Vẫn trong thế... hình thức

Diễn đàn “Doanh nhân và nông dân: Ai cần ai?” diễn ra đúng vào thời điểm ngành nông nghiệp đang được quan tâm và Chính phủ có nhiều chương trình kích cầu nông nghiệp, nông thôn thông qua đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ lãi suất, được xem là giải pháp chủ động ngăn chặn suy giảm kinh tế và chuẩn bị cho giai đoạn phát triển mới.

Tuy nhiên, giữa chính sách và thực tế vẫn còn một khoảng cách khá xa. Thực tế, môi trường, cơ sở hạ tầng, khung pháp lý, chính sách hỗ trợ nông nghiệp, nguồn nhân lực... tại nông thôn chưa thật sự tạo sức hút để DN mạnh dạn liên kết với nông dân.

Có chăng, chỉ là sự liên kết hình thức để DN cung cấp dịch vụ hoặc “tranh thủ” khai thác nguồn lợi cho bản thân mà chưa có sự đầu tư sâu theo phương châm cùng nông dân phát triển và làm giàu. Chính vì vậy, nhiều năm qua, dù có sự “bắt tay” với DN thì nông dân vẫn là người chịu thiệt thòi với mức thu nhập ít ỏi, nghèo vẫn nghèo.

Mặc dù là nước đứng nhì thế giới về xuất khẩu gạo, nhưng phương tiện sản xuất, kỹ thuật canh tác của ngành nông nghiệp vẫn còn thô sơ, chưa thể gọi là công nghiệp hóa, nhất là nông dân vẫn còn sản xuất nhỏ lẻ, chất lượng sản phẩm không đồng đều.

Chính điều này đã làm mất đi sức hút cho các DN, thậm chí gây cản trở lớn cho DN khi muốn liên kết với nông dân. Bởi một khi thị trường hoặc DN cần một số lượng lớn hàng hóa, chất lượng cao, đồng đều, có thương hiệu thì nông hộ sản xuất nhỏ lẻ không thể đáp ứng.

Đây cũng là nguyên nhân khiến sự liên kết giữa “bốn nhà” rất khó thực hiện. Chẳng hạn, một DN khi ký hợp đồng với nông dân mua hàng với số lượng lớn thì phải ký với cả trăm đến cả ngàn hộ mới đạt số lượng, chưa kể mỗi hộ có nguồn giống khác nhau nên chất lượng sản phẩm không đồng nhất... Còn nếu không ký hợp đồng thì nông dân không an tâm sản xuất vì không biết bán cho ai, giá cả ra sao, dẫn đến trúng mùa mất giá.

Do đó, để có sự liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nhân, thì điều cần thiết là phải công nghiệp hóa nông nghiệp. Mà muốn làm được điều này thì phải có tư liệu sản xuất tốt, trong đó có đất đai.

Thế nhưng, sản xuất nông nghiệp lâu nay vẫn bị kẹt bởi hạn điền và thời gian giao đất khiến nông dân không dám mua máy móc đầu tư phát triển sản xuất, bởi ruộng giới hạn như thế, thời gian như thế, đầu tư làm gì!

Nghịch lý này chỉ có Nhà nước tháo gỡ thì DN mới mạnh dạn đầu tư, nông dân mới an tâm sản xuất. Việc liên kết giữa doanh nhân, nông dân từ đó mới thât sự bền chặt.