Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM gửi đơn kêu cứu vì suy giảm đơn hàng toàn cầu

90% doanh nghiệp giảm đơn hàng xuất khẩu

Trong nhiều năm qua, ngành chế biến gỗ luôn ở trong top 10 ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào ngân sách nhà nước với tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu ở mức 2 con số. Đặc biệt, ngành chế biến gỗ mang lại thặng dư xuất khẩu đứng thứ 3 trong những năm gần đây, đóng góp nguồn ngoại tệ quan trọng cho dự trữ ngoại hối của Việt Nam. Năm 2021, kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ Việt Nam đạt 14,12 tỷ USD, phấn đấu mục tiêu 20 tỷ USD vào năm 2025, và 25 tỷ USD vào năm 2030 theo Đề án phát triển ngành công nghiệp chế biến gỗ bền vững, hiệu quả giai đoạn 2021 – 2030.

Tuy nhiên do cộng hưởng của nhiều bất ổn trên thế giới trong vài năm gần đây, tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành gỗ và Thủ công mỹ nghệ nói chung và hội viên Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA)  nói riêng đang đối mặt với nhiều khó khăn về tài chính do tình trạng sụt giảm đơn hàng toàn cầu.

Theo kết quả khảo sát nhanh tình hình sản xuất kinh doanh trong 6 tháng đầu năm của 52 doanh nghiệp hội viên HAWA, có hơn 90% doanh nghiệp giảm đơn hàng xuất khẩu trong 6 tháng đầu năm, trong đó 15 doanh nghiệp có mức sụt giảm đơn hàng từ 10 đến 30%, 18 doanh nghiệp giảm đơn hàng từ 30 đến 60%, 14 doanh nghiệp có mức giảm từ 70 đến 90% đơn hàng, chỉ có 5 doanh nghiệp tăng trưởng từ 10 – 30% lượng đơn hàng. 

Về doanh thu:  Có 73% doanh nghiệp giảm doanh thu với mức giảm từ 10 đến 90%; 17% doanh nghiệp có mức tăng doanh thu từ 10 – 30%.

Về biến động lao động: Có 65% doanh nghiệp cắt giảm lao động và phần lớn giảm trong khoảng từ 20-50%. 19% doanh nghiệp giữ nguyên số lượng lao động và chỉ có 16% doanh nghiệp tuyển thêm lao động.

Về tình hình xuất hàng trễ so với lịch dự kiến: Có 75% doanh nghiệp có tình trạng xuất hàng trễ và có 32% trễ từ 30 đến 90 ngày và có 7.6% trễn trên 90 ngày hoặc chưa có lịch xuất hàng.

Bên cạnh đó, 56% các doanh nghiệp gặp khó khăn liên quan đến tín dụng như: Doanh nghiệp không được hỗ trợ gia hạn tín dụng hay vay lãi suất; Lãi suất vay cao; Thời gian cấp vốn, giải ngân chậm; Khách hàng dời ngày xuất liên tục nên dòng tiền bị giảm; Thời gian tiền về từ khách hàng muộn hơn so với giai đoạn trước đó.

Được biết, nguyên nhân của tình trạng trên là trong thời gian qua, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì sản xuất trong bối cảnh chi phí về nhân công tăng do phải điều chỉnh mức lương tối thiểu vùng trong điều kiện kinh tế khó khăn. Đặc biệt, các doanh nghiệp đang phải đổi mặt với tình trạng giá cả đầu vào leo thang, chi phí vận chuyển, nguyên phụ liệu đầu vào tăng cao mỗi ngày.

6 tháng đầu năm 2022, các doanh nghiệp gỗ và thủ công mỹ nghệ gặp nhiều khó khăn

Xuất khẩu sang Mỹ giảm 41%

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, những tháng gần đây xuất khẩu đồ gỗ đang có xu hướng giảm, cụ thể, trong tháng 6/2022, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 1,5 tỉ USD, giảm 4,9% so với tháng 6/2021. Trong đó, xuất khẩu sản phẩm gỗ là 1,03 tỉ USD, giảm 18,1% so với tháng 6/2021. Tính chung 6 tháng năm 2022, xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 6,14 tỉ USD, giảm 4,6% so với cùng kỳ năm 2021.

Tại Mỹ - Thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, theo khảo sát của Công ty kế toán Smith Leonard’s Furniture Insights: Trong 5 tháng đầu năm 2022 đơn hàng đồ nội thất đã sụt giảm 25% so với cùng kỳ năm 2021 và riêng tháng 5 thì mức sụt giảm là 41%. Về mức độ tồn kho hàng nội thất thì hàng tồn kho tiếp tục tăng và tăng 41% so với tháng 5 năm ngoái và tăng 9% so với tháng 4 năm 2021. 

Cũng theo các nguồn tin từ thị trường Mỹ, hiện đang có tình trạng hủy các đơn hàng do hoạt động sản xuất kinh doanh chậm lại, nhiều nhà bán lẻ thông báo đã đầy kho thậm chí còn thuê thêm không gian để chứa hàng. Theo dự báo, tình hình sụt giảm đơn hàng sẽ còn tiếp tục trong khoảng từ sáu tháng tới một năm nữa do ảnh hưởng của lạm phát tại Mỹ tăng cao cũng như giá xăng dầu vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Nguyên nhân của sự sụt giảm các đơn hàng như trên, theo Ban chấp hành HAWA là do thị trường thế giới đang chứng kiến những thay đổi vĩ mô lớn.  Đại dịch Covid-19, cuộc xung đột Nga – Ukraina, mức lạm phát cao tại nhiều quốc gia, đặc biệt tại các thị trường lớn trên thế giới như Hoa Kỳ, khu vực đồng tiền chung châu Âu và Anh khiến giá tiêu dùng tăng mạnh, lạm phát ở mức cao, hàng hóa trở nên đắt đỏ; nhu cầu tiêu dùng về các sản phẩm không thiết yếu giảm. Từ đó, người tiêu dùng ở các nước Hoa Kỳ và EU và Anh chỉ tập trung nhu cầu chi tiêu cho lương thực, thực phẩm, xăng dầu và những đồ dùng thiết yếu khác, đồ nội thất không được coi là đồ dùng thiết yếu nên bị cắt giảm chi tiêu mua vào thời điểm này.

Tại Việt Nam, ngành chế biến xuất khẩu gỗ và thủ công mỹ nghệ hiện đang hội nhập sâu rộng với thị trường quốc tế. Việc các thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như Hoa Kỳ, châu Âu, Anh đang lạm phát và trải qua sự sụt giảm về nhu cầu rất lớn gây đang tác động tiêu cực trực tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành hiện nay. Trong đại dịch Covid kéo dài hơn hai năm vừa qua, lực lượng lao động toàn ngành gỗ và thủ công mỹ nghệ đã bị ảnh hưởng nặng nề do công nhân quay trở lại quê nhà và không quay trở lại, với tình hình cắt giảm nhân công như trong báo cáo do đợt sụt giảm đơn hàng toàn cầu lần này lại làm cho đời sống công nhân lao động toàn ngành thêm phần khó khăn.

 Các nhà máy chế biến gỗ và thủ công mỹ nghệ là mắt xích chính trong chuỗi cung ứng ngành gỗ. Khi lực lượng quan trọng này không đủ mạnh thì chuỗi cung ứng ngành như các doanh nghiệp trồng rừng, doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ và dịch vụ cho ngành cũng sẽ chịu thiệt hại trực tiếp. Các doanh nghiệp ngành gỗ và thủ công mỹ nghệ bị ảnh hưởng nặng nề trong lần suy giảm đơn hàng toàn cầu lần này không những tác động trực diện đến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam trong những tháng tiếp theo mà còn không thể bắt kịp được nhịp độ khi thị trường xuất khẩu hồi phục như dự báo.

Với tình hình khủng hoảng thiếu đơn hàng như hiện nay, theo theo Ban chấp hành HAWA, sẽ ảnh hưởng cục bộ đến các doanh nghiệp gỗ và thủ công mỹ nghệ Việt Nam trong khoảng từ 6 đến 18 tháng tới. Tuy nhiên, thị trường tiêu dùng đồ nội thất về lâu dài luôn có sự tăng trưởng ổn định từ 5 đến 6%, Việt Nam với thế mạnh về nhân công, nguyên liệu vẫn sẽ vẫn là địa chỉ sản xuất tin cậy cho các nhà mua hàng đồ gỗ thế giới.

Mong được giãn nợ để tháo gỡ khó khăn

Trước hàng loạt các khó khăn trên, Ban chấp hành HAWA đã có buổi họp đột xuất để bàn thảo, nắm bắt tình hình và đề ra những hành động hỗ trợ kịp thời về tài chính cho Hội viên. Ban chấp hành HAWA nhận thấy dòng chảy tài chính là trụ cột quan trọng nhất để doanh nghiệp duy trì và phát triển. Vì thế, nếu có sự hỗ trợ kịp thời, doanh nghiệp sẽ đứng vững và sớm vượt qua làn sóng suy giảm đơn hàng toàn cầu hiện nay.

Với vai trò và vị trí top 10 ngành có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam trong năm 2021, Ban chấp hành HAWA cho rằng, Chính phủ và các bộ ngành cấp thiết phải có các biện pháp hỗ trợ cho các doanh nghiệp ngành gỗ và thủ công mỹ nghệ để tránh việc giải thể hàng loạt khi doanh nghiệp không được hỗ trợ kịp thời về tài chính trong giai đoạn này và cũng là giữ vững các mục tiêu kinh tế của Việt Nam trong năm 2022.

Theo đó, HAWA đề xuất với Chính phủ cho phép các doanh nghiệp ngành gỗ và Thủ công mỹ nghệ đang duy trì sản xuất kinh doanh được giãn nợ thêm một chu kỳ vay. Đối với các doanh nghiệp ngành gỗ và Thủ công mỹ nghệ đang duy trì xuất khẩu thì căn cứ vào kim ngạch xuất khẩu của từng doanh nghiệp sẽ được nhận 2% tương ứng theo nghị định 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp. Đồng thời HAWA cũng mong muốn Chính phủ nhanh chóng hoàn thuế cho các doanh nghiệp này để vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất kinh doanh, góp phần duy trì mục tiêu về xuất khẩu.