Tài chính thế giới nhìn từ vụ 3 ngân hàng ở Mỹ vừa sụp đổ

Theo tờ The Wall Street Journal, sự sụp đổ của ba ngân hàng ở Mỹ và làn sóng hoảng loạn trên thị trường toàn cầu đã bộc lộ nhiều lỗ hổng trong cách tiếp cận hiện nay của nhiều ngân hàng trung ương khi kiên quyết tăng lãi suất với tốc độ nhanh. Việc tăng lãi suất này đã tạo ra gánh nặng đến hoạt động cho vay và tăng trưởng kinh tế nhằm vào việc “hạ nhiệt” lạm phát. Bên cạnh đó, nó còn làm giảm giá trị của danh mục đầu tư trái phiếu từ nhiều ngân hàng thương mại.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), thời gian qua đã phải hiệu chỉnh kỹ lưỡng chính sách tiền tệ để “hạ nhiệt” lạm phát nhưng không cao đến mức làm sụp đổ nền kinh tế châu Âu. Nhưng cuộc khủng hoảng ngân hàng ở Mỹ đã tạo ra một ẩn số mà ECB cần phải tính vào cho kỳ đánh giá lãi suất tiếp theo. Nếu ECB quyết định tăng lãi một lần nữa thì rủi ro cho ổn định hệ thống tài chính là rất lớn.

Ngân hàng Trung ương Đức mới đây đã triệu tập một nhóm xử lý khủng hoảng để đánh giá hậu quả từ việc khủng hoảng ngân hàng ở Mỹ. Tại Anh, cơ quan chức năng cho biết, họ đã đóng cửa chi nhánh của SVB và yêu cầu Ngân hàng HSBC hỗ trợ mua lại. Hôm đầu tuần trước, các cổ phiếu vốn hóa lớn của châu Âu giảm khoảng 3%, trong khi chênh lệch giữa lợi tức trái phiếu chính phủ Đức và Ý nới rộng. Đồng euro tăng lên, 1 euro đổi 1,074 USD, tăng khoảng 2 cent so với một tuần trước đó, khi nhiều nhà đầu tư tin rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ sớm bắt đầu giảm lãi suất.

Theo cựu Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Ireland Stefan Gerlach cảnh báo, việc hàng loạt ngân hàng trung ương giữ mức lãi suất cao như hiện nay là điều kiện rất dễ để xảy ra sự cố tài chính.

Hãng tin Bloomberg ngày 18/3/2023 cho biết, liên minh các ngân hàng cỡ vừa của Mỹ (MBCA) vừa gửi văn bản đã yêu cầu các cơ quan quản lý liên bang phải bảo hiểm tất cả khoản tiền gửi của khách hàng của họ trong hai năm để khôi phục niềm tin của khách hàng. MBCA tự nguyện tăng khoản góp cho các cơ quan liên bang.

Theo các nhà phân tích, khó có chuyện xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính tương tự như năm 2008. Theo công ty tài chính Capital Economics (Anh), cốt lõi của hệ thống ngân hàng ở Mỹ và hệ thống ngân hàng toàn cầu hiện nay được vốn hóa tốt hơn nhiều, có mức thanh khoản lớn hơn và thường xuyên được các giám sát viên tài chính sát hạch.

Trường hợp sụp đổ của ba ngân hàng mới đây như SVB phần lớn là do phải đối mặt với những vấn đề cụ thể liên quan đến rủi ro không được bảo hiểm cũng như việc các ngân hàng này không đa dạng hóa tệp khách hàng. Nhiều nhà phân tích cũng chỉ ra rằng các chi nhánh nước ngoài của ngân hàng này có quy mô nhỏ và không phải chịu các bài sát hạch căng thẳng từ cơ quan quản lý Mỹ - vốn đã có thể giúp tránh được một vụ khủng hoảng như hiện tại xảy ra.

Theo Ủy viên Kinh tế châu Âu Paolo Gentiloni nhận định, hiện các cơ quan châu Âu vẫn chưa thấy dấu hiệu nguy cơ lây lan khủng hoảng cụ thể. Tất cả ngân hàng ở châu Âu, không chỉ các ngân hàng lớn nhất, đều tuân thủ các tiêu chuẩn quy định rõ ràng và sau sự cố lần này sẽ còn siết chặt các quy định này hơn nữa.

Hiện nhiều nhà đầu tư tin rằng FED sẽ giảm lãi suất vào cuối năm nay. Đó là bước ngoặt lớn so với chỉ hai tuần trước, khi Chủ tịch FED Jerome Powell khẳng định cơ quan này có thể sẽ cần tăng lãi suất nhiều hơn dự kiến. Đối với các ngân hàng trung ương khác, ông Gerlach cho rằng dư địa tài chính của các nước khác không bằng Mỹ, do đó các cơ quan này cần phải tính toán kỹ.

Cũng theo Phó thống đốc Ngân hàng Trung ương Ireland Stefan Gerlach, họ cần phải suy nghĩ kỹ về mức độ lạm phát mà bạn sẵn sàng mạo hiểm để có thêm một chút ổn định tài chính. Còn theo chuyên gia Kallum Pickering thuộc Ngân hàng Berenberg (Đức), cho đến khi các ngân hàng trung ương tạm dừng chu kỳ tăng lãi suất để cho thị trường có thời gian điều chỉnh theo mức lãi suất mới thì các nhà đầu tư có thể không sẵn sàng chấp nhận rủi ro vào lúc này.