Chính phủ siết kiểm soát khí thải ô tô với lộ trình mới từ 2026

Quyết định áp dụng cho tổ chức và cá nhân liên quan đến việc quản lý, kiểm định và sử dụng các loại ô tô dùng động cơ cháy cưỡng bức và cháy do nén. Hai nhóm phương tiện không thuộc phạm vi điều chỉnh gồm xe ô tô mang biển số nước ngoài vào Việt Nam theo diện quá cảnh, tạm nhập tái xuất phục vụ nhiệm vụ đặc thù; và xe thuộc Bộ Quốc phòng, Bộ Công an sử dụng cho mục đích quốc phòng, an ninh. Các mức khí thải áp dụng vẫn tuân theo hệ thống từ Mức 1 đến Mức 5 theo quy chuẩn quốc gia hiện hành.

Lộ trình kiểm soát khí thải được thiết kế dựa trên năm sản xuất xe. Xe sản xuất trước năm 1999 áp dụng Mức 1; nhóm xe sản xuất từ 1999 đến 2016 áp dụng Mức 2; nhóm xe đời 2017 - 2021 áp dụng Mức 3 trên toàn quốc và Mức 4 tại Hà Nội, TP.HCM kể từ 1/1/2027.

Đối với xe sản xuất từ năm 2022, tiêu chuẩn khởi điểm là Mức 4 và sẽ nâng lên Mức 5 từ năm 2032; riêng hai đô thị lớn yêu cầu Mức 5 sớm hơn, bắt đầu từ ngày 1/1/2028. Từ năm 2029, mọi xe ô tô lưu thông tại Hà Nội và TP.HCM bắt buộc đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu Mức 2, không phụ thuộc vào năm sản xuất.

Trách nhiệm triển khai được phân định rõ ràng giữa các bộ, ngành. Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì hướng dẫn thực hiện và nghiên cứu đề xuất nâng cấp quy chuẩn trong thời gian tới. Bộ Xây dựng đảm nhiệm kiểm tra, chứng nhận và quy định dấu hiệu nhận biết phương tiện đạt chuẩn, đồng thời giám sát hoạt động đăng kiểm.

Bộ Công Thương phối hợp bảo đảm nguồn nhiên liệu phù hợp với tiêu chuẩn mới; Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát, hoàn thiện các quy chuẩn liên quan đến nhiên liệu và thiết bị đo kiểm khí thải.

Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế thuế, phí và hỗ trợ tài chính để khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện thân thiện môi trường. Lực lượng Công an tổ chức kiểm tra, xử lý vi phạm về tiêu chuẩn khí thải theo quy định.

Các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương có trách nhiệm triển khai đồng bộ; đồng thời UBND các tỉnh, thành có thể áp dụng lộ trình nghiêm ngặt hơn đối với khu vực trọng điểm cần bảo vệ môi trường. Đối với xe còn thời hạn kiểm định, chủ phương tiện được tiếp tục lưu hành cho đến kỳ kiểm định kế tiếp.

Các kiểu loại xe được chứng nhận chất lượng trước năm 2022 vẫn áp dụng mức khí thải tương ứng với nhóm xe sản xuất giai đoạn 2017 - 2021. Cùng với đó, Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg chính thức bị bãi bỏ và thay thế bởi khung quy chuẩn mới chặt chẽ hơn.

Lộ trình khí thải mới thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc kiểm soát nguồn phát thải lớn từ phương tiện giao thông, qua đó thúc đẩy quá trình đổi mới phương tiện, khuyến khích sử dụng xe sạch và góp phần cải thiện chất lượng không khí đô thị trong những năm tới.