Israel: Bí quyết trở thành quốc gia khởi nghiệp

Không đơn thuần là khảo cứu kinh tế, tác phẩm đi sâu phân tích nhiều yếu tố làm nên thành công của Israel: từ văn hóa tranh luận cởi mở, nền giáo dục đề cao tư duy phản biện, vai trò đặc biệt của quân đội Israel, đến sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ và các chính sách khuyến khích đầu tư mạo hiểm. Trung tâm của mô hình này là con người – nơi tinh thần sáng tạo, dám thử và không sợ thất bại được xem như giá trị cốt lõi của xã hội.

Một luận điểm nổi bật của cuốn sách là vai trò đào tạo tài năng của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF). Nghĩa vụ quân sự bắt buộc, thay vì tạo áp lực, lại trở thành môi trường lý tưởng để rèn luyện tư duy lãnh đạo, khả năng xử lý tình huống và tinh thần trách nhiệm. Chính IDF đã sản sinh ra nhiều nhân sự chủ chốt trong các công ty công nghệ hàng đầu của Israel – từ an ninh mạng, trí tuệ nhân tạo đến công nghệ xe tự hành.

Tinh thần “Chutzpah” – biểu trưng cho sự táo bạo, dám nghĩ khác và dám thất bại – là điểm nhấn xuyên suốt sách. Người Israel không ngại khởi sự lần nữa sau thất bại. Họ coi vấp ngã là một phần tất yếu của quá trình học hỏi, và nhờ vậy hình thành một hệ sinh thái khởi nghiệp năng động, không sợ rủi ro, sẵn sàng cải tiến liên tục.

Cuốn sách cũng nhấn mạnh sự phối hợp hiệu quả giữa các trụ cột: chính phủ, viện nghiên cứu, trường đại học và khu vực tư nhân. Mô hình liên kết này, cùng với các sáng kiến như Quỹ Yozma – chương trình nhà nước góp vốn cùng tư nhân để tạo đòn bẩy đầu tư mạo hiểm đã tạo ra hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển vượt bậc và bền vững.

Tác phẩm cũng không thiếu dẫn chứng thực tế từ những công ty Israel tạo tiếng vang toàn cầu: Check Point, Mobileye, ICQ, Waze… Mỗi trường hợp đều minh họa cho một đặc trưng văn hóa – công nghệ – chiến lược đã làm nên thương hiệu quốc gia khởi nghiệp.

Dù không thể sao chép nguyên mẫu mô hình Israel do bối cảnh đặc thù, cuốn sách vẫn mang đến nhiều bài học giá trị cho các quốc gia đang nỗ lực xây dựng nền kinh tế đổi mới: khuyến khích tư duy phản biện, chấp nhận rủi ro, hỗ trợ vốn mồi, thúc đẩy liên kết công – tư và coi giáo dục là nền tảng phát triển dài hạn.

“Quốc gia khởi nghiệp” không chỉ là cuốn sách kể lại hành trình phát triển kinh tế thần kỳ của Israel. Đây là tác phẩm khơi gợi niềm tin vào khả năng kiến tạo tương lai từ những điều kiện khó khăn nhất – miễn là quốc gia đó biết nuôi dưỡng con người, đầu tư vào trí tuệ và dám bước ra khỏi vùng an toàn để nghĩ khác, làm khác.