Việt Nam vượt Thái Lan, trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới

Theo Đài Thai PBS , từ tháng 1 đến tháng 6/2025, Ấn Độ tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu thế giới với 11,68 triệu tấn gạo xuất khẩu, tăng 36,5% so với cùng kỳ. Việt Nam vươn lên vị trí thứ hai với 4,72 triệu tấn, tăng 3,5%, trong khi Thái Lan rơi xuống thứ ba với 3,73 triệu tấn, giảm mạnh 27,3%.

Trong khi đó, Pakistan xuất khẩu 2,76 triệu tấn (giảm 20,2%) và Mỹ đạt 1,4 triệu tấn (giảm 23,5%).

Xuất khẩu gạo Thái Lan giảm sút phần lớn do giá cao. Ông Charoen Laothamatas - Chủ tịch Hiệp hội Xuất khẩu gạo Thái Lan cho biết, giá trị xuất khẩu gạo của nước này trong 6 tháng đầu năm chỉ đạt khoảng 75,57 tỷ baht (hơn 2,3 tỷ USD), giảm tới 36,4% so với cùng kỳ năm trước.

Theo ông Charoen, một số quốc gia như Iraq, Trung Quốc, Nhật Bản và các nước châu Phi đang tăng đơn đặt hàng gạo Thái Lan trong tháng 7/2025, song lý do chủ yếu đến từ việc giá gạo có xu hướng hạ do nguồn cung toàn cầu tăng và nhu cầu tiêu thụ giảm.

Ngoài ra, ông Charoen cũng cảnh báo rằng mức thuế quan mới 19% của Mỹ (có hiệu lực từ tháng 8) không đáng ngại bằng những biến động từ thị trường toàn cầu, như nguy cơ dư cung gạo trắng và khả năng Nhật Bản chuyển hướng sang nhập khẩu gạo từ Mỹ.

Điều khiến các nhà xuất khẩu Thái Lan lo lắng hơn cả là sự vươn lên mạnh mẽ của các giống gạo Việt Nam như ST21. “Nếu Việt Nam tăng gấp 10 lần sản lượng trong tương lai, khiến giá thành rẻ hơn nữa, Thái Lan sẽ mất thêm thị phần”, ông Charoen cảnh báo và nhấn mạnh: “Đừng quá vui khi giá gạo cao. Tốt hơn hết là giữ mức giá hợp lý và bán với khối lượng lớn”.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong tháng 7/2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam ước đạt 750.000 tấn, trị giá khoảng 366,1 triệu USD. Tính chung 7 tháng, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 5,5 triệu tấn gạo, thu về 2,81 tỷ USD, tăng 3,1% về khối lượng nhưng giảm 15,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.

Nguyên nhân chính khiến kim ngạch sụt giảm là do giá gạo xuất khẩu bình quân chỉ đạt 514 USD/tấn, giảm 18,4%. Diễn biến này phản ánh rõ xu hướng giảm giá trên thị trường toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh nguồn cung dồi dào và cạnh tranh về giá ngày càng gay gắt.

Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 42,6% tổng kim ngạch. Tuy nhiên, giá trị xuất khẩu sang quốc gia này trong 6 tháng đầu năm cũng đã giảm 13,5%.

Ngược lại, một số thị trường khác ghi nhận tăng trưởng mạnh. Xuất khẩu sang Ghana tăng 53,5%, sang Bờ Biển Ngà tăng 96,6%, trong khi Bangladesh ghi nhận mức tăng ấn tượng nhất, gấp 188 lần so với cùng kỳ. Ở chiều ngược lại, xuất khẩu sang Malaysia giảm mạnh nhất, tới 58,5%.

Việc Việt Nam vượt Thái Lan về sản lượng xuất khẩu gạo là dấu mốc quan trọng, khẳng định năng lực sản xuất, chuỗi cung ứng ổn định và khả năng cạnh tranh giá tốt của ngành gạo Việt Nam. Tuy nhiên, áp lực giảm giá tiếp tục đặt ra bài toán khó về hiệu quả kinh tế.

Trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu có dấu hiệu chững lại, thị trường gạo thế giới đang bước vào giai đoạn cạnh tranh khốc liệt hơn. Các doanh nghiệp Việt cần tập trung hơn vào nâng cao giá trị sản phẩm, xây dựng thương hiệu gạo chất lượng cao, đẩy mạnh tiếp cận các thị trường tiềm năng như châu Phi, Trung Đông, Nam Á, đồng thời tận dụng các hiệp định thương mại tự do để mở rộng thị phần xuất khẩu.

Dù vẫn giữ vững vị trí xuất khẩu thứ hai thế giới, Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong việc gia tăng giá trị, bảo đảm lợi nhuận cho người trồng lúa, doanh nghiệp xuất khẩu và duy trì bền vững chuỗi cung ứng gạo quốc gia.