Để Việt Nam đạt mục tiêu kinh tế số năm 2030

Đây là điểm nổi bật trong phiên thảo luận “Building Vietnam’s Digital Economy Roadmap to 2030”, thuộc khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Đổi mới sáng tạo 2025 (VIS 2025) diễn ra chiều 6/11 tại TP.HCM.

Lộ trình 2030: Bắt đầu từ khung thể chế linh hoạt và nhân lực số

Theo bà Jade Koh - Giám đốc vùng của Hội đồng Phát triển Kinh tế Singapore (EDB), muốn có một nền kinh tế số bền vững, cần xây dựng là một khung thể chế vừa vững, vừa linh hoạt. Có nghĩa, pháp lý phải đủ mạnh để bảo vệ người dùng, nhưng cũng đủ mềm để doanh nghiệp có thể đổi mới trong ranh giới an toàn.

Bà nhấn mạnh: "Một khung pháp lý tốt giống như sân chơi có ranh giới rõ ràng, còn nhân lực chính là người chơi. Nếu chúng ta không cập nhật luật chơi theo tốc độ phát triển của họ, nền kinh tế sẽ bị bỏ lại phía sau".

Kinh nghiệm của Singapore cho thấy, sự phát triển của nền kinh tế số không đến từ các quy định cứng nhắc mà từ khả năng thích ứng nhanh với thay đổi. EDB thường xuyên tiếp nhận phản hồi của doanh nghiệp, điều chỉnh quy định theo thực tế và triển khai mô hình “sandbox” - môi trường thử nghiệm chính sách cho phép các doanh nghiệp công nghệ thử nghiệm sản phẩm trước khi mở rộng thương mại.

Đặc biệt, bà Jade nhấn mạnh nguồn nhân lực là trụ cột quan trọng nhất. "Không thể có kinh tế số nếu thiếu con người số", bà nhấn mạnh và cho biết, giữa năm 2023, Singapore và Việt Nam đã ký Biên bản ghi nhớ về Chương trình Trao đổi nhân tài Đổi mới sáng tạo ( ITX) nhằm thúc đẩy dòng chảy nhân tài hai chiều: Kỹ sư và sinh viên trẻ Việt Nam sang Singapore để học hỏi mô hình khởi nghiệp, trong khi nhân sự Singapore đến Việt Nam để hiểu thị trường, văn hóa và nhu cầu người tiêu dùng địa phương.

Chìa khóa để chuyển đổi số thực chất

Ông Takeru Kawashima - Giám đốc 01Booster - đơn vị tăng tốc và đầu tư khởi nghiệp Nhật Bản cho rằng, nguồn vốn và tinh thần hợp tác giữa startup và tập đoàn lớn là điều kiện sống còn để chuyển đổi số đi vào thực chất.

Hiện nay, Nhật Bản có hơn 400 quỹ đầu tư mạo hiểm do doanh nghiệp lập ra (Corporate Venture Capital -CVC) hoạt động song song với các quỹ độc lập. Các quỹ này giúp doanh nghiệp lớn tiếp cận startup, đầu tư vào công nghệ mới và thử nghiệm mô hình đổi mới trong phạm vi hẹp trước khi nhân rộng.

“Khi các tập đoàn quá lớn để xoay chuyển linh hoạt thì họ thường nghĩ đến việc tạo ra những "bộ phận linh hoạt" ngay trong cấu trúc của mình. Ở Nhật, nhiều tập đoàn đã làm vậy và đó là bước đi quan trọng”, ông chia sẻ.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo về hiện tượng “chuyển đổi số nửa vời” khi doanh nghiệp chỉ số hóa quy trình mà không thay đổi cách làm việc: "Ở Nhật, nhiều công ty nói rằng họ đã số hóa, nhưng thực ra chỉ chuyển giấy tờ sang PDF và vẫn đóng dấu điện tử. Đó không phải chuyển đổi, mà chỉ là thay vỏ". Theo ông Takeru, chuyển đổi số chỉ thực sự có ý nghĩa khi doanh nghiệp và startup cùng hợp tác đồng phát triển sản phẩm, hiểu sâu quy trình của nhau và tạo ra giá trị mới từ dữ liệu.

Minh chứng từ Singapore, Chính phủ nước này triển khai Chương trình Corporate Venture Launchpad (CBL) - bệ phóng khởi nghiệp doanh nghiệp - buộc các tập đoàn lớn phải trích nguồn lực để thử nghiệm ý tưởng mới ngoài lĩnh vực cốt lõi. Nhà nước đồng tài trợ, tạo “vùng an toàn” để doanh nghiệp dám thử và dám sai. Các tập đoàn như Procter & Gamble hay ENGIE (Pháp) đã tham gia chương trình, lập đội riêng để hợp tác với startup, thậm chí tự vận hành mô hình nội bộ.

Theo bà Jade: "Chúng tôi không chờ doanh nghiệp tự thay đổi, mà chủ động đẩy họ ra khỏi vùng an toàn, cho họ một môi trường được phép thất bại. Chính mô hình này đã giúp nhiều doanh nghiệp lớn của Singapore thoát khỏi vòng lặp nhàm chán, mở cửa hợp tác với startup và hình thành văn hóa đổi mới thực chất".

“

“Đừng coi phần mềm là mục tiêu. Khách hàng không cần ứng dụng, họ cần giá trị - tiết kiệm thời gian, tăng doanh thu, giảm chi phí. Chuyển đổi số chỉ thành công khi giải được những bài toán đó”...

Ông Takeru Kawashima