Cây nhàu

Cây nhàu thường mọc ở vùng nhiệt đới và ôn đới. Ở nước ta, nhàu mọc nhiều ở vùng ẩm thấp dọc theo bờ sông, ao hồ hoặc mương rạch các tỉnh miền Nam và một số tỉnh miền Trung.

Người dân thường ăn trái nhàu với muối để giúp dễ tiêu, nhuận trường hoặc dùng trái nhàu làm thuốc điều kinh, trị băng huyết, bạch đới, ho cảm, hen suyễn, đau gân, đái đường. Các nhà khoa học còn phát hiện trong nhàu có nhiều chất selenium là một nguyên tố vi lượng có tác dụng kháng ung thư.

Các thầy thuốc cho rằng, ăn trái nhàu ngâm đường có tác dụng trị chứng đau nhức cơ, bởi vì, trái nhàu có tác dụng làm êm dịu thần kinh giao cảm, trị đau gân. Người bị đau bao tử ăn trái nhàu ngâm đường có tác dụng nhuận tràng, lợi đại tiện. Từ xưa, dân gian dùng trái nhàu chín chấm muối ăn mỗi ngày hoặc ép lấy nước uống để trị mỏi lưng, đau lưng rất hiệu quả.

Theo Đông y, rễ nhàu có tác dụng nhuận trường, lợi tiểu, làm êm dịu thần kinh, hạ huyết áp. Để trị cao huyết áp, nhức mỏi tay chân do phong thấp, đau lưng, mỗi ngày nên dùng 20-40g rễ khô sắc uống. Có thể nấu thành cao hoặc sao vàng rồi ngâm rượu để uống lâu dài. Những người thường bị căng thẳng, tâm lý dễ bực bội, cáu gắt, khó ngủ dùng rễ nhàu có thể cảm thấy thần kinh được êm dịu, thư giãn, dễ ngủ.

Người hay lo sợ vu vơ, buồn bực, than vãn thì nước sắc rễ nhàu có thể làm cho họ cảm thấy tươi tỉnh lạc quan hơn. Một vài bài thuốc nam có sử dụng rễ nhàu: Trị nhức đầu kinh niên, đau nửa đầu: 24g rễ nhàu, 12g muồng trâu, 12g cối xay, 12g rau má, 8g củ gấu sao; đổ 500ml nước, sắc còn 250ml, chia làm 2 lần uống nóng trong một ngày. Trị mất ngủ, suy nhược thần kinh, huyết áp cao: 24g rễ nhàu, 12g thảo quyết minh sao thơm, 8g rau má, 8g thổ phục linh, 6g vỏ bưởi, 3 lát gừng sống; đổ 500ml nước, sắc còn 250ml, uống nóng 2 lần trong ngày.

Trị đau lưng do thận suy, phong hàn thấp xâm nhiễm: 12g rễ nhàu, 8g bù ngót, 8g cối xay, 8g dây gùi, 8g ngó bần, 8g đậu săn, 8g tầm gửi cây dâu, 8g rễ ngà voi, 12g ngũ trảo; đổ 500ml nước, sắc còn 250ml; uống nóng 2 lần trong ngày. Lá nhàu có tác dụng làm tăng lực, hạ sốt, làm êm dịu và điều kinh nên thường được người dân dùng nấu canh để ăn bổ dưỡng và trị bệnh. Dùng lá nhàu rửa sạch, đâm nát đắp lên vết thương sẽ mau lên da non. Ngoài ra, vỏ cây nhàu sắc uống cũng có tác dụng trợ tiêu hóa, bổ khí huyết cho sản phụ.