Gỡ khó cho doanh nghiệp

Vừa gặp khó khăn tứ bề vì lãi suất cao, các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng khó cạnh tranh tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi.

Sản xuất dây cáp điện tại Công ty cổ phần địa ốc - cáp điện Thịnh Phát (TP.HCM) - Ảnh: T.V.N.

Ông Đào Ngọc Thắng, phó tổng giám đốc Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB), cho biết điều kiện để được VDB bảo lãnh là phải có phương án sản xuất hiệu quả, báo cáo kiểm toán rõ ràng nhưng phần lớn các doanh nghiệp (DN) này khó đảm bảo điều kiện về kiểm tra, kiểm soát, nhiều đơn vị không có báo cáo kiểm toán. Do vậy dù tìm đến quỹ bảo lãnh tín dụng của VDB nhiều DN vẫn không đủ điều kiện được bảo lãnh.

Khó vay vốn bảo lãnh

Tính từ tháng 3/2009 đến 3/2010 có 1.589 phương án và dự án được VDB cấp chứng thư bảo lãnh với tổng số vốn 12.770 tỉ đồng. Riêng từ đầu năm 2010 đến nay có 116 phương án kinh doanh được VDB chấp thuận bảo lãnh. Tuy nhiên, dù được VDB chấp thuận bảo lãnh các DN cũng không vay được vốn do ngân hàng thương mại thắt chặt tín dụng cuối năm 2009. Trong số 1.589 phương án và dự án được VDB cấp chứng thư bảo lãnh, ngân hàng thương mại chỉ thụ lý 1.202 khoản vay với tổng số vốn đã giải ngân 8.042 tỉ đồng, bằng 63% so với nhu cầu.

Từ đầu năm 2009 ngân hàng gặp khó khăn trong huy động vốn, do vậy các DN nhỏ và vừa không đủ điều kiện về tài sản thế chấp càng khó vay vốn. Trong 116 phương án vay được VDB cấp chứng thư bảo lãnh từ đầu năm 2010 chỉ có 90 trường hợp được các NH thương mại xét cho vay, trong đó bao gồm cả phương án từ cuối năm 2009 chưa được xét duyệt, số tiền giải ngân là 700 tỉ đồng.

Ngoài chương trình bảo lãnh tín dụng VDB có chương trình tài trợ tín dụng xuất khẩu với lãi suất 9,6%/năm, điều kiện là DN có hợp đồng hoặc phương án xuất khẩu nằm trong danh sách các ngành hàng được Chính phủ ưu tiên và có tài sản thế chấp tối thiểu 15% vốn vay. Nhưng đại diện VDB thừa nhận nguồn vốn này rất hạn chế do vậy khó đến tay DN vừa và nhỏ.

VDB chủ yếu xét cho vay tài trợ xuất khẩu với các DN thủy sản, gỗ, cà phê... có kim ngạch xuất khẩu lớn. Tuy nhiên, ngay cả DN được xét duyệt cho vay này cũng chỉ được giải ngân khoảng 50% so với nhu cầu vì nguồn vốn có hạn.

Ông Thắng cho biết chính VDB cũng gặp khó khăn về nguồn vốn do không cạnh tranh huy động với các ngân hàng thương mại. Từ đó ngân hàng cũng phải tính toán định liệu cho vay với các DN lớn, phương án sản xuất kinh doanh chắc chắn.

Hợp tác tìm vốn rẻ

Trong bối cảnh các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ, đang “khát vốn” vì khó tiếp cận vốn ngân hàng thì nguồn vốn đến từ dự án tài trợ các DN vừa và nhỏ (SMEFP) được quan tâm hơn bao giờ hết.

Ông Trần Hoài Nam - phó tổng giám đốc Ngân hàng Quốc Tế (VIB) - cho biết theo quy định, dự án đặc biệt xem xét các khoản đầu tư trung - dài hạn để đầu tư xây dựng nhà xưởng, mua sắm máy móc thiết bị thuộc các ngành nghề như sản xuất, khai khoáng, nông lâm ngư nghiệp, xây dựng, cơ khí, phân phối, kho bãi, bán buôn, bán lẻ, kinh doanh xuất nhập khẩu, vận tải, in ấn và xuất bản, công trình công cộng và hạ tầng cơ sở...

Ngân hàng sẽ dành nguồn vốn này cho vay với khách hàng là DN vừa và nhỏ với thời hạn và lãi suất hợp lý, hỗ trợ các DN đầu tư phát triển sản xuất. Điều kiện là DN phải đáp ứng được 1 hoặc 2 tiêu chí về tổng nguồn vốn hoặc số lượng lao động bình quân. Cụ thể DN thuộc ngành nông lâm nghiệp, công nghiệp, xây dựng có vốn điều lệ dưới 100 tỉ đồng hoặc số lượng lao động bình quân dưới 300 người/năm.

Đối với ngành thương mại, dịch vụ, vốn điều lệ dưới 50 tỉ đồng hoặc số lượng lao động bình quân dưới 100 người/năm. Các dự án được cho vay không vượt quá 25 tỉ đồng và DN tham gia ít nhất 15% vốn.

Ông Lý Xuân Hải, tổng giám đốc Ngân hàng Á Châu (ACB), cho biết 20.000 tỉ đồng cho khách hàng DN với lãi suất từ 14%/năm. Trong đó 500 tỉ đồng là tài trợ cho DN vừa và nhỏ. Với gần 80% khách hàng DN là DN vừa và nhỏ, ông Hải cho biết ngân hàng cũng có các chương trình liên kết với nước ngoài để tìm vốn cho vay với DN vừa và nhỏ như dự án hỗ trợ DN vừa và nhỏ thông qua Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản, với tổng cộng 132 dự án được duyệt tài trợ trong giai đoạn 1 và 2.

Ngoài ra, ACB còn có các dự án liên kết với các đối tác nước ngoài để tài trợ vốn cho DN vừa và nhỏ như dự án SMEDF (liên kết với Cộng đồng châu Âu), SMESC (liên kết với Quỹ tín dụng xanh Thụy Sĩ), SMEHG, RDF...

Thực tế, nhiều ngân hàng cổ phần đang tập trung đầu tư tăng dư nợ cho vay các DN vừa và nhỏ, vì đối tượng này làm ăn hiệu quả, phù hợp với yêu cầu phát triển và khả năng cung cấp nguồn vốn của ngân hàng. Tuy nhiên nhiều DN vẫn than khó vay vốn. Nguyên nhân do DN vừa và nhỏ thiếu tài sản thế chấp và kém minh bạch, thiếu báo cáo kiểm toán hằng năm... nên khó được các tổ chức bảo lãnh hoặc bảo lãnh nhưng khó được vay vốn.