Phát triển đội ngũ doanh nhân là bước đột phá góp phần phát triển kinh tế - xã hội

Trong văn kiện Đại hội XIII, Đảng ta khẳng định: “Phát triển đội ngũ doanh nhân lớn mạnh về số lượng và chất lượng, có tinh thần cống hiến cho dân tộc, có chuẩn mực văn hóa, đạo đức tiến bộ và trình độ quản trị, kinh doanh giỏi”. Trên tinh thần đó, để thực hiện thắng lợi mục tiêu Nghị quyết Trung ương đã đề ra về xây dựng, phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam đáp ứng mục tiêu, yêu cầu trong bối cảnh mới, Đảng ủy khối cơ sở Bộ Công Thương tại TP.HCM xin chia sẻ một số kinh nghiệm trong quá trình thực hiện như sau.

Với đặc thù là cơ quan Đảng cấp trên, không có chính quyền cùng cấp, được thành lập trên cơ sở hợp nhất giữa Đảng ủy khối doanh nghiệp công nghiệp Trung ương và Đảng ủy khối doanh nghiệp thương mại Trung ương tại TP.HCM; Đảng bộ khối gồm 85 tổ chức cơ sở Đảng trực thuộc (41 đảng bộ, 44 chi bộ), với hơn 6.000 đảng viên và 90.000 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đang công tác, làm việc tại các đơn vị sự nghiệp, các doanh nghiệp thuộc các tổng công ty, tập đoàn kinh tế thuộc Bộ Công Thương. Để xây dựng, phát triển đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp, trong những năm qua Đảng ủy khối đã thực hiện:

1. Công tác triển khai thực hiện

- Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của xây dựng và phát huy đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nên ngay khi Nghị quyết số 09/NQ-TW của Bộ Chính trị khóa XI được ban hành, Đảng ủy khối đã tổ chức học tập, quán triệt đến các đồng chí đảng ủy viên khối, ủy viên ban chấp hành Đảng bộ khối, ủy viên ủy ban kiểm tra Đảng bộ khối; bí thư, phó bí thư cấp ủy cơ sở, cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và đoàn thể trong khối nhằm tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động; đồng thời chỉ đạo các cấp ủy cơ sở phối hợp lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nghị quyết theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương và thành phố.

- Căn cứ nội dung Nghị quyết số 09/NQ-TW của Bộ Chính trị và Chương trình hành động số 29-CTrHĐ/TU của Ban Thường vụ Thành ủy về xây dựng, phát huy vai trò đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; Ban Thường vụ Đảng ủy khối đã xây dựng chương trình hành động thực hiện nghị quyết và xây dựng kế hoạch thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” triển khai đồng bộ đến cấp ủy các cơ sở, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và đoàn thể trong khối để thực hiện. Cùng với đó, trong quá trình thực hiện, Đảng ủy khối thường xuyên tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến lĩnh vực doanh nghiệp, doanh nhân, giúp doanh nghiệp, doanh nhân nâng cao hiệu quả hoạt động, phát triển sản xuất - kinh doanh, mở rộng quy mô, đóng góp ngày càng cao cho sự phát triển kinh tế chung của đất nước và thành phố .

- Ngoài ra, Đảng ủy khối chỉ đạo các cấp ủy cơ sở phối hợp với lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp phát động các phong trào thi đua yêu nước trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp như: phong trào thi đua “Doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và phát triển" do Thủ tướng Chính phủ phát động; thi đua lao động sản xuất; thi đua học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; thi đua thực hiện cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”… qua đó thúc đẩy phát triển sản xuất - kinh doanh, xây dựng doanh nghiệp ngày càng lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế trong thời kỳ mới.

- Để đánh giá kết quả thực hiện, hàng năm Đảng ủy khối thành lập các đoàn kiểm tra, giám sát kiểm tra việc thực hiện nghị quyết của Đảng, việc thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động; thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; thực hiện học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh… tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, giúp nâng cao ý thức chấp hành các quy định của pháp luật, thực hiện đạo đức công vụ của cán bộ, công chức, viên chức, ngăn ngừa các sai phạm, hành vi gây nhũng nhiễu, khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình thực hiện. Đồng thời sơ kết, tổng kết việc thực hiện, qua đó khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong các phong trào, nhân rộng những mô hình, cách làm hay, chỉ ra những tồn tại hạn chế cần khắc phục, đề ra các giải pháp thực hiện cho năm tiếp theo. Từ cách làm trên đã tạo động lực lôi cuốn, khuyến khích các tập thể, cá nhân nâng cao năng lực thực thi nhiệm vụ, nâng cao năng suất lao động, mở rộng, phát triển sản xuất - kinh doanh, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển.

2. Về kết quả thực hiện

Qua 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị và Chương trình hành động số 29-CTrHĐ/TU của Ban Thường vụ Thành ủy, Đảng ủy khối và các cấp ủy cơ sở đã chủ động, tích cực triển khai thực hiện hiệu quả nhiệm vụ nâng cao năng lực, cải thiện môi trường kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, doanh nhân phát triển và đạt được những kết quả tích cực, cụ thể:

- Thứ nhất, nhận thức của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động về vai trò, vị trí của doanh nghiệp, doanh nhân trong phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế được nâng lên; công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, đồng hành cùng doanh nghiệp được các cấp ủy và các cơ quan, đơn vị quan tâm thực hiện. Các doanh nghiệp, doanh nhân trong khối đều nâng cao ý thức tuân thủ và chấp hành tốt các quy định của pháp luật, có khát vọng vươn lên làm giàu cho mình, cho đất nước, không ngừng nâng cao năng lực kinh doanh và quản trị doanh nghiệp; có trách nhiệm với người lao động, với cộng đồng, xã hội và có đạo đức, văn hóa kinh doanh, góp phần chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.

- Thứ hai, nhiều cơ chế, chính sách của Chính phủ, thành phố ban hành đã tạo môi trường thông thoáng, thuận lợi cho doanh nghiệp, doanh nhân hoạt động như: cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đất đai, đầu tư; cắt giảm các thủ tục và thời gian đăng ký kinh doanh; thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở tất cả sở ngành liên quan; thực hiện cơ chế đối thoại với doanh nghiệp; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát bảo đảm minh bạch giữa cơ quan quản lý nhà nước, cán bộ công chức, viên chức với doanh nghiệp, doanh nhân, ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, gây khó khăn, phiền hà cho doanh nghiệp; quan tâm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, lắng nghe ý kiến đóng góp của doanh nhân, doanh nghiệp về cơ chế chính sách; có cơ chế khuyến khích, động viên doanh nghiệp, doanh nhân thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, trách nhiệm xã hội, khuyến khích các hoạt động sản xuất kinh doanh tạo ra nhiều của cải cho xã hội, tôn vinh sự cống hiến và bảo hộ thu nhập hợp pháp của doanh nghiệp, doanh nhân hoạt động.

Đặc biệt trước sự bùng phát của đại dịch Covid-19, Chính phủ và thành phố đã ban hành nhiều chính sách và giải pháp để phòng chống dịch bệnh, chăm lo đời sống, sức khỏe cho nhân dân, người lao động, hỗ trợ doanh nghiệp, thực hiện mục tiêu kép vừa phòng chống dịch bệnh vừa phát triển kinh tế. UBND TP.HCM đã đưa ra 4 nhóm giải pháp để hỗ trợ cho doanh nghiệp bị tác động bởi dịch Covid-19: hỗ trợ về tín dụng; hỗ trợ về tổ chức sản xuất kinh doanh, giảm chi phí và chăm lo đời sống người lao động; hỗ trợ mở rộng thị trường và hỗ trợ về thông tin, đào tạo nguồn nhân lực (Kế hoạch số 2724/KH-UBND ngày 16/8/2021 của UBND TP.HCM).

- Thứ ba, công tác tuyên truyền, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước được Đảng ủy khối và các cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quan tâm thực hiện, thông qua việc thường xuyên tổ chức các phong trào thi đua yêu nước trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp từ đó giúp mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ giữa doanh nhân, doanh nghiệp với người lao động ngày càng được nâng cao; các doanh nghiệp, doanh nhân ngày càng quan tâm chăm lo tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động, phát huy tinh thần tương thân tương ái, nêu cao lòng yêu nước, ý thức tuân thủ pháp luật và bảo vệ môi trường...

- Thứ tư, để phát huy vai trò của doanh nhân, doanh nghiệp Đảng ủy khối đã phối hợp với các cơ quan chức năng triển khai nhiều giải pháp nhằm tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp, doanh nhân củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động như tổ chức các chương trình giao thương, kết nối, hội chợ, triển lãm, hợp tác đầu tư, mở rộng thị trường tiêu thụ giữa các doanh nghiệp; tổ chức các cuộc hội thảo, lắng nghe ý kiến của các đại diện doanh nghiệp, doanh nhân, nhằm kịp thời giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, doanh nhân; triển khai các giải pháp hỗ trợ, giúp doanh nghiệp khắc phục khó khăn, phát triển sản xuất, nhất là hỗ trợ tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình chuyển đổi doanh nghiệp, hạn chế thiệt hại và phục hồi sản xuất sau ảnh hưởng của dịch Covid-19;, hướng dẫn giúp doanh nghiệp, doanh nhân tiếp cận thông tin về pháp luật, kỹ thuật, công nghệ, giá cả, thị trường; tạo điều kiện để các doanh nghiệp, doanh nhân được giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm với các doanh nghiệp, doanh nhân trong cả nước và tiếp cận các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, của thành phố như gia hạn, miễn giảm thuế cho doanh nghiệp theo Quyết định số 21/2011/QD-TTg của Thủ Tướng Chính phủ; tập trung những giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh theo Chỉ thị số 11/CT-TTg, ngày 21/5/2014 và Nghị quyết số 01-NQ/CP ngày 3/1/2015 của Chính phủ.

- Thứ năm, hỗ trợ đào tạo nâng cao năng lực quản trị và điều hành doanh nghiệp cho các doanh nghiệp, doanh nhân; hàng năm Đảng ủy khối đều mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ kiến thức quản lý, kiến thức hội nhập kinh tế quốc tế, kiến thức về các hiệp định thương mại tự do, nền kinh tế số, công nghệ 4.0… cho cán bộ quản lý, lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Ngoài ra, Đảng ủy khối đã phối hợp với Học viện Cán bộ Thành phố, các trường đại học, cao đẳng mở các lớp đào tạo ngắn hạn, trung hạn, dài hạn đào tạo về pháp luật, kiến thức quản lý tài chính, quản lý nhân sự, quản trị doanh nghiệp và lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán bộ nguồn quy hoạch của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp , hình thức tổ chức linh hoạt, phù hợp, đáp ứng nhu cầu và điều kiện tham gia học tập của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động; qua đó, góp phần nâng cao nhận thức lý luận chính trị, nâng cao năng lực thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động và giúp nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chức cơ sở đảng.

- Thứ sáu, những năm qua, doanh nhân, doanh nghiệp trong khối luôn tích cực thực hiện các hoạt động vì cộng đồng, đóng góp một phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của cả nước nói chung và thành phố nói riêng, nhất là về an sinh xã hội, cụ thể: các doanh nghiệp đã đóng góp, hỗ trợ các địa phương xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông nông thôn (cầu cống, đường sá), trường học, xây dựng nhà tình nghĩa, ủng hộ các địa phương bị bão lụt, hỗ trợ các đối tượng chính sách xã hội, phụng dưỡng mẹ Việt Nam anh hùng… Đặc biệt trong hai năm qua, các doanh nghiệp, doanh nhân đã đồng hành cùng thành phố trong phòng chống dịch bệnh Covid-19: đã đóng góp ủng hộ Quỹ Vaccine phòng, chống dịch hơn 210 tỷ đồng, lắp đặt hệ thống cung cấp khí oxy và khí nén cho Bệnh viện Hồi sức Cấp cứu Covid-19 TP.HCM trị giá 4,3 tỷ đồng, Bệnh viện Nhiệt đới TP.HCM trị giá 8,5 tỷ đồng; hỗ trợ kinh phí, lương thực, đồ bảo hộ y tế cho bệnh viện và các quận, huyện phòng, chống dịch số tiền 4,1 tỷ đồng, 2.700 bộ đồ bảo hộ y tế, 2.700 kính chắn giọt bắn, 5.200 khẩu trang, 11,7 tấn gạo và 100 xuất ăn... Đảng ủy khối đã phối hợp với Bộ Tư lệnh TP.HCM, Bệnh viện TP.HCM, Công viên Phần mềm Quang Trung, Hội Tin học TP.HCM tổ chức triển khai ứng dụng di động “Truy tìm - không thất lạc người thân”, danh sách người dân mất vì đại dịch Covid-19; ký kết văn bản phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM hỗ trợ, chăm lo các học sinh mồ côi có hoàn cảnh khó khăn do dịch bệnh Covid-19 trên địa bàn thành phố, với sự đồng hành của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong khối.

- Thứ bảy, xác định công tác xây dựng Đảng trong các doanh nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng, giúp ổn định chính trị trong doanh nghiệp và giúp doanh nghiệp duy trì, phát triển sản xuất, bảo đảm việc làm, thu nhập cho người lao động; trong những năm qua Đảng ủy khối và các cấp ủy luôn chú trọng công tác xây dựng, phát triển đảng tại các doanh nghiệp; tính đến thời điểm hiện tại, toàn Đảng bộ hiện có 85 tổ chức cơ sở Đảng (41 đảng bộ và 44 chi bộ) với hơn 6.000 đảng viên; trong 85 tổ chức cơ sở Đảng (TCCSĐ) có 75 TCCSĐ tại doanh nghiệp, gồm 9 TCCSĐ doanh nghiệp có 100% vốn nhà nước, 22 TCCSĐ doanh nghiệp có vốn nhà nước trên 50%, 24 TCCSĐ danh nghiệp có vốn nhà nước dưới 50% và 20 TCCSĐ doanh nghiệp không còn vốn nhà nước. Số lượng đảng viên mới được kết nạp hàng năm trong đảng bộ luôn đạt từ 250 đảng viên đến 300 đảng viên/năm.

3. Những hạn chế trong quá trình thực hiện

3.1. Những hạn chế

- Các doanh nghiệp phần lớn có quy mô vừa và nhỏ, lao động có tay nghề thấp, năng lực quản lý, công nghệ, chất lượng, hiệu quả sản xuất kinh doanh chưa cao.

- Một số doanh nhân chưa được trang bị đầy đủ kiến thức pháp luật, kinh nghiệm quản lý, kinh doanh nên thiếu tầm nhìn chiến lược dài hạn, thiếu tính liên kết, hợp tác bền vững để tạo sức mạnh, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm.

- Trong thực hiện một số doanh nhân, doanh nghiệp chưa chấp hành tốt các quy định của pháp luật, thiếu trách nhiệm với người lao động, chưa chú ý đến an toàn vệ sinh lao động, bảo vệ môi trường và đời sống tinh thần của người lao động…

- Công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong giải quyết khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp chưa kịp thời; trách nhiệm của một số cơ quan, cá nhân liên quan đến doanh nhân, doanh nghiệp còn hạn chế, chưa đồng hành cùng doanh nghiệp, còn coi doanh nghiệp, doanh nhân là đối tượng quản lý chứ không phải là đối tượng phục vụ. Cải cách hành chính vẫn còn những điểm nghẽn, gây phiền hà cho doanh nghiệp; một số chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu phát triển của doanh nghiệp.

- Việc phát triển tổ chức đảng, đảng viên, đoàn viên, hội viên trong các doanh nghiệp nhất là các doanh nghiệp không còn vốn nhà nước còn nhiều hạn chế, chất lượng sinh hoạt chưa cao.    

3.2. Nguyên nhân hạn chế

- Một số cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp chưa thật sự quan tâm đến công tác xây dựng, phát triển đội ngũ doanh nhân, chưa có sự thống nhất nhận thức về vai trò của doanh nhân trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Thể chế về phát triển doanh nghiệp, doanh nhân còn thiếu đồng bộ; cải cách hành chính còn chậm.

- Công tác đào tạo nguồn nhân lực để phát triển doanh nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu; vai trò hỗ trợ của các cơ quan, ban ngành cho doanh nghiệp chưa được quan tâm đúng mức.

- Công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng, phát triển đảng viên, đoàn viên trong đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế ngoài nhà nước chưa được chú trọng.

4. Bài học kinh nghiệm

- Cấp ủy Đảng, lãnh đạo cơ quan, đơn, vị, doanh nghiệp cần quan tâm thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về doanh nhân, doanh nghiệp đến cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, người lao động nhằm tạo sự thống nhất nhận thức về vai trò của doanh nhân trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

- Các cơ quan quản lý nhà nước phải xem doanh nghiệp, doanh nhân là đối tượng phục vụ chứ không phải đối tượng quản lý; thường xuyên sâu sát nắm chắc tình hình, tâm tư, nguyện vọng, khó khăn, vướng mắc để có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nhân, doanh nghiệp; quan tâm hỗ trợ cho doanh nghiệp về tài chính, mặt bằng sản xuất, đổi mới nâng cao công nghệ, trình độ kỹ thuật, liên kết tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu, phát triển nguồn nhân lực; tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia xúc tiến thương mại và đầu tư.

- Các doanh nhân, doanh nghiệp cần đề cao đạo đức, văn hóa kinh doanh, trách nhiệm xã hội, xây dựng mối quan hệ hài hòa giữa doanh nhân và người lao động, quan tâm đến người lao động. Nâng cao trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, trước hết là sản xuất hàng chất lượng cao để người Việt Nam ưu tiên dùng hàng nội địa, chú trọng bảo vệ môi trường; xóa đói, giảm nghèo và phát triển cộng đồng.

- Quan tâm, chú trọng, nâng cao chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua trong các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp "Doanh nghiệp Việt Nam hội nhập và phát triển". Kịp thời đề xuất, biểu dương những doanh nhân, doanh nghiệp có đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội.

- Cấp ủy, lãnh đạo cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp quan tâm, chú trọng công tác thành lập, củng cố, phát triển tổ chức đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp, đổi mới phương thức lãnh đạo đối với tổ chức đảng và đoàn thể đảm bảo tính thiết thực, hiệu quả, phục vụ lợi ích của doanh nghiệp và người lao động; phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn, đoàn thể trong doanh nghiệp nhằm bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng cho người lao động.

5. Đề xuất, kiến nghị

- Nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, đồng thời với việc công khai minh bạch các định hướng, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tiếp cận bình đẳng các nguồn lực phát triển.

- Tiếp tục cải cách hành chính, bảo đảm các cơ quan và người thi hành công vụ hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp, doanh nhân. Xây dựng và thực hiện tốt cơ chế đối thoại, tham vấn ý kiến của doanh nhân trong quá trình ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật.

- Nghiên cứu và hoàn thiện pháp luật về sở hữu, quyền kinh doanh, tạo lập môi trường pháp lý cho cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng, xóa bỏ đặc quyền và độc quyền kinh doanh.

(*) Trưởng Ban Tuyên giáo Đảng ủy khối cơ sở Bộ Công Thương