Đẩy mạnh bảo vệ môi trường, kiến tạo không gian phát triển mới cho đất nước

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, thời gian qua, việc ban hành và thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường đã đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại và an sinh xã hội.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã thể chế hóa các chủ trương của Đảng, chuyển mạnh từ quản lý hành chính sang cơ chế kinh tế, thị trường và huy động sự tham gia của toàn xã hội.

Chất lượng môi trường được cải thiện rõ rệt, nhiều chỉ tiêu đạt và vượt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam tăng, đứng nhóm đầu ASEAN. Công tác kiểm soát nguồn thải, ứng phó biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn bước đầu đạt kết quả tích cực.

Từ năm 2022 đến 2024, Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã thanh tra hơn 800 cơ sở, xử phạt 348 cơ sở với tổng số tiền gần 97 tỷ đồng; các địa phương xử phạt gần 15.000 vụ, thu hơn 643 tỷ đồng.

Lực lượng Cảnh sát môi trường khởi tố mới 2.336 vụ với 2.935 bị can. Tuy nhiên, vẫn còn hạn chế trong việc xử lý sự cố, chậm trễ trong lập quy hoạch, đầu tư hạ tầng xử lý chất thải và tình trạng khiếu nại, tố cáo môi trường còn phức tạp.

Đoàn giám sát kiến nghị các giải pháp đột phá: tiếp tục đổi mới thể chế, đa dạng hóa nguồn lực, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số; tăng cường phòng ngừa, kiểm soát nguy cơ ô nhiễm từ sớm, từ xa; chú trọng quản lý chất thải, nâng cao hiệu quả truyền thông, giáo dục pháp luật về bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu. Báo cáo hoàn thiện sẽ được trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.

Cũng trong phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét và thông qua Nghị quyết về Chương trình lập pháp năm 2026. Chính phủ đề xuất 41 dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết; trong đó có 14 luật trình Kỳ họp thứ nhất và 20 luật, 2 nghị quyết trình Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XVI.

Các đại biểu thống nhất cao, khẳng định việc lập Chương trình phải ưu tiên thể chế hóa chủ trương của Đảng, tháo gỡ vướng mắc thể chế, tạo đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, qua đó phát huy nguồn lực, mở rộng không gian phát triển cho từng địa phương và cả nước.

Với 100% Ủy viên tham dự tán thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết, giao các cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện để trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành. Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã phê duyệt Nghị quyết ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Đoàn Hội thẩm.