Khoai mì Củ Chi: Vấn vương tình xứ sở

Khoai mì Củ Chi hấp nước cốt dừa, vừa béo vừa dẻo lại có mùi thơm thoang thoảng của lá dứa, ăn một lần rồi nhớ mãi - Ảnh: Internet

Giống khoai mì làm thực phẩm tươi ngày càng hiếm, bởi khoai mì công nghiệp có năng suất cao đã chiếm phần lớn để làm nguyên liệu trong một số ngành sản xuất. Trước đây, tỉnh Tây Ninh và huyện Củ Chi có diện tích khoai mì khá lớn, nay thì khoai mì đã trở thành “đặc sản”.

Khoai mì Củ Chi có vị ngọt, thơm và dẻo bùi hơn so với những vùng khác. Khoai mì hấp (ngon hơn luộc) là món ăn phổ biến nhất. Củ khoai mì tròn lẳn được lột vỏ, rửa thật sạch với muối để loại bỏ lớp mủ và chất bẩn rồi hấp cùng lá dứa. Mùi thơm của lá dứa khiến cho khoai mì đã ngọt, đã béo lại càng đậm đà hương vị. Để thêm ngon, lạ miệng, người dân Củ Chi ăn kèm khoai mì hấp với muối mè hoặc muối ớt. Tách một miếng khoai mì trắng ngần, nóng hổi chấm muối mè, càng nhai càng thấy ngon. Khoai mì chấm muối ớt hẳn là sự kết hợp độc đáo mà chỉ người dân Củ Chi nghĩ ra. Vị ngọt bùi của khoai mì hòa quyện vị mặn của muối, cay nồng của ớt càng ăn càng mê.

Bạn sẽ thấy những xe bán khoai mì hấp nước cốt dừa dọc hai bên đường đến Củ Chi. Ghé vào bất kỳ một xe bán khoai mì, điều đầu tiên bạn sẽ nhận được là nụ cười và khi rời đi sẽ nhận một lời cảm ơn. Và nếu như bạn hỏi người bán hàng, hôm nay đã bán được nhiều chưa, chắc chắn sẽ nhận được câu trả lời: “Cũng lai rai”. Đặc sản xứ này mà, ai về Củ Chi cũng mua ít khoai mì làm quà. Bởi vậy, trưa bán không hết, thì chiều cũng hết. 

Nhớ thời bao cấp, đất nước còn khó khăn, cuộc sống nhà bạn tôi khá vất vả. Hằng ngày, ba mẹ của bạn phải quần quật với ruộng vườn để kiếm cái ăn cho cả gia đình sáu người. Bữa cơm thường là bo bo, bắp, khoai mì, rau tàu bay, cá đồng kiếm được… Cuộc sống tuy thiếu thốn, nhưng ba má của bạn vẫn lạc quan, cố gắng vun vén lo cho các con được đến trường trong niềm tin đổi đời bằng con chữ.

Chủ tịch Cuba Miguel Diaz Canel cùng phu nhân và các quan chức đến tham quan địa đạo Củ Chi và thưởng thức món khoai mì hấp nước cốt dừa chấm muối mè năm 2018 - Ảnh: Hoàng Triều

Bạn tôi kể, mỗi sáng trước khi đi học, chị em lót dạ bằng khoai mì. Nhìn thau khoai mì luộc, ba bạn thường đùa: "Nhà nghèo mà toàn khoái ăn sang”. Nghe ba nói, thoạt đầu bạn tôi chẳng hiểu chi. Ăn mãi một món rồi cũng ngán, bạn kể đôi lúc má làm bánh tằm khoai mì hay bánh khoai mì nướng cho mấy chị em ăn. Ăn miết, mùi khoai mì như ngấm vào máu thịt của bạn tôi, nó đầy ắp kỷ niệm, để mỗi khi nhắc nhớ về nó, bạn tôi - một nữ doanh nhân có làn da trắng như củ khoai mì mới bóc vỏ, giỏi giang trên thương trường, tự hào là người con đất Củ Chi. 

Giờ về Củ Chi, vẫn những đồng lúa, nương khoai mì vào vụ, hối hả người mua người bán, những con đường bê tông nối liền xóm ấp, xóa dần cảnh mưa bùn nắng bụi một thuở nhưng cảnh sắc của vùng quê yên ả ngoại thành không lẫn mất. Và “thương hiệu” khoai mì Củ Chi không chỉ là thực phẩm hay hàng hóa, nó còn là người bạn của bao nhà nông, thậm chí nó như một chứng nhân lịch sử trên mảnh đất bạc màu mang nét hồn hậu Đông Nam bộ.

Đến với Củ Chi, bạn vừa được ăn những món ngon từ củ khoai mì qua bàn tay khéo léo của các mẹ, các cô, vừa được nghe những chuyện bi tráng thời chiến tranh giữ nước. Và vậy đó, chỉ với bánh tằm khoai mì với màu xanh - vàng - đỏ - trắng - tím, bánh khoai mì nướng trên than hồng đã thoang thoảng vị ngọt bùi để lòng người vương vấn, hay tô cháo gà có ít khoai mì bùi bùi, sần sật càng hiểu rằng, văn hóa ẩm thực là cả một trời thương nhớ. 

Khoai mì Củ Chi đã để thương để nhớ vậy đó. Chỉ có người kén khoai, chứ khoai nào kén người!