Sầu riêng dẫn dắt tăng trưởng, kim ngạch xuất khẩu lập đỉnh lịch sử

Thị trường Trung Quốc tiếp tục giữ vai trò chủ lực khi chiếm 94,35% tổng giá trị xuất khẩu, tương đương hơn 3,14 tỷ USD. Dù sản lượng trong tháng 10 giảm hơn 41% so với tháng trước do bước vào cuối vụ và những điều chỉnh trong khâu kiểm soát nhập khẩu, giá trị lũy kế vào thị trường này vẫn tăng gần 14% so với cùng kỳ. Riêng tháng 10, kim ngạch đạt trên 572 triệu USD, gấp 2,7 lần mức cùng kỳ năm ngoái.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, sầu riêng Việt Nam duy trì tốt đà tăng trưởng nhờ chất lượng cải thiện và mức giá cạnh tranh, dù phải đáp ứng hàng loạt yêu cầu kỹ thuật từ phía Trung Quốc. Giá xuất khẩu bình quân hiện ở mức 3.696 USD mỗi tấn, thấp hơn khoảng 15% so với sản phẩm của Thái Lan. Với lợi thế giá và thời gian vận chuyển ngắn, Việt Nam đang là quốc gia xuất khẩu sầu riêng lớn thứ hai vào Trung Quốc.

Trước những tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ đối tác, doanh nghiệp trong nước đã chủ động mở rộng và nâng cấp vùng trồng, đầu tư kho lạnh, hệ thống đóng gói, đồng thời đẩy mạnh xây dựng thương hiệu. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng triển khai quy trình kiểm soát riêng cho mặt hàng sầu riêng - một bước tiến quan trọng mở đường cho nhiều nông sản khác tiếp cận các thị trường yêu cầu cao.

Bên cạnh Trung Quốc, nhiều thị trường khác ghi nhận mức tăng trưởng đáng chú ý. Hong Kong tăng gần 89%, đạt trên 45 triệu USD và giữ vai trò cửa trung chuyển quan trọng. Papua New Guinea và Malaysia cũng tăng mạnh dù quy mô chưa lớn. Các thị trường Nhật Bản và Canada tiếp tục tăng hai chữ số, thể hiện tiềm năng mở rộng tại những khu vực yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng cao.

Ở chiều ngược lại, xuất khẩu sang Thái Lan giảm tới 77%, còn hơn 34 triệu USD, chủ yếu do cạnh tranh trực tiếp tại thị trường Trung Quốc - nơi Thái Lan đang đẩy mạnh sản lượng. Các thị trường Đài Loan, Hàn Quốc và Campuchia cũng sụt giảm, phản ánh thách thức trong việc mở rộng thị trường ngoài Trung Quốc.

Giới chuyên gia lưu ý việc phụ thuộc quá lớn vào sầu riêng - mặt hàng hiện chiếm hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu rau quả có thể tạo rủi ro trong dài hạn. Để duy trì tăng trưởng bền vững, ngành nông nghiệp cần đa dạng hóa sản phẩm, tăng cường năng lực chuỗi lạnh và siết chặt kiểm soát tiêu chuẩn chất lượng.

Với đà tăng trưởng hiện tại và những tín hiệu khả quan trong giai đoạn cuối năm, ông Nguyên dự báo kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt mốc 4 tỷ USD vào năm 2025. Riêng 11 tháng đầu năm nay, ước tính kim ngạch đã chạm khoảng 3,7 tỷ USD.