Quả mơ: Ăn ngon, thuốc tốt

Mơ là một loại quả được trồng nhiều ở miền Bắc nước ta, mỗi năm thu hoạch một lần vào khoảng giữa tháng 3 đến đầu tháng 5. Quả mơ không chín cây, thường rụng khi còn xanh nên có người gọi là "thanh mai" (mơ xanh). Mơ có giá trị dinh dưỡng và dược phẩm khá cao, có thể làm ra nhiều chế phẩm, trong đó có nhiều loại được dùng như một vị thuốc trong việc chữa bệnh.

Đọc E-paper

Phần thịt quả mơ có các thành phần acid citric, acid tactric, đường sacaroza, một ít dextrin, quexetin, izooquexetin, tinh bột, carotene, lycopen, vitamin C, tanin, men peroxydaza, metylsalicylat, pectin và ureaza.

Trong quả mơ có một chất có tác dụng kháng vi trùng lao mycobacterium, tác dụng này có liên quan đến sự có mặt của acid citric và malic. Trong dung dịch mơ còn có Vitamin B15 với tỷ lệ khá cao, có tác dụng tốt trong việc chuyển hóa oxy trong tế bào, chống sự già nua của tế bào trong các nhóm bệnh về tim mạch, hô hấp, như nhồi máu cơ tim, xơ vữa động mạch, viêm hoặc xơ gan thời kỳ đầu.

Mơ còn chứa nhiều protein, các khoáng chất như canxi, phosphor, sắt... hơn nhiều loại trái cây khác. Mơ còn chứa beta-caroten. Bbeta-caroten sẽ chuyển hóa thành vitamin A trong cơ thể, giúp ngăn ngừa tác hại của các gốc tự do, bảo vệ mắt và có thể ngăn chặn ung thư da.

Theo y học hiện đại, mơ chứa các loại acid hữu cơ có tác dụng kháng khuẩn, làm co túi mật, thúc đẩy quá trình tiết mật.

Trái mơ ngâm rượu còn được gọi là mơ thanh mai, có thể chữa được các bệnh về dạ dày, nôn mửa, đau bụng, phong thấp, đau khớp xương, phòng cảm nắng, cảm nóng. Mơ muối sấy khô có màu sẫm được gọi là ô mai, là vị thuốc thường dùng trong điều trị lâm sàng của Đông y.

Ô mai mơ giúp chữa bệnh giun chui ống mất, chữa chai chân và bệnh trĩ. Dầu hạt mơ được dùng làm thuốc bổ, nhuận trường...

Hạt mơ điều trị chứng bệnh can khí uất kết, khó chịu trong ngực, dạ dày hoạt động kém.

Một chế phẩm từ mơ được biết đến nhiều nhất là mơ muối. Tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, mơ muối được dùng làm thức ăn cũng như dùng làm thuốc.

Mơ muối có tác dụng trị đầy bụng, ăn không tiêu, mệt mỏi, chán ăn, giải ngộ độc thức ăn, trị rối loạn dịch vị dạ dày, trung hòa các yếu tố âm trong người, giúp gan loại sạch các hóa chất nhân tạo ra ngoài cơ thể, chống lão hóa cơ thể...

Mơ muối có thể duy trì trạng thái kiềm nhẹ (pH khoảng 7,35) trong máu nếu dùng đều đặn mỗi ngày. Chỉ cần 10g mơ muối có thể trung hòa lượng acid do 100g đường tạo ra, trong khi phải cần đến 60g rong biển, hay 239g đậu đỏ, hoặc 680g rễ ngưu bàng mới có thể trung hòa được hàm lượng acid này.

Acid citric trong mơ muối hỗ trợ và hoạt hóa chức năng của gan. Acid catechin trong mơ muối làm tăng nhu động ruột, có tác dụng sát khuẩn và giúp tiêu hóa protein.

Mơ muối lâu năm chuyên trị các bệnh về đường ruột và tiêu hóa, đầy bụng, ăn kém tiêu, mệt mỏi, chán ăn, ho, đờm, hen suyễn, khó thở, say sóng tàu xe, trị đau thắt cơ tim, làm cân bằng âm dương trong cơ thể, tăng sức sống cho cơ thể.

Có thể ăn mơ muối như thông thường hoặc ngâm vào nước nóng hay trà để uống. Có thể cho mơ muối vào cơm vắt để ăn giống cơm cuốn theo kiểu Nhật Bản nhằm điều trị một số bệnh như thặng dư acid ở dạ dày, rối loạn đường ruột, mệt mỏi, hoặc sau khi cơ thể thu nạp quá nhiều lượng thực phẩm có hại như đường, bia, rượu.

Nấu một quả mơ muối với khoảng 1 lít nước trong nửa giờ, có thể lọc và pha loãng thêm, dùng như một thức uống lạnh trong mùa hè để giải khát, hoặc dùng trong các trường hợp ăn không ngon miệng, táo bón, hơi thở hôi, trúng độc thức ăn, ngộ độc rượu, say sóng, cảm cúm.

Phụ nữ mang thai trong giai đoạn đầu có thể dùng một quả mơ muối vào bữa ăn hoặc uống nước ép mơ muối mỗi ngày sẽ giúp hạn chế tình trạng nôn ói.

Lưu ý: Quả mơ có vị chua, tính ấm, nếu ăn tươi nhiều sẽ hại răng, sinh đàm, tăng nhiệt. Do đó, người bị bệnh cảm, dạ dày nhiều acid, trẻ em bị lên đậu cấp tính cần kiêng ăn mơ tươi.

Làm mơ muối Nguyên liệu: 3kg mơ (xanh, không có trái dập, thâm); 2,5 kg muối. Cách làm: Mơ nhặt cuống, rửa sạch, để ráo nước. Đun khoảng 3 lít nước sôi, để ấm, tưới đều lên mơ. Để mơ ráo hết nước, cho vào hũ, 1 lớp mơ mỏng, 1 lớp muối, lớp trên cùng phủ dày muối nhất. Đậy kín hũ, ngâm khoảng 2 tháng là dùng được. Làm mứt mơ Nguyên liệu: 1kg mơ tươi (chín), 500gr đường vàng, 200gr gừng tươi, 300ml rượu vang trắng, muối. Cách làm: Dùng nước muối có độ mặn vừa phải trộn nhẹ cho mơ sạch lông. Xả lại bằng nước sạch, để ráo nước. Dùng tăm hoặc nĩa xăm lên mơ cho ra bớt nước chua. Cho mơ vào ngâm với nước muối trong khoảng 3 - 4 giờ, vớt ra, để ráo. Gừng cạo sạch vỏ, băm nhuyễn. Cho đường vào chảo, sên cho đường tan, cho mơ, gừng vào đảo nhẹ tay trên lửa nhỏ, cho đường vào từ từ. Đậy vung, rim cho mơ thấm. Tắt bếp. Để mơ ngâm trong nước đường thêm khoảng 90 phút rồi sên lại lần nữa, cho rượu vào, khi mơ chuyển sang màu nâu sậm, đường sánh lại là được. Ngâm mơ lấy nước Nguyên liệu: 1kg mơ (chín), 2kg đường. Cách làm: Mơ rửa sạch, bỏ cuống, ngâm khoảng một tiếng đồng hồ với nước sạch cho mơ rụng hết lông, để ráo. Xếp mơ vào hũ, một lớp mơ một lớp đường, trên cùng đổ một lớp đường phủ kín mơ, đậy kín hũ. Ngâm khoảng 3 tháng, thấy nước mơ vàng ươm, đáy hũ không còn đường chưa tan là dùng được. Khi dùng, có thể pha thêm nước chín và đường, có nước đá càng ngon. Có thể chắt hết nước mơ rồi đổ rượu trắng loại 400 trở lên, ngâm khoảng 2 tháng sẽ có loại rượu có vị chát - chua -ngọt rất hấp dẫn.