Hoàn thiện khung pháp lý quốc gia cho tiến trình chuyển đổi số

Theo Tờ trình, việc ban hành Luật Chuyển đổi số nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024; đồng thời bảo đảm sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật, phù hợp Hiến pháp và tương thích với thông lệ quốc tế.

Luật hướng tới hoàn thiện hệ thống pháp luật cho các lĩnh vực: số hóa, kết nối thế giới thực với thế giới số, hạ tầng số, kinh tế số, xã hội số và các biện pháp bảo đảm chuyển đổi số. Đồng thời, dự thảo cũng điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể trong hệ sinh thái số; thúc đẩy phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, gắn với tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.

Dự thảo Luật gồm 8 chương, xác định chuyển đổi số là đột phá chiến lược và khẳng định quan điểm “lấy người dân làm trung tâm”.

Văn bản quy định các hành vi bị nghiêm cấm như: phát tán dữ liệu trái phép, can thiệp hoặc phá hoại hệ thống số, xâm phạm dữ liệu cá nhân, sử dụng công nghệ số để lừa đảo hoặc cạnh tranh không lành mạnh, cũng như việc tạo nội dung bằng trí tuệ nhân tạo mà không gắn nhãn gây nhầm lẫn.

Dự thảo cũng luật hóa các nguyên tắc chuyển đổi số hiện đại, buộc cơ quan nhà nước tuân thủ: lấy người dùng làm trung tâm, số hóa ngay từ đầu, quản lý dựa trên dữ liệu, chính phủ như một nền tảng, mặc định mở dữ liệu và chủ động phục vụ. Ngoài ra, văn bản còn đề cập nguyên tắc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong hoạt động công vụ, khung kiến trúc tổng thể quốc gia số, nền tảng số dùng chung và việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Về nguồn lực, dự thảo bổ sung các chính sách đào tạo, phát triển nhân lực số, ưu đãi đối với cán bộ, công chức, viên chức làm công tác chuyển đổi số.

Các thành viên Hội đồng thẩm định thống nhất với sự cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, chuẩn hóa hệ thống khái niệm, nhất là “hạ tầng số”. Một số khái niệm được đề nghị bổ sung như “dữ liệu lớn”, “hạ tầng truyền dẫn”, “hạ tầng công nghiệp công nghệ số”, “Chính phủ số” nhằm bảo đảm tính thống nhất.

Ngoài ra, các đại biểu lưu ý dự thảo hiện vẫn phân tán định nghĩa tại nhiều điều khoản, trong khi luật đã có điều riêng về khái niệm. Do đó, cần gom về một điều thống nhất để tránh chồng chéo.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú nhấn mạnh, việc xây dựng Luật Chuyển đổi số là yêu cầu cấp bách, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ông đề nghị cơ quan chủ trì xác định lại phạm vi điều chỉnh cho phù hợp, loại bỏ những nội dung không tạo giá trị gia tăng. Đồng thời, cần bổ sung bảng so sánh với quy định hiện hành để làm rõ tính thống nhất và khả thi.

Thứ trưởng cũng lưu ý Tờ trình phải được hoàn thiện đúng mẫu, giải trình rõ ràng những nội dung cấp thiết, từ đó nâng cao tính thuyết phục khi trình các cấp có thẩm quyền xem xét, thông qua.