Việt Nam rất khó đạt tăng trưởng GDP ở mức 6%

Theo Bộ phận Nghiên cứu Kinh tế và Thị trường toàn cầu (Global Economics & Market Research) của Ngân hàng UOB, chỉ số giá tiêu dùng của Việt Nam giảm sâu xuống mức 2,4% trong quý II/2023 từ mức 4,18% trong quý I/2023, thấp hơn mục tiêu 4,5% của Chính phủ.

Lạm phát cơ bản (không bao gồm giá thực phẩm, năng lượng và các dịch vụ công khác) đã giảm xuống mức 4,48% trong quý II/2023, từ mức 5,01% trong quý I/2023, tạo cơ hội cho Ngân hàng Nhà nước nới lỏng thêm chính sách tiền tệ trong nửa đầu năm.

Báo cáo của UOB cũng ghi nhận, tăng trưởng GDP thực tế của Việt Nam trong quý II/2023 đã tăng lên 4,14% từ mức đã điều chỉnh 3,28% trong quý I trước đó.

Như đã diễn ra kể từ đầu năm 2023, nguyên nhân chính dẫn đến kết quả tăng trưởng ảm đạm tiếp tục đến từ hoạt động sản xuất và nhu cầu bên ngoài sụt giảm. Như vậy, trong nửa đầu năm 2023, nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng 3,72% so với cùng kỳ, thấp hơn nhiều so với con số 6,46% trong nửa đầu năm 2022 cũng như mục tiêu tăng trưởng chính thức là 6,5% do Tổng cục Thống kê đưa ra.

Xét về mức độ tăng trưởng theo ngành, lĩnh vực sản xuất (bao gồm cả xây dựng) vốn chiếm khoảng 34% tỷ trọng của nền kinh tế, đã đạt mức tăng trưởng khoảng 1,1% so với cùng kỳ và đóng góp tích cực trong nửa đầu năm 2023, sau khi giảm lần đầu tiên kể từ quý III/2021. Trong khi đó, ngành dịch vụ (chiếm 43% tỷ trọng nền kinh tế) đã cố gắng bù đắp một số tổn thất từ khu vực bên ngoài, tăng 6,1% so với cùng kỳ trong quý II/2023 và kéo dài mức tăng trưởng 6,6% so với cùng kỳ trong quý I/2023. Lĩnh vực dịch vụ đóng góp 2,7%, tương đương hơn 60% mức tăng trưởng chung trong nửa đầu năm 2023.

Sự suy yếu của nhu cầu bên ngoài là yếu tố chính dẫn đến sự sụt giảm  

Nguyên nhân chính khiến lĩnh vực sản xuất hoạt động kém hiệu quả chủ yếu đến từ nhu cầu bên ngoài sụt giảm, vốn đã xảy ra kể từ đầu năm 2023 và ở khắp các nền kinh tế xuất khẩu chủ chốt ở châu Á khi chính sách thắt chặt ở các thị trường phát triển siết chặt nhu cầu, cộng với căng thẳng Mỹ - Trung đang diễn ra gây khó khăn lên các hoạt động của chuỗi cung ứng.

Xuất khẩu trong quý II/2023 giảm 14,2% so với cùng kỳ, trong khi nhập khẩu giảm 22,3% so với cùng kỳ. Kết quả này kéo dài từ quý I/2023, khi xuất khẩu giảm 11,9% so với cùng kỳ và nhập khẩu giảm. Trong nửa đầu năm nay, xuất khẩu đã giảm hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái do không có tháng nào tăng kể từ cuối năm 2022.

Tổng cục Thống kê cũng công bố sản lượng điện thoại thông minh, mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đã giảm 27,1% so với cùng kỳ trong quý II/2023, xuống còn 39,8 triệu chiếc, trong khi sản lượng hàng may mặc giảm 2,9% và sản lượng giày dép giảm 4,1% trong quý II vừa qua.

Hạ dự báo GDP 

Với tốc độ tăng trưởng trong 6 tháng đầu năm 2023 thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng chính thức trong năm, sẽ rất khó để đạt được mức dự báo 6,0% mà ngân hàng này đưa ra trước đó. Mặc dù các lĩnh vực trong nước đã hoạt động tốt lên, đặc biệt với các biện pháp tích cực gần đây bao gồm cắt giảm lãi suất cơ bản và giảm thuế giá trị gia tăng (VAT), nhưng những biện pháp này vẫn chưa đủ. Những yếu tố thúc đẩy chẳng hạn như lĩnh vực sản xuất và ngoại thương sẽ cần trở lại bình thường để đóng góp mạnh mẽ hơn cho tăng trưởng.

Dựa trên các yếu tố trên và quỹ đạo hiện tại, UOB điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng cả năm của Việt Nam xuống 5,2% (từ dự báo trước đó là 6,0%; 2022 là 8,0%). Triển vọng phía trước sẽ đầy thách thức, đặc biệt là trong quý IV/2023 với mức cơ sở cao (về mặt giá trị) trong một năm trước đó.

Quý III/2023 sẽ là thời điểm quan trọng vì đây là những tháng thường chứng kiến hoạt động sản xuất và xuất khẩu tăng mạnh trước nhu cầu lễ hội cuối năm tại các thị trường phát triển. Do đó, rủi ro suy giảm vẫn còn ở phía trước, đặc biệt nếu xuất khẩu hoặc sản xuất không có bất kỳ cải thiện đáng kể nào trong những tháng tới và sẽ khiến dự báo tăng trưởng 7% trong quý III/2023 của UOB cũng như dự báo cả năm là 5,2% gặp thách thức. Dự báo tăng trưởng chính thức 6,5% có thể sẽ còn khó khăn hơn nữa sau kết quả trong nửa đầu năm 2023.

UOB cũng cho biết, trong báo cáo đánh giá quốc gia mới nhất về Việt Nam hoàn thành vào cuối tháng 6 vừa qua, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã công bố dự báo tăng trưởng của Việt Nam ở mức 5,8%.

Dư địa để tiếp tục hạ lãi suất 

Trước đà tăng trưởng yếu của nền kinh tế, Ngân hàng Nhà nước đã hành động quyết liệt hơn dự đoán bằng cách cắt giảm lãi suất tái cấp vốn tổng cộng 150 điểm cơ bản vào tháng 6 xuống còn 4,5%. Trước đó, UOB đã dự kiến việc cắt giảm lãi suất 100 điểm cơ bản trong nửa đầu năm 2023. Với những hành động này, Ngân hàng Nhà nước đã thiên về chính sách nới lỏng hơn và nhiều khả năng sẽ có thể tiếp tục hạ lãi suất trong quý III/2023.

Hoạt động xuất khẩu yếu với khả năng ảnh hưởng đến nhu cầu trong nước, việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tạm dừng tăng lãi suất vào tháng 6 và có thể giảm lãi suất vào năm 2024, cũng như niềm tin vào tỷ giá hối đoái đồng Việt Nam (VND) ổn định bất chấp các đợt giảm lãi suất trước đó đã thúc đẩy triển vọng cắt giảm lãi suất tiếp theo của Việt Nam trong năm nay. Do đó, UOB dự đoán lãi suất sẽ giảm thêm 100 điểm cơ bản trong quý II/2023 trước khi Ngân hàng Nhà nước tạm dừng để đánh giá các tác động.