Quản lý tài sản Việt Nam trước giai đoạn chuyển dịch

Tiền đã lớn hơn khả năng tự xoay xở

Trong một thời gian dài, đầu tư tài chính tại Việt Nam mang tính tự phát. Nhà đầu tư tự tìm hiểu, tự quyết định và tự chịu trách nhiệm với kết quả. Cách làm này không tạo ra nhiều vấn đề khi tài sản còn nhỏ, bởi sai lầm nếu có vẫn nằm trong mức có thể chấp nhận. Nhưng khi tài sản tích lũy tăng lên, cách tiếp cận đó bắt đầu trở nên mong manh.

Chia sẻ tại một sự kiện mới đây, ông Trần Vinh Quang - Tổng giám đốc Công ty TVAM cho rằng, thị trường Việt Nam đang bước vào giai đoạn mà nhiều nền kinh tế châu Á từng trải qua. Khi thu nhập vượt qua mức đáp ứng nhu cầu cơ bản, dòng tiền nhàn rỗi dịch chuyển mạnh sang đầu tư tài chính. Tuy nhiên, điều thay đổi lớn nhất không nằm ở tốc độ dòng tiền mà ở độ phức tạp của các quyết định đi kèm với nó.

Ở giai đoạn này, nhà đầu tư không còn chỉ đối mặt với câu hỏi mua hay bán. Họ phải suy nghĩ về phân bổ tài sản tổng thể, về mức độ rủi ro có thể chấp nhận, về thời gian nắm giữ và về sự phù hợp giữa danh mục đầu tư với các mục tiêu cuộc sống. Những bài toán đó không thể giải quyết bằng những quyết định đơn lẻ hay lời khuyên mang tính thời điểm.

Khảo sát “Thực trạng và nhu cầu của người Việt về quản lý tài sản cá nhân” của TVAM hồi tháng 7/2025 cho thấy, phần lớn nhà đầu tư vẫn đang “tự lo” cho hành trình tài chính của mình mà thiếu sự hỗ trợ chuyên sâu. Cụ thể, có đến 77% nhà đầu tư gặp khó khăn khi tự quản lý tài sản. Trong đó, 51% bị cảm xúc chi phối khi ra quyết định và 48% thiếu kiến thức chuyên môn khiến họ dễ bị cuốn theo xu hướng ngắn hạn hoặc đầu tư không hiệu quả.

Theo các chuyên gia, thị trường hiện không thiếu sản phẩm đầu tư. Ngược lại, sự phong phú của sản phẩm khiến việc lựa chọn trở nên khó khăn hơn. Các mô hình truyền thống vẫn đóng vai trò nhất định nhưng thường vận hành theo khuôn mẫu cố định, khó cá nhân hóa theo từng hoàn cảnh cụ thể. Trong khi đó, các nền tảng công nghệ mang lại sự tiện lợi và tốc độ nhưng lại thiếu chiều sâu tư vấn khi nhà đầu tư bước vào những bài toán dài hạn.

Khoảng trống này ngày càng rõ khi nhà đầu tư Việt Nam bắt đầu coi tài sản tài chính là một phần quan trọng của kế hoạch cuộc đời, thay vì chỉ là kênh sinh lời ngắn hạn. Họ không thiếu thông tin, cũng không thiếu công cụ giao dịch. Điều họ thiếu là một lộ trình đủ rõ ràng để đi cùng tài sản trong nhiều năm, đủ kỷ luật để vượt qua những giai đoạn thị trường biến động mạnh, và đủ linh hoạt để điều chỉnh khi mục tiêu sống thay đổi.

Sự thay đổi trong tư duy của nhà đầu tư là tín hiệu cho thấy thị trường quản lý tài sản Việt Nam đã đi qua giai đoạn sơ khai. Khi nhu cầu không còn dừng ở việc tìm kiếm cơ hội mà chuyển sang quản trị rủi ro và tối ưu hóa dài hạn, cấu trúc dịch vụ của thị trường buộc phải dịch chuyển theo.

Công nghệ không thể… “đi một mình”

Trong quá trình tìm kiếm mô hình mới, công nghệ trở thành yếu tố không thể thiếu. Báo cáo PwC “Hybrid Wealth Management: Blending Digital and In-person” cho thấy 70% nhà đầu tư toàn cầu muốn dịch vụ kết hợp giữa nền tảng số và chuyên gia tư vấn. Họ mong muốn tự chủ trong quyết định nhưng vẫn cần chuyên môn của tổ chức khi các giao dịch trở nên phức tạp. Với nhóm HENRYs (thu nhập cao nhưng chưa giàu) tương đồng với khái niệm nhà đầu tư khá giả (affluent) tại Việt Nam với 80% ưu tiên các nền tảng có phân tích dữ liệu và AI hỗ trợ ra quyết định.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy công nghệ không thể đóng vai trò dẫn dắt nếu chỉ “đi một mình”. Trí tuệ nhân tạo có thể xử lý dữ liệu nhanh và sâu nhưng lại gặp giới hạn khi phải đưa ra những quyết định gắn với bối cảnh cụ thể và đặc thù của thị trường Việt Nam.

Ông Ngô Nhật Minh - Phó tổng giám đốc Công ty TVS cho rằng nếu đặt công nghệ vào vai trò tư vấn viên độc lập, rủi ro sẽ rất lớn. Dữ liệu thị trường biến động liên tục, trong khi các mô hình AI vẫn đối mặt với độ trễ và nguy cơ diễn giải sai thông tin. Quan trọng hơn, công nghệ không có khả năng tích lũy kinh nghiệm qua các chu kỳ thăng trầm của thị trường.

Công nghệ được sử dụng để làm tốt những việc mà con người khó thực hiện nhanh và chính xác như xử lý dữ liệu lớn, chuẩn hóa thông tin và hỗ trợ phân tích. Phần còn lại, bao gồm tư duy phân bổ tài sản, quản trị rủi ro và kiểm soát cảm xúc vẫn thuộc về con người. Và mô hình Hybrid Wealth xuất hiện từ đây.

Những chuyển động gần đây cho thấy một số tổ chức tài chính trong nước đã bắt đầu đi theo hướng đó. Việc Công ty CP Chứng khoán Thiên Việt và Công ty Quản lý Quỹ Thiên Việt giới thiệu nền tảng eWealth có thể được nhìn nhận như một biểu hiện của xu hướng này. Nền tảng được xây dựng trên sự kết hợp giữa công nghệ, khoa học dữ liệu và năng lực tư vấn, quản lý đầu tư đã được tích lũy qua nhiều năm hoạt động.

Điểm đáng chú ý ở cách thị trường đang tự điều chỉnh. Quản lý tài sản không còn được nhìn như một chuỗi giao dịch mà như một hành trình cần được dẫn dắt. Công nghệ hỗ trợ con người ra quyết định tốt hơn, nhưng không thay thế vai trò của kinh nghiệm và trách nhiệm.

Theo ông Trần Vinh Quang, nhà đầu tư ngày nay muốn tự chủ trong quyết định nhưng không muốn đơn độc khi thị trường trở nên phức tạp. Khi quy mô tài sản lớn dần, nhu cầu có một điểm tựa chuyên môn trở thành điều tất yếu. Hybrid Wealth vì thế không phải là trào lưu ngắn hạn mà là kết quả tự nhiên của một thị trường đang trưởng thành. Và khi dòng tiền bắt đầu đòi hỏi một lộ trình rõ ràng, thị trường quản lý tài sản Việt Nam không thể tiếp tục vận hành theo những khuôn mẫu cũ. Những mô hình biết đặt công nghệ đúng vai trò và con người đúng vị trí nhiều khả năng sẽ là những người đi xa hơn trong chặng đường phía trước.