Thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù thúc đẩy phát triển TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng

Cụ thể gồm: Nghị quyết số 258/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô; Nghị quyết số 259/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 136/2024/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng; và Nghị quyết số 260/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Cơ chế đặc thù tạo dư địa phát triển cho TP.HCM

Nghị quyết số 260/2025/QH15 tiếp tục mở rộng không gian thể chế cho TP.HCM trong các lĩnh vực quản lý đầu tư; tài chính - ngân sách; quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường; thu hút nhà đầu tư chiến lược; thành lập và vận hành Khu thương mại tự do; khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo; cũng như tổ chức bộ máy chính quyền đô thị.

Theo nghị quyết, Hội đồng nhân dân Thành phố được quyết định sử dụng ngân sách địa phương để triển khai các dự án đầu tư công độc lập phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các dự án này gắn với đồ án thiết kế đô thị riêng, quy hoạch vùng phụ cận nhà ga đường sắt, các nút giao thông dọc tuyến Vành đai 3 nhằm thu hồi đất, chỉnh trang đô thị, tạo quỹ đất đấu giá hoặc thanh toán cho nhà đầu tư thực hiện dự án đường sắt theo hợp đồng BT trong khuôn khổ pháp luật PPP.

Đối với các khu vực nhà ga đường sắt, khu đề-pô và vùng phụ cận các nút giao thông dọc Vành đai 3 được xác định phát triển theo mô hình TOD, UBND Thành phố được quyền quyết định đầu tư xây dựng kết hợp nhà ở, công trình thương mại - dịch vụ, công trình công cộng và sự nghiệp. Thành phố cũng được phép quyết định các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật và sử dụng đất khác với quy chuẩn quốc gia, với điều kiện bảo đảm đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và an toàn môi trường theo quy định pháp luật.

Các công trình nhà ở, thương mại - dịch vụ và công trình công cộng tại các khu vực này được phép bán, chuyển nhượng, cho thuê hoặc cho thuê mua trong suốt thời hạn hoạt động của dự án, góp phần khai thác hiệu quả quỹ đất và nguồn lực đô thị.

Làm rõ tiêu chí dự án lớn, quan trọng tại Thủ đô

Theo Nghị quyết số 258/2025/QH15, Quốc hội cho phép thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù trong các lĩnh vực đầu tư, quy hoạch, đô thị, kiến trúc, xây dựng, đất đai và tài chính nhằm phục vụ triển khai các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Hà Nội.

Các dự án được xác định là lớn, quan trọng bao gồm: dự án đầu tư công; dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP); dự án đầu tư theo Luật Đầu tư cần triển khai khẩn trương theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Đảng ủy Chính phủ hoặc Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Hà Nội.

Bên cạnh đó, nghị quyết cũng bao gồm các dự án đầu tư công hoặc PPP đáp ứng tiêu chí dự án quan trọng quốc gia; các dự án sử dụng ngân sách địa phương hoặc nguồn vốn hợp pháp khác của thành phố với tổng mức đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên; dự án thuộc danh mục thu hút nhà đầu tư chiến lược theo pháp luật về Thủ đô có quy mô vốn tương đương.

Ngoài ra, các dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị - bao gồm xây dựng lại chung cư buộc phải phá dỡ, cải tạo một hoặc nhiều ô phố cũng thuộc phạm vi điều chỉnh. Nghị quyết còn bao trùm các dự án đầu tư mới hoặc cải tạo công trình nhằm xử lý những điểm nghẽn cấp bách về ùn tắc giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường và trật tự đô thị.

Chính sách đất đai đặc thù cho Khu thương mại tự do Đà Nẵng

Nghị quyết số 259/2025/QH15 xác lập khuôn khổ pháp lý cho việc hình thành và vận hành Khu thương mại tự do tại Đà Nẵng, với cấu trúc gồm nhiều khu chức năng như khu sản xuất, trung tâm logistics, khu cảng và hậu cần cảng, khu thương mại - dịch vụ cùng các khu chức năng khác theo quy định pháp luật.

Các khu chức năng đáp ứng điều kiện khu phi thuế quan sẽ được bảo đảm cơ chế kiểm tra, giám sát hải quan và quản lý nhà nước theo từng lĩnh vực. Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng; UNBD thành phố có thẩm quyền điều chỉnh quyết định thành lập, mở rộng hoặc điều chỉnh ranh giới theo trình tự do Hội đồng nhân dân thành phố ban hành.

Đáng chú ý, quyết định điều chỉnh ranh giới Khu thương mại tự do được xem là quyết định phê duyệt hoặc điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị và nông thôn; nội dung điều chỉnh sẽ được cập nhật đồng bộ vào các quy hoạch liên quan.

Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng được giao thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng trong Khu thương mại tự do, với trình tự, thủ tục tương tự các dự án thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh theo Luật Đầu tư.

Về đất đai, trừ các dự án xây dựng nhà ở thương mại, Nhà nước thực hiện giao đất hoặc cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất đối với các dự án thuộc những lĩnh vực ưu tiên, như: trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm dữ liệu, R&D gắn với đào tạo; công nghệ cao, công nghệ chiến lược; công nghiệp bán dẫn, vật liệu mới, quốc phòng; hạ tầng logistics, khu sản xuất, khu thương mại - dịch vụ; cơ sở y tế, giáo dục - đào tạo; cảng biển, cảng hàng không, với các ngưỡng vốn đầu tư tối thiểu từ 2.000 đến 10.000 tỷ đồng tùy loại hình.