di sản chung, hương vị chung cho người dân Việt quê mình. Bánh gai Thanh Hóa đã trở thành một phần cốt cách con người Thanh Hóa, dù họ có đi đâu và sống nơi nào thì khi nhớ tới Thanh Hóa điều đầu tiên là nhớ tới bánh gai Thanh Hóa. 

(Bài dự thi Chương trình Doanh Nhân với Người tiêu dùng)