Chơi margin... có ngày đứt tay

Cổ phiếu Tổng công ty CP Phát triển Khu Công nghiệp (UPCoM: SNZ) chỉ trong vòng 8 phiên từ ngày 29/8 đến ngày 11/9/2019 đã bốc hơi 34% giá trị, rớt từ đỉnh cao gần 35.000 đồng/CP về dưới mốc 23.000 đồng/CP. Cổ phiếu Công ty CP Sonadezi Long Thành (HOSE: SZL) rớt hơn 30% từ đỉnh cao 65.500 đồng/CP. Cổ phiếu Công ty CP Phát triển Đô thị Công nghiệp số 2 (HOSE: D2D) từ đỉnh cao gần 92.000 đồng/CP cũng rớt hơn 32%. Cổ phiếu Công ty CP Phát triển Khu Công nghiệp Tín Nghĩa (HOSE: TIP) giảm gần 36% trong vòng một tháng qua... Có thể thấy, nhóm cổ phiếu bất động sản khu công nghiệp đã điều chỉnh khá sâu, khi có những thông tin cho thấy lượng vốn đầu tư quốc tế chuyển dịch từ Trung Quốc sang Việt Nam không lớn như dự báo.

Link bài viết

Tuy nhiên, một lý do khác ít được nhắc đến là nhóm cổ phiếu trên đã tăng quá nóng chỉ trong thời gian ngắn, trong đó một phần lực đẩy giá mạnh mẽ đến từ dòng tiền vay ký quỹ (margin) của nhiều nhà đầu tư ưa mạo hiểm. Khi dòng tiền margin đã quá cao, đột ngột bị thắt lại, tất yếu lực bán ồ ạt ở các mã cổ phiếu này sẽ diễn ra để giảm tỷ lệ margin xuống mức an toàn.

Đặc biệt, sự lao dốc mạnh mẽ nhất diễn ra sau khi có thông tin một công ty chứng khoán (CTCK) lớn, thuộc thị phần tốp đầu và có dư nợ margin cao nhất thị trường hiện nay đã quyết định cắt giảm margin, khiến không ít cổ phiếu bị bán tháo và nằm sàn. Tâm lý thị trường càng trở nên xấu khi có thông tin Ủy ban chứng khoán (UBCK) Nhà nước sẽ kiểm tra tình trạng cho vay margin đối với cổ phiếu trên sàn UPCoM tại các CTCK.

Theo quy định hiện nay, các cổ phiếu trên UPCoM vẫn chưa được phép cho vay margin, dù trên sàn này có không ít cổ phiếu chất lượng của các ông lớn, kết quả kinh doanh hiệu quả, thanh khoản giao dịch hằng ngày khá lớn. Đầu năm nay, Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội từng kiến nghị UBCK Nhà nước chủ trương cho phép sử dụng margin đối với các doanh nghiệp UPCoM quy mô lớn, đáp ứng các tiêu chí tương tự như đối với cổ phiếu niêm yết được phép giao dịch ký quỹ.

Tuy đến nay, nhà quản lý chưa mở đường cho vay margin với sàn UPCoM, nhưng trên thị trường vẫn có những thông tin rò rỉ về một vài CTCK “vượt rào” cho nhà đầu tư vay margin đối với những cổ phiếu tốt, do đó khi có nguy cơ bị thanh tra, dòng tiền margin cho những cổ phiếu này sẽ bị cắt đứt, khiến giá cổ phiếu lao dốc mạnh là điều tất yếu. Diễn biến tăng mạnh rồi lao dốc không phanh của một số cổ phiếu trên sàn UPCoM đã phần nào cho thấy điều này.

Cổ phiếu Công ty CP Phát triển Đô thị và Khu công nghiệp Cao su Việt Nam (UPCoM: VRG) sau khi tăng hơn 160% từ giữa tháng 4 đến tháng 8/2019 lên gần mốc 18.000 đồng/CP, thì trong ba tuần gần đây đã rớt 38% về tận mốc 10.000 đồng/CP. Người anh em là Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (UPCoM: GVR) cũng đồng số phận, khi tăng 67% từ tháng 5 đến tháng 8/2019, sau đó điều chỉnh trở lại đến 32%.

Cổ phiếu Tổng công ty CP Đầu tư Quốc tế Viettel (UPCoM: VGI) từ đầu năm đến tháng 8/2019, tăng 2,4 lần gần chạm mốc 40.000 đồng/CP, thì đợt điều chỉnh cuối tháng 8 đến nửa đầu tháng 9/2019 cũng ghi nhận giảm 38%. Cổ phiếu cùng họ Viettel là Tổng công ty CP Công trình Viettel (UPCoM: CTR) tăng 1,3 lần từ tháng 7 đến tháng 8/2019, rồi sau đó giảm đến 44%.

Một mã cổ phiếu khác gây chú ý gần đây mà theo một số ý kiến cho rằng, cũng vì liên quan đến câu chuyện margin là Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đức Quân (HOSE: FTM). Cổ phiếu này trải qua 21 phiên sàn liên tiếp, tính từ ngày 15/8 đến phiên ngày 13/9/2019. So với mức giá 24.000 đồng hồi đầu tháng 8, cổ phiếu FTM đã mất hơn 78% giá trị tính đến ngày 13/9/2019. Lãnh đạo FTM mới đây cho rằng, giá cổ phiếu FTM liên tục giảm sàn là do tin đồn thất thiệt, dù vậy FTM vẫn chưa thể thoát khỏi những phiên bán sàn liên tục cổ phiếu đã có suốt thời gian qua.

Có thể thấy, dòng tiền margin ảnh hưởng mạnh mẽ đến diễn biến giá các cổ phiếu như thế nào, theo đó có thể giúp nhà đầu tư đạt mức sinh lời gấp nhiều lần nhờ sử dụng đòn bẩy tài chính, nhưng nếu vào sai sóng và không thoát kịp thì thiệt hại cũng nặng nề tương ứng, thậm chí phải chứng kiến tài khoản bị “cháy”, tức không kịp đóng tiền ký quỹ để đảm bảo tỷ lệ margin theo quy định nên các công ty mang cổ phiếu đã thế chấp bán sàn hàng loạt, đẩy giá nhiều cổ phiếu rớt không phanh.