Phan Minh Thông: “Nông sản Việt Nam và thế giới - những câu chuyện kinh doanh”

Viết, với tôi không chỉ là ghi lại những trải nghiệm mà còn là một cách để sẻ chia và kết nối. Tôi tích góp từng câu chuyện từ những trải nghiệm, thách thức khó khăn và cả niềm vui mà tôi và công ty đã nếm trải một cách tự nhiên. Có lẽ, dòng chảy “tự nhiên” đó đã giúp tôi tiếp nối ra mắt cuốn sách thứ ba “Nông sản Việt Nam và thế giới - Những câu chuyện kinh doanh”. Cuối tháng 9/2024, khi bản thảo hoàn thành, tôi cảm thấy hạnh phúc như vừa vượt qua một chặng đường dài.

Bối cảnh kinh doanh trong năm 2024 với doanh nghiệp, doanh nhân rất khốc liệt, bởi những biến động vĩ mô toàn cầu, trong nước, những rủi ro khách quan, chủ quan luôn tác động và tiềm ẩn không ngừng. Với riêng lĩnh vực nông sản, xuất khẩu cà phê, tiêu, năm 2024 càng khốc liệt, ví như một “chiến trường” của các doanh nghiệp, của người mua, người bán, người cung, đại lý, người mua cuối…

Trong bối cảnh đó, tôi đã nếm trải những phút thót tim vì sự “điên rồ” của giá cà phê khi lên đỉnh cao nhất lịch sử tính trong vòng 50 năm qua trong các bài viết “Khốc liệt ngành cà phê năm 2023”, “Ngành cà phê năm 2024”: “Cà phê 2024 - Những căng thẳng kéo dài” hay “Giá tiêu năm 2024 - Giấc mơ về vàng đen có lặp lại”...

Điểm nhấn các câu chuyện tôi kể là “sự điên rồ” trong giá cả hàng hóa không chỉ dừng sự biến động của một ngành hàng, còn là sự biến động đời sống, tâm lý, ứng xử của mỗi một thành phần trong chuỗi kinh doanh. Đó là tính khốc liệt được hằn sâu, khắc họa trong nghĩ suy, tâm lý, quan hệ ứng xử của con người, từ những quan sát riêng của chính tôi là người trong cuộc.

“Cà phê tăng giá điên đảo trong thời gian ngắn đẩy nhiều mối quan hệ tan vỡ. Khi chúng tôi lên cao nguyên, một bạn hàng đã phá sản, mất gần hết tiền, nói với chúng tôi: 45 nhà mua hàng của họ thì 42 nhà gần như phá sản hay phá sản và giờ họ không còn tin ai nữa” (Trích: Cà phê 2024 - Những căng thẳng kéo dài).

“Khi xuất khẩu đạt tỷ đô, rất nhiều giấc mơ đẹp được dệt nên. Còn khi giá giảm không phanh, thì sự thất vọng, khó khăn chiếm lĩnh gần hết mặt trận ngành tiêu… Tuy nhiên, vì mảnh đất đó đã trồng tiêu và nó vẫn đang hiện diện, nên người nông dân vẫn phải bám trụ, và cũng vì cuộc sống vẫn tiếp diễn. Cuộc sống là hy vọng, ai làm gì cũng đều có hy vọng. Hy vọng là liều thuốc tuyệt vời để tiếp bước và sinh tồn. Sau khi xuống đáy năm 2019, giá tiêu bắt đầu đi lên. Những người làm trong ngành tiêu, từ nông dân đến nhà xuất khẩu mỗi năm thấy giá tiêu nhích lên một chút thì lại hy vọng hơn và nhìn năm 2015 như một ký ức đẹp để chờ đợi, tiếp tục trồng trọt và kinh doanh hạt tiêu” (Trích: Giá tiêu năm 2024 - Giấc mơ về vàng đen có lặp lại?).

Những câu chuyện khác, những lát cắt về kiện tụng thắng - thua đã được tôi chuyển tải ghi lại một cách chân thật, không ngần ngại với mong muốn để lại nhữnng bài học và kinh nghiệm mà không phải ai cũng “được” nếm mùi. Trong số các câu chuyện, chuyện “Khủng bố tinh thần” là một chuyện ấn tượng nhất mạch này. Chuyện xuất phát từ một lá thư tố cáo bằng email nặc danh, “tố” nhà kinh doanh Vua hồ tiêu David Phan (tên nhân vật trong chuyện) thua lỗ 7 triệu USD trên sàn giao dịch hàng hóa và cho rằng “có hành vi gian dối thiếu đạo đức trong kinh doanh”, “vi phạm về kinh doanh ngoại hối dựa trên hàng hóa”... Phương thức tố cáo nặc danh, ứng xử của nhân vật bị tố cáo trong chuyện, những nghĩ suy của nhân vật… gợi nên những cảm xúc khác nhau về một đời sống kinh doanh với môi trường số hóa, nơi mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng rất dễ bị tổn thương vì ai đó.

Sau hết các câu chuyện, điều tôi muốn kể với mỗi doanh nhân, không chỉ có sự sáng suốt, ý chí thép, sức chịu đựng trên thương trường và kinh doanh mà còn phải biết dưỡng tâm sáng suốt, lòng trong sạch và tĩnh tại, bản lĩnh để chiến đấu với những “búa rìu” của những chuyện cạnh tranh không lành mạnh, như câu chuyện nặc danh mà tôi đã kể trong cuốn sách “Nông sản Việt Nam và thế giới - Những câu chuyện kinh doanh”.