Giá của thông non...

Không mấy thành phố trên nước ta có nhiều thông cổ thụ.

Tạo hóa đã cho Pleiku một địa thế tuyệt vời để từ rất lâu mang tên "Phố Núi". Pleiku trong ký ức những con dốc trập trùng ẩn hiện trong những hàng thông già hư ảo bởi sương mù. Sương như tấm voan khoác hờ trên cổ cô gái ngái ngủ giữa chiều đông. Dốc như cánh võng bung biêng nhấp nhô trong mắt lữ hành. Và thông, cổ tích mà non tơ mà thánh thiện trong trường tồn như giấc mơ của tạo hóa gửi xuống cuộc đời này để minh chứng cho sự bất tử của thiên nhiên trong tiến trình hòa nhập với con người, với phố núi Pleiku.

Chớp mắt trong phù du, tôi còn gặp từng thảm bướm vàng yên bình trong vòng quay của bánh xe đạp, những tà áo dài phất vào chiều làm xốn xang bao trái tim nhạy cảm của tuổi đương trai, tiếng guốc cập kênh ngõ nhỏ, mùi dạ hương ngan ngát trên đường Trần Hưng Đạo hòa trong tiếng cười lảnh lót phía Nguyễn Du. Phố núi mới thanh bình và đáng yêu làm sao. Đấy là sự hòa sắc vĩ đại của thiên nhiên gửi tặng mà con người được tiếp nhận và giữ gìn...

Bây giờ phố núi đang hiện đại dần lên.

Những con dốc đang bằng đi. Thông cũng đi đâu hết. Nắng chói chang thiếu vắng sương mù. Và những tòa nhà hiện đại mọc lên nguy nga, những con đường mở rộng. Nhưng sao lại cứ nhớ "ngày xưa" đến thế. Mới đây Đài Truyền hình Việt Nam chiếu một phóng sự về ông sưu tập tem phiếu thời bao cấp khốn khó, thế mà xem lại những "kỷ vật" mà vì nó con người bị hành ra bã thời ấy, lại cứ rưng rưng xúc động, lại cứ nhớ nhung.

Từng có một thời thành phố Pleiku đầy thông.

Ngay trong cây thông cổ thụ, nó cũng có những đối xứng rất kỳ lạ, ấy là cái vẻ mốc meo xù xì vững chãi to lớn của gốc của rễ đối xứng với cái mơn mởn xanh đến non tơ, cái nhỏ nhoi đến yếu ớt của cành của lá. Ăm ắp những nỗi niềm. Hồi ấy đem áo dài ra sửa thành áo cụt, cuốc hè đường lên trồng khoai nuôi lợn, chỗ đất trống nào cũng trở thành giàn su su. Nhưng thông thì vẫn còn. Thông mươn mướt xanh. Thông trầm mặc gió. Và thông hát những khúc ca của riêng mình, thông che chở cho bao mối tình non tơ thánh thiện...

Bây giờ thì thông trở thành của hiếm.

Thành phố chơ vơ với trứng cá, với bằng lăng, với bàng, mà gió mà bụi mà chang chang nắng. Thông trở thành sản vật của một thời. Biết đến bao giờ hàng nghìn cây thông cổ thụ mới lại trầm tư tỏa bóng xuống thành phố này như một đặc sản riêng của Pleiku. Thành phố được xây dựng to lớn hơn, đàng hoàng hơn, hiện đại hơn là điều không thể phủ nhận. Song vì thế mà càng thở dài khi nhớ tới có một thời chưa xa, thành phố đầy thông...

Chiều nay, chợt gặp một dáng thông trầm tư trên đường Quang Trung, lại nhớ một thời chưa xa, thông nhiều như cổ tích. Thành phố Pleiku, mới đây, đã chi ra rất nhiều tiền để trồng thông di thực. Hàng chục ngàn cây thông mười, mười lăm năm tuổi được đưa về trồng, bắt đầu vươn tán trong sương sớm Pleiku. Giá như không có một thời chặt hết thông cổ thụ, Pleiku dễ gì biết được cái giá của thông non...