TP.HCM: Đề xuất phát triển đô thị vệ tinh, giảm tải khu vực trung tâm

Thực tiễn quản lý và phát triển đô thị trên địa bàn, TP.HCM là đô thị đặc biệt, phát triển theo mô hình tập trung đa cực gồm khu vực trung tâm và 4 cực phát triển được kết nối bằng hệ thống giao thông đường vành đai kết hợp các trục hướng tâm, có mối liên kết với mạng lưới giao thông vùng và quốc gia. Đồ án quy hoạch chung TP.HCM cũng xác định mô hình phát triển tập trung và đa cực trên nền tảng khung phát triển của vùng.

Tuy nhiên, hiện các đô thị vệ tinh, các trung tâm cấp thành phố ở các hướng phát triển chưa được đầu tư để hình thành các cực thu hút theo quy hoạch. Có tình trạng xây dựng mới các khu nhà ở trong các khu vực trung tâm hiện hữu hay vùng ven theo làn sóng đầu cơ mà không gắn với việc làm, hạ tầng cơ sở và dịch vụ lớn khu vực nên không hình thành các trung tâm khu vực mới để đảm bảo bán kính phục vụ, tạo động lực phát triển cũng như giảm áp lực kéo về khu trung tâm hiện hữu.

Nguyên nhân của việc thực hiện quy hoạch chậm là tổng hợp của nhiều vấn đề cơ sở kinh tế, việc làm, dịch vụ đô thị, giao thông tiếp cận chưa có, suất đầu tư lớn, thủ tục đầu tư phức tạp, hiệu quả lâu dài mới thấy.

Vì vậy, trung tâm thành phố vẫn bị áp lực phát triển, quá tải, tập trung công trình dày đặc trong khi hạ tầng cơ sở vẫn như cũ, không được đầu tư mới hay mở rộng nâng cấp theo kịp tốc độ gia tăng dự án. Ngoài ra, các cực phát triển cũng khá gần với trung tâm hiện hữu nên bị cực trung tâm thu hút hết, không tạo động lực phát triển cho các cực khác.

TP.HCM đề xuất cần nghiên cứu cơ chế cho phép thành phố được chủ động xây dựng và triển khai các mô hình phát triển đô thị như đô thị thông minh, đô thị tăng trưởng xanh, đô thị ứng phó biến đổi khí hậu, đô thị định hướng phát triển giao thông.

TP.HCM cũng muốn nghiên cứu để phát triển các huyện thành các đô thị vệ tinh của thành phố như những đô thị hiện đại, đô thị sinh thái, đô thị xanh, đô thị số.

Đáng chú ý, đối chiếu với các tiêu chí từ các quy định hiện hành, so sánh với thực trạng, UBND TP.HCM cho rằng việc lựa chọn mô hình thành phố thuộc TP.HCM (tương ứng đô thị loại III) sẽ khả thi và thuận lợi hơn đối với 5 huyện ngoại thành. Bởi hầu hết 5 huyện đều vướng tiêu chí theo quy định là 100% xã, thị trấn phải là phường nếu chuyển thành đơn vị hành chính cấp quận, trong khi chỉ đạt tối thiểu là 70% phường trực thuộc đối với các đơn vị hành chính cấp thành phố.

TP.HCM cũng đề xuất quản lý phát triển khu đô thị hình thành mới. Trong đó, thành phố cho rằng quỹ đất là có giới hạn, cần khai thác hiệu quả quỹ đất trên địa bàn thành phố, sử dụng linh hoạt các hình thức trong từng dự án, bán đấu giá quyền sử dụng đất để đạt hiệu quả cao.

Đồng thời, sử dụng quỹ đất hiện hữu, quỹ đất dọc theo hành lang các trục đường giao thông chính. Vì nguồn vốn từ hình thức này không chỉ trang trải toàn bộ chi phí xây dựng và thu hồi đất mà còn đem lại nguồn vốn để thành phố đầu tư cho các công trình hạ tầng khác.