Chủ tịch Quốc hội đề nghị tạo cơ chế ưu đãi để thu hút đầu tư tư nhân vào hạ tầng hàng không

Tại Tổ 11 - gồm Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Cần Thơ và tỉnh Điện Biên, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh việc xây dựng cơ chế ưu đãi, tạo môi trường thuận lợi để thu hút đầu tư tư nhân phát triển hạ tầng hàng không, góp phần hiện đại hóa ngành và giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.

Theo Chính phủ, dự án Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) được xây dựng nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý hoạt động hàng không dân dụng trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng.

Dự thảo Luật gồm 11 chương, 109 điều, giảm 93 điều so với luật hiện hành, thể hiện tinh thần đổi mới tư duy lập pháp, chỉ giữ lại những nội dung mang tính nguyên tắc, thuộc thẩm quyền của Quốc hội, còn các quy định kỹ thuật, chi tiết sẽ giao Chính phủ và các bộ ban hành hướng dẫn.

Phát biểu tại tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá lĩnh vực hàng không dân dụng có tính đặc thù cao, liên quan đến nhiều ngành và lĩnh vực, nên cần xây dựng luật theo hướng linh hoạt, hiện đại, vừa đảm bảo tính chặt chẽ, vừa tạo thuận lợi cho thực thi.

“Cần đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật. Vấn đề nào thuộc khung chính sách của Quốc hội thì đưa vào luật, còn lại nên giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể bằng nghị định để bảo đảm tính khả thi và cập nhật theo thực tiễn”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Nhấn mạnh yêu cầu phát triển bền vững ngành hàng không, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng cần xây dựng các cơ chế đột phá để thu hút đầu tư tư nhân, nhất là trong xây dựng và khai thác hạ tầng sân bay, nhà ga, dịch vụ hàng không.

“Nhà nước không thể bao cấp toàn bộ đầu tư hạ tầng hàng không, mà phải đẩy mạnh xã hội hóa, huy động nguồn lực tư nhân và hợp tác công - tư (PPP). Cần có cơ chế ưu đãi thuế, đất đai, thủ tục phê duyệt nhanh cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Ông cũng nhấn mạnh việc đảm bảo bình đẳng giữa các hãng hàng không trong tiếp cận hạ tầng và dịch vụ, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát minh bạch để tránh độc quyền hoặc lợi ích nhóm trong hoạt động đầu tư và khai thác sân bay.

Hiện cả nước có 22 sân bay (gồm 10 sân bay quốc tế và 12 sân bay nội địa), song tổng vốn đầu tư giai đoạn 2010 - 2050 mới đạt khoảng 113.558 tỷ đồng, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển.
Theo ông, nếu không huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội, ngành hàng không sẽ khó hoàn thành mục tiêu có 33 sân bay vào năm 2050 theo quy hoạch quốc gia.

Đề cập đến nguồn lực tài chính, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị nghiên cứu thành lập Quỹ phát triển hàng không, trích từ các khoản thu phí, lệ phí và dịch vụ hàng không, nhằm tái đầu tư và mở rộng hệ thống hạ tầng theo hướng hiện đại, đồng bộ.

Ông đồng thời nhấn mạnh cần ưu tiên mô hình sân bay lưỡng dụng kết hợp dân sự và quốc phòng, như tại sân bay Chu Lai hay Thọ Xuân, để tận dụng hiệu quả hạ tầng, không gian và nguồn lực đất đai, mà không làm thay đổi sở hữu đất quốc phòng.

Về cải cách thủ tục hành chính, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần mạnh dạn phân cấp, phân quyền trong phê duyệt quy hoạch sân bay.

“Nên giao UBND cấp tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết sân bay địa phương để rút ngắn thời gian và tăng tính chủ động trong thu hút đầu tư”, ông đề nghị.

Chủ tịch Quốc hội cũng dành nhiều thời gian phân tích vấn đề an toàn, an ninh và quản lý không phận, coi đây là yếu tố sống còn của ngành hàng không hiện đại.

Ông đề nghị bổ sung quy định bắt buộc về hệ thống quản lý an toàn hàng không, tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong giám sát và điều hành bay, cũng như tăng cường chuyển đổi số trong công tác kiểm soát và quản lý hoạt động bay.

Về việc chuyển chức năng an ninh hàng không sang Bộ Công an từ ngày 1/3/2025, Chủ tịch Quốc hội đánh giá đây là bước đi hợp lý, nhưng cần phân định rõ trách nhiệm giữa Bộ Công an và Bộ Xây dựng, tránh chồng chéo trong thực hiện nhiệm vụ.

Ông cũng đề xuất mở rộng quản lý phương tiện bay không người lái (UAV), xây dựng khung pháp lý thí điểm để kiểm soát bay tầm thấp, hạn chế rủi ro đối với hàng không dân dụng.

Bên cạnh đó, cần tăng cường bảo mật dữ liệu hành khách, phòng chống tấn công mạng, và kết nối đồng bộ hệ thống dữ liệu hàng không với cơ sở dữ liệu quốc gia và VNeID, góp phần hiện đại hóa quản lý và nâng cao trải nghiệm hành khách.

Kết luận thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh việc hoàn thiện Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) là yêu cầu cấp bách nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc cho sự phát triển bền vững của ngành hàng không, một lĩnh vực chiến lược, có sức lan tỏa lớn đối với nền kinh tế quốc gia.

Ông đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu tối đa ý kiến của đại biểu, đặc biệt về các nội dung liên quan đến thu hút đầu tư, xã hội hóa hạ tầng, an toàn bay, chuyển đổi số và quản lý không phận, để luật sau khi ban hành trở thành công cụ pháp lý hiệu quả, thúc đẩy hàng không Việt Nam phát triển hiện đại, an toàn và hội nhập quốc tế sâu rộng.