Thoái hóa điểm vàng: Cách ngăn ngừa mất thị lực

Mất thị lực là sự mất mát lớn đối với người già khi họ không thể sống độc lập - Ảnh: Vision Center

Theo bác sĩ Chris Iliades (Mỹ), bệnh lý này có thể diễn ra từ từ, có người phải 10 năm sau mới chuyển sang giai đoạn muộn của bệnh. Vì vậy, tiến độ mất thị lực hoàn toàn có thể được làm chậm lại nếu đi khám mắt thường xuyên và phát hiện ra triệu chứng khi còn sớm. 

Bác sĩ nhãn khoa có thể chẩn đoán thoái hóa điểm vàng trước khi bệnh nhân nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào và khi chẩn đoán này được đưa ra sớm, cơ hội bảo tồn thị lực càng cao. Thay đổi lối sống và bổ sung chế độ ăn uống là một số cách làm chậm sự tiến triển của bệnh. Cuối cùng, phẫu thuật mắt là một lựa chọn cho một loại thoái hóa cụ thể.

Thay đổi lối sống

Không có phương pháp điều trị y tế nào cho việc mất thị lực sớm hoặc mất thị lực dần dần do thoái hóa điểm vàng. Tuy nhiên, người mắc có thể ngăn chặn hoặc làm chậm việc mất thị lực theo những cách khác. Huyết áp cao và cholesterol cao là các mối đe dọa có thể ngăn ngừa được. Hãy làm việc với bác sĩ để kiểm soát những tình trạng này nếu mắc phải.

Lựa chọn lối sống lành mạnh cũng có thể làm giảm nguy cơ: Đừng hút thuốc; tập thể dục thường xuyên, ngay cả khi không thừa cân; giảm ký nếu bạn đang thừa; duy trì cân nặng hợp lý; ăn nhiều cá; ăn nhiều trái cây và rau quả nhiều màu sắc, đặc biệt là rau xanh.

Một bước quan trọng khác là kiểm tra thị lực tại nhà mỗi ngày bằng lưới Amsler. Đây là một biểu đồ đơn giản mà bác sĩ có thể chỉ cho bạn cách đọc. Nếu bạn thấy bất kỳ thay đổi nào về thị lực khi bạn sử dụng nó, bạn có thể đang gặp vấn đề về mắt. 

Bài tập kiểm tra mắt - Ảnh: Brightfocus

Bổ sung chế độ ăn uống

Căng thẳng là một quá trình tự nhiên có thể góp phần gây thoái hóa điểm vàng. Cơ thể bạn tự nhiên tạo ra các phân tử nhỏ gọi là các gốc tự do. Theo thời gian, các gốc tự do (free radicals) có thể gây tổn thương tế bào. Chất chống oxy hóa là các hợp chất được tìm thấy trong một số vitamin, khoáng chất và các vi chất dinh dưỡng khác, giúp trung hòa các gốc tự do và bảo vệ tế bào khỏi bị hư hại.

Liều cao các vitamin và khoáng chất cụ thể có đặc tính chống oxy hóa có thể giúp bệnh thoái hóa điểm vàng ở giai đoạn giữa chậm chuyển sang giai đoạn cuối. Điều này sẽ giúp bảo vệ tầm nhìn của bạn. Hãy nói chuyện với bác sĩ để có toa chỉ định các viên uống bổ sung và liều lượng dùng, vì uống quá nhiều có thể gây ra tác dụng phụ hoặc nguy hiểm cho một số người đang uống các loại thuốc khác để chữa bệnh khác. 

Các chất dinh dưỡng có thể giúp ích cho thị lực là vitamin C, vitamin E, vitamin nhóm B, kẽm, đồng, lutein và zeaxanthin - chất chống oxy hóa, là hai thành phần cấu tạo nên võng mạc và điểm vàng của mắt, quyết định sự rõ nét, màu sắc của hình ảnh.

So sánh cấu trúc mắt khỏe mạnh và mắt bị thoái hóa điểm vàng - Ảnh: Vision Center

Điều trị y tế

Thoái hóa điểm vàng còn được gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, AMD hoặc ARMD. Bệnh xảy ra khi phần trung tâm của võng mạc - điểm vàng - bị mòn, dẫn đến mất thị lực. Điểm vàng trong mắt chịu trách nhiệm về tầm nhìn trung tâm trong mắt, kiểm soát khả năng đọc, lái xe, nhận dạng khuôn mặt và màu sắc, cũng như xem xét chi tiết nhiều vật thể khác.

Khi các tế bào của điểm vàng xấu đi, bạn bắt đầu mất thị lực trung tâm, nhưng vẫn giữ được thị lực ngoại vi. Tỷ lệ lưu hành và mức độ nghiêm trọng của AMD tăng lên theo tuổi. Có hai loại thoái hóa điểm vàng: thể khô (không tiết dịch) và thể ướt (tiết dịch). Đa số các trường hợp - 80 đến 90% -AMD là dạng khô.

*AMD khô

Những người bị AMD thể khô sẽ phát triển các chất cặn màu vàng, được gọi là drusen, trong điểm vàng của họ. Lúc đầu, một vài hạt nhỏ có thể không ảnh hưởng đến thị lực, nhưng khi chúng tăng về kích thước và số lượng, chúng có thể gây ra hiện tượng nhìn méo mó hoặc thị giác bị mờ, nhất là khi đang đọc sách.

Khi bệnh tiến triển, các tế bào nhạy cảm với ánh sáng trong điểm vàng của bạn bị hao mòn và cuối cùng chết đi. Điều này có thể gây ra điểm mù ở trung tâm tầm nhìn của bạn và cuối cùng có thể dẫn đến mất thị lực trung tâm.

* AMD ướt

Trong AMD thể ướt, các mạch máu bên dưới điểm vàng của bạn bắt đầu rò rỉ máu và các chất lỏng khác vào phía sau mắt. Điều này làm sai lệch tầm nhìn của bạn và khiến các đường thẳng có vẻ gợn sóng.

Cuối cùng, những mạch máu bất thường này và chất lỏng của chúng sẽ tạo thành sẹo, dẫn đến mất thị lực trung tâm vĩnh viễn. AMD thể ướt thường gây mất thị lực nghiêm trọng hơn so với AMD thể khô. Thoái hóa điểm vàng thể ướt ở giai đoạn cuối gây giảm thị lực nhanh chóng. Đây là loại thoái hóa điểm vàng duy nhất có thể được điều trị bằng cách phẫu thuật laser hoặc tiêm nội nhãn (không gây đau). Những phương pháp điều trị này có thể ngăn ngừa việc mất thị lực thêm.

Thoái hóa điểm vàng có thể ảnh hưởng đến một mắt hoặc cả hai mắt. Một số người bị giảm thị lực mức tối thiểu, trong khi những người khác có tình trạng nghiêm trọng hơn. Căn bệnh này cũng ảnh hưởng đến mỗi mắt khác nhau. Bạn có thể giúp ngăn ngừa mất thị lực hơn nữa bằng cách tìm hiểu càng nhiều càng tốt về căn bệnh này và làm việc chặt chẽ với bác sĩ nhãn khoa của bạn.

(*) Tổng hợp từ CNN/Brightfocus/Vision Center