Canh chua cá kèo lá giang: Thanh đậm vị quê nhà

Vò nhẹ lá giang rồi cho vào nồi, để vị chua thanh nhẹ thấm vào nước dùng, sau đó trút cá kèo vô.

Cá kèo làm được nhiều món

Cá kèo mau chín, nên vài phút sau thì bỏ lá giang vào, nêm nếm gia vị vừa ăn, tùy theo khẩu vị mỗi nhà. Cho nhúm rau mùi, có thể là ngò ôm hay ngò gai, thêm vài trái ớt chỉ thiên bỏ vô nữa là xong nồi canh chua.

Mùi thơm phức bắt đầu dậy, khiến bụng dạ cả nhà cồn cào không yên. Và công nhận, gì thì gì, chứ mùi canh chua cá kèo lá giang nó đặc biệt lắm. Gian bếp tuốt đằng sau nhà, mùi canh chua thơm bay tới đằng trước, nghe mà thèm hổng chịu đặng. Nó giống như lời mời, lời khoe cả nhà chiều nay ăn cơm với canh chua.

Làm sạch cá kèo, dễ ẹc. Má tôi trộn đều tro lên cá để nó thấm hết phần nhớt, rồi dùng tay tuốt nhẹ từ đầu tới phần đuôi cá cho sạch cả phần tro và nhớt. Sau đó, má rửa sạch cá, cắt mõm, phần đuôi và rửa lại vài lần là có thể chế biến thành những món ngon cho bữa cơm nhà, như món cá kèo kho tiêu, kho gừng, chiên giòn ăn chấm nước mắm chua ngọt kèm ít rau hái trong vườn.

Cầu kỳ hơn là món cá kèo chiên nước mắm, ngoài ăn, má còn làm món nhắm cho tía lai rai xị đế cùng mấy ông bạn già. Cũng có thể là món cháo cá kèo - nấm rơm, bỏ thêm ít gừng, hành lá, ăn khi trời mưa thì thiệt là… ấm dạ.

Chọn lựa từ vườn và ao nhà

Tô canh chua dọn lên bộ ván bên hiên nhà với màu xanh cây cối dịu mát, có những con cá kèo thon dài, khoe thớ thịt trăng trắng, ngó mà thèm. Có lá giang xanh sậm ngã vàng, dậy mùi chua thanh dìu dịu. Chan ít nước canh vào chén cơm, gắp đũa rau rồi thưởng thức... Nước canh trong, chua ngọt vừa miệng, thanh thanh cổ họng, ưng lắm. Còn các thứ rau như rau muống, cù nèo, rau nhút… thì giòn giòn khi nhai. Gắp con cá kèo chấm ngập vào chén nước mắm cay nữa… Thịt cá trắng, thấm vị nước mắm đậm đà. Cá kèo ít xương, không có xương dăm, xương nhỏ nên dễ ăn, nhất là con nít, đứa nào cũng mê.

Bữa cơm nhà má nấu có mặt đủ thành viên gia đình, nên hạnh phúc và ngon lành thiệt tình. Và có lẽ, ai trong chúng ta một khi xa quê, nhớ thương nhiều nhất vẫn là những bữa cơm nhà. Bữa cơm nhà quê, cuộc sống nhà quê, tuy nó bình dị, đơn sơ, chan hòa với phong cảnh mộc mạc chốn quê, nhưng không hề đơn điệu và thiếu thốn. Trái lại, bữa cơm nhà quê với nguyên liệu phong phú, với các loại cá rau sẵn có trong ao vườn nhà, lại được chế biến hợp vị quê thì không đâu bằng...

Ở quê, nơi đất đai rộng rãi, cây cối xanh mát, những ngày còn bé thơ, có ai mà không theo mẹ theo bà ra ruộng ra vườn hái rau, bắt ốc, mò cua. Bụi lá giang mọc quanh hàng rào hái vô nấu canh chua, hay xào với tôm, sang hơn là thịt bò thì… bá cháy. Dẫu là dân thị thành cũng ăn không buông đũa, no nứt bụng còn chưa thôi.

Bụi lá giang gắn liền với ký ức tuổi thơ, với nồi canh chua cá kèo. Nồi canh chua của má nấu, mùi vị đó cả đời theo tôi… hông quên.