Doanh nghiệp bán hàng qua mạng lo vì...hàng giả

Tại hội thảo về “Ứng dụng chuyển đổi số trong công tác phòng, chống hàng giả” do Cục sở hữu trí tuệ (SHTT) tại TPHCM, Hội sáng chế Việt Nam, Công ty Vina CHG và Cổng truyền thông chống hàng giả Việt Nam vừa tổ chức tại TP.HCM, ông Nguyễn Thanh Bình – Phó Chủ tịch Hội sáng chế Việt Nam cho biết, hàng chính hãng bị làm giả, quyền sở hữu trí tuệ bị xâm phạm, rất nhiều người tiêu dùng bị móc túi vì hàng giả nhưng được bán với giá hàng thật. Hiện tại, xu hướng mua hàng qua mạng ngày càng nhiều tiện lợi và bán hàng qua mạng được đánh giá là thị trường tiềm năng. 

Ông Lê Duy Anh-Trưởng phòng Thực thi và Giải quyết khiếu nại – Cục SHTT cũng cho rằng, kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử  (TMĐT) đã trở thành một kênh mua sắm dễ tiếp cận, có phạm vi xuyên biên giới, được nhiều người tiêu dùng lựa chọn đặc biệt từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát. Tuy nhiên, hình thức kinh doanh này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT. Trong những năm gần đây, TMĐT ở Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh khoảng 30-35% mỗi năm; năm 2021 ước đạt 13,7 tỷ USD và thuộc nhóm 3 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thị phần bán lẻ trực tuyến cao nhất khu vực Đông Nam Á.

Theo ông Trần Giang Khuê – Trưởng VPĐD Cục SHTT tại TP.HCM, hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ bán ở khắp nơi, kể cả chợ Bến Thành, Trung tâm thương mại… Cứ ở đâu có hàng thương hiệu, có uy tín, có giá trị lớn là ở đó có hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Trong khi đó, công tác phòng chống hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ gặp rất nhiều khó khăn do website giả, trang TMĐT bán hàng giả, các trang mạng xã hội Facebook, Zalo… bán hàng thật, hàng giả lẫn lộn với nhau. Thậm chí rất nhiều hàng có thương hiệu có uy tín được bày bán trong các cửa hàng cửa hiệu, trên Internet…

Trong năm 2021, lực lượng quản lý thị trường phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã thực hiện kiểm tra hơn 3.000 vụ việc lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Ông Khuê cũng cho rằng mức phạt hành chính đối với cá nhân, tổ chức vi phạm kinh doanh hàng giả hiện quá thấp (tối đa 250 triệu đồng đối với cá nhân, tối đa 500 triệu đồng đối với tổ chức) trong khi đối tượng kinh doanh hàng giả thu siêu lợi nhuận. Hiện đã có đầy đủ quy định pháp luật và mức xử lý vi phạm hàng giả, hàng nhái mạnh hơn. Việc xử lý vi phạm trên không gian mạng giống vi phạm ở không gian thật; tuy nhiên, pháp luật chưa theo kịp thực tế vi phạm trên không gian mạng.

Các đại biểu giới thiệu cách phân biệt nón thật, nón giả tại hội nghị

Để bảo vệ tài sản trí tuệ, các chuyên gia khuyến cáo, doanh nghiệp cần lưu ý: Xây dựng và nâng cao năng lực của bộ phận SHTT trong doanh nghiệp; thiết lập các kênh phân phối chính thức, ổn định, thuận tiện (đặc biệt chú trọng các kênh thương mại điện tử) để người tiêu dùng dễ tiếp cận; thường xuyên tra cứu cơ sở dữ liệu sở hữu công nghiệp để kịp thời ngăn chặn các hành vi xác lập quyền có khả năng gây xung đột với quyền SHTT đã xác lập của doanh nghiệp bằng cách nộp đơn phản đối cấp văn bằng bảo hộ sau khi đơn được công bố.

Bên cạnh đó, thiết lập các kênh giám sát thị trường, hợp tác chặt chẽ với các cơ quan thực thi, các cơ quan hỗ trợ thực thi, các sàn thương mại điện tử để đối phó có hiệu quả với các hành vi giả mạo, cạnh tranh không lành mạnh, cố tình gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng.

Phó cục trưởng Cục Nghiệp vụ Quản lý thị trường Trần Văn Dũng cảnh báo, vào những tháng cuối năm, cận Tết, hàng giả, nhái, lậu tăng cao. Đặc biệt trên môi trường TMĐT, người bán và người mua không tiếp xúc nhau nên có tình trạng hình ảnh rao bán là hàng thật nhưng hàng giao cho khách là hàng giả. Nhiều đối tượng đăng bán rất nhiều sản phẩm nhưng thực tế kiểm tra chỉ là đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, chỉ có vài trăm sản phẩm. 

Ông Nguyễn An Sơn, Trưởng phòng Phòng phát triển dự án, Trung tâm tin học và công nghệ số, Cục  TMĐT khuyến cáo người tiêu dùng nên mua sản phẩm ở những website đã thông báo với Bộ Công Thương. Trên một số sàn  TMĐT, có gian hàng chính hãng, tham khảo các bình luận đánh giá về sản phẩm, dịch vụ trước khi mua. NTD không nên thỏa hiệp với hàng giả, hàng nhái, mua sản phẩm hàng hiệu giá chỉ vài trăm ngàn đồng, trong khi giá hàng chính hãng lên tới hàng triệu đồng.

Chia sẻ về sự nguy hại cũng như thiệt hại của hàng giả gây ra, ông Đặng Văn Dũng, Phó Chánh văn phòng, Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cho rằng, hệ lụy của hành giả là vô cùng lớn. Ví dục, Công ty TNHH thời trang Nón Sơn  là một trong nhiều doanh nghiệp Việt đã từng bị hàng giả, hàng nhái tấn công gây thiệt hại rất lớn cho doanh nghiệp. Trước đó, Nón Sơn phối hợp cùng C03 bắt 1 vụ án tại Quận 12 có giá trị tương đương 38 tỷ đồng, trong khi đó chế tài xử phạt chỉ mang tính răn đe do đó vấn nạn hàng giả, hàng nhái vẫn xuất hiện tràn lan trên thị trường. 

Đưa ra giải pháp ứng dụng công nghệ số trong chống hàng giả, ông Nguyễn Viết Hồng- Tổng Giám đốc Công ty Vina CHG cho biết, CHG đã triển khai thêm nhiều ứng dụng mới như đầu tư thêm nhà máy, công cụ để sản xuất con tem chống hàng giả loại mới, giúp người tiêu dùng dễ nhận diện hàng hóa và góp phần cùng cơ quan quản lý Nhà nước giám sát thị trường, bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp.Hiện Vina CHG đã mở rộng đầu tư mở xây một nhà máy sản xuất tem chống giả trên bao bì, giúp doanh nghiệp giảm rất nhiều chi phí cho chống hàng giả. Trước đây thay vì phải dán tem chống giả trên từng sản phẩm thì bây giờ có thể tiết kiệm bằng việc dán trên một bao bì. CHG cũng thiết kế một phần mềm để truy vết nguồn gốc sản phẩm nhằm giúp doanh nghiệp truy vết kho. Vì hệ thống đại lý quản lý tốt thì sẽ không có chuyện tuồn hàng giả vào.

Tem chống hàng giả

Tuy nhiên, đa số các diễn giả, đại biểu, doanh nghiệp và người tham dự hội thảo đều cho rằng, một giải pháp căn cơ và góp phần hiệu quả rất lớn vào quá trình đấu tranh với hàng giả chính là người tiêu dùng. Sự phát hiện, tố giác và tẩy chay của người tiêu dùng sẽ góp phần đẩy lùi hàng giả khỏi thị trường.

Ông Nguyễn Ngọc Tý – Giám đốc điều hành đưa ra kiến nghị: "Các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chuyên môn và doanh nghiệp cần có sự liên kết chặt chẽ trong chia sẻ thông tin, từ thông tin đăng ký sở hữu sản phẩm mới hay xử lý các trường hợp hàng giả để có biện pháp phòng ngừa và ngăn chặn.

Về quản lý trên mạng intenet, ông Dũng cũng kiến nghị cần phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên. Cơ quan quản lý thị trường, nhà mạng, cơ quan quản lý nhà nước và rất cần sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và người dân. Để ngăn chặn cần nâng cao mức phạt về dân sự và nếu những vụ nguy hiểm ảnh hưởng lớn cần phải truy tố.

Đại diện bộ Công Thương cũng cho rằng, cần truyền thông mạnh mẽ hơn nữa về những nguy hại của hàng giả tới doanh nghiệp, xã hội và cộng đồng cũng như phổ biến kiến thức rộng rãi để giúp tiêu dùng mua được hàng thật, hàng chất lượng, hàng đúng giá.