Mô hình nào cho chợ truyền thống?

Ngày nay, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng văn minh, hiện đại, nhiều chợ truyền thống đã được quy hoạch cho phù hợp với sự phát triển của đô thị là điều tất yếu. Tuy nhiên, việc "khoác áo mới" cho những ngôi chợ truyền thống theo kiểu "hồn Trương Ba - da hàng thịt" đã đặt ra bài toán về mô hình nào phù hợp với nhu cầu mua sắm của phần đông khách hàng chưa thoát ra khỏi văn hóa tiêu dùng tiểu nông.

Đọc E-paper

Sự kiện hàng trăm hộ kinh doanh tại Chợ Đầm - trung tâm thương mại lớn nhất tỉnh Khánh Hòa đã đồng loạt bãi thị để bày tỏ sự không đồng tình với kế hoạch xây dựng lại ngôi chợ hơn 40 năm tuổi - một địa điểm du lịch nổi tiếng tại thành phố biển Nha Trang.

Trước đó, hàng trăm tiểu thương chợ Tân Bình tại TP.HCM cũng đồng loạt bãi thị để phản đối chủ trương "khoác áo mới" cho ngôi chợ truyền thống nổi tiếng về sản phẩm ngành may mặc.

Ở đây không đi sâu phân tích việc nên hay không nên "khoác áo mới" cho những ngôi trợ truyền thống hiện nay, điều người dân cũng như tiểu thương quan tâm là liệu khi được làm mới, chợ có còn lưu giữ được "hồn vía" của một ngôi chợ truyền thống để thu hút khách hàng đến mua sắm không?

Bởi ngoài là địa điểm giao thương, chợ truyền thống còn là nơi giao lưu của người dân, nơi thể hiện bộ mặt và trình độ phát triển của các vùng miền. Chợ còn là nơi kết nối cộng đồng, nơi sinh hoạt gắn liền với cuộc sống của người lao động...

Sự phát triển đô thị đã đưa những ngôi chợ truyền thống vượt ra khỏi chức năng đơn thuần là mua bán hàng hóa, mà dần dần thay vào đó những siêu thị hiện đại, những trung tâm mua sắm sang trọng được tích hợp các dịch vụ vui chơi giải trí đa dạng.

>Mỹ quan đô thị, còn nhiều việc dễ làm

Không chỉ dừng lại ở đấy, chợ bây giờ còn xuất hiện cả trên... mạng! Cái mới phủ định cái cũ, cái lạc hậu là tất yếu, do đó, cũng như sự xuất hiện và cạnh tranh khốc liệt của siêu thị và trung tâm mua sắm đòi hỏi chợ truyền thống phải thay đổi nếu không muốn bị xóa sổ.

Tuy nhiên, dẫu biết công việc chính của các nhà làm quy hoạch là... quy hoạch nhưng thực tế cho thấy không phải cái gì cũng quy hoạch được, nhất là những ngôi chợ.

Từ chuyện ở chợ Đầm, chợ Tân Bình, nhiều chuyên gia cho rằng, chỉ nên cải tạo các chợ truyền thống còn xóa bỏ chợ truyền thống thay bằng trung tâm thương mại là không phù hợp, đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân.

Hàng trăm nghìn tiểu thương bị đẩy ra khỏi những khu chợ truyền thống, mất chỗ mưu sinh nên phải sống dựa vỉa hè. Tâm lý của những người buôn bán tại các chợ truyền thống bao giờ cũng muốn giữ lại cái cũ vì khi xây dựng cái mới thì họ lo ngại không biết công việc buôn bán của họ thế nào!

>Buôn trong chợ, nợ ngoài luồng

Nhìn sang các nước trong khu vực như Singgapore, Malaysia, Thái Lan có thể thấy bên cạnh những trung tâm thương mại quy mô lớn, hiện đại, hào nhoáng, nhưng những chợ truyền thống vẫn được duy trì, nâng cấp bằng cách xây dựng với quy mô phù hợp nhu cầu thực tiễn của người dân.

Nếu có xây lại thì họ cũng chỉ xây từ 1 đến 2 tầng, ra vào thoải mái, không bị khống chế về không gian, hàng hóa phong phú, giá cả phù hợp hơn so với trung tâm thương mại, nên vẫn giữ được nét sinh hoạt dân dã của tầng lớp người nghèo.

Để có được mô hình chợ phù hợp với sự phát triển đô thị, cơ quan chức năng cần phải đưa ra một mô hình chợ có thể đáp ứng với nhu cầu hiện đại, nhưng cũng phải đáp ứng cả về nhu cầu dân sinh.

Theo lộ trình cam kết gia nhập WTO, thị trường bán lẻ của Việt Nam phải mở cửa hoàn toàn cho các doanh nghiệp nước ngoài. Trước áp lực này, việc quy hoạch, phát triển siêu thị, trung tâm thương mại cho phù hợp với yêu cầu hội nhập và cạnh tranh được đặt ra một cách cấp bách.

Nếu cải tạo không phù hợp thì các ngôi chợ truyền thống tiếp tục sẽ rơi vào tình cảnh của nhưng ngôi chợ "hồn Trương Ba - da hàng thịt" đìu hiu khách đến mua sắm gây lãng phí và ảnh hưởng đến hình ảnh của các đô thị đang nổ lực đổi mới.