Bốn trụ cột chiến lược đưa TP.HCM bứt phá trong ngành công nghiệp bán dẫn

Ngày 30/10/2025, Trung tâm Đào tạo trực thuộc Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP Training) tổ chức Hội thảo quốc tế và Triển lãm sản phẩm, vật liệu cho phát triển ngành vi mạch bán dẫn. Sự kiện nằm trong “Chương trình phát triển công nghiệp vi mạch TP.HCM tại Khu Công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2030”, đồng thời hưởng ứng Ngày Đổi mới sáng tạo Quốc gia và kỷ niệm 23 năm thành lập Khu Công nghệ cao TP.HCM.

Hội thảo có sự tham dự của hơn 200 đại biểu, gồm lãnh đạo các cơ quan quản lý, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ cao trong và ngoài nước, cùng các diễn giả quốc tế đến từ Mỹ, Phần Lan, Singapore.

Bên cạnh chương trình hội thảo, sự kiện còn có triển lãm chuyên đề về sản phẩm - vật liệu bán dẫn và ngày hội tuyển dụng nhân lực công nghệ cao, tạo cầu nối giữa đào tạo, nghiên cứu và thị trường lao động.

Phát biểu tại hội thảo, ông Võ Minh Thành - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM khẳng định: “Phát triển công nghiệp bán dẫn là một chặng đường dài, đòi hỏi tầm nhìn chiến lược và sự phối hợp đồng bộ. Chiến lược của TP.HCM là một chiến lược toàn diện, không chỉ nhìn vào công đoạn cuối, mà tập trung xây dựng từ gốc rễ - từ vật liệu, R&D, nhân lực cho đến sản phẩm giá trị cao”.

Ông Võ Minh Thành nhấn mạnh, Việt Nam đang ở vị thế chiến lược trên bản đồ công nghiệp bán dẫn toàn cầu, khi khu vực châu Á chiếm tới 70% sản lượng bán dẫn thế giới. Với nền chính trị ổn định, tốc độ tăng trưởng cao, cùng quan hệ hợp tác sâu rộng với nhiều cường quốc công nghệ, Việt Nam - đặc biệt là TP.HCM có điều kiện thuận lợi để tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Việt Nam hiện sở hữu nguồn tài nguyên đất hiếm khoảng 20 triệu tấn, yếu tố quan trọng trong sản xuất chip cùng lực lượng lao động trẻ, có nền tảng STEM vững vàng và khả năng thích ứng nhanh. Đây chính là lợi thế để TP.HCM bứt phá, trở thành đầu tàu trong chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn quốc gia.

Bên cạnh tiềm năng, ông Võ Minh Thành cũng thẳng thắn chỉ ra ba “điểm nghẽn” đang cản trở sự phát triển của ngành.

Thứ nhất, chuỗi cung ứng và công nghiệp hỗ trợ trong nước còn yếu, phần lớn nguyên liệu, khí công nghiệp, hóa chất tinh khiết, thiết bị chuyên dụng phải nhập khẩu.

Thứ hai, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng khắt khe của doanh nghiệp.

Thứ ba, hạ tầng kỹ thuật và năng lượng - đặc biệt là điện và nước siêu sạch cần được đảm bảo ổn định, bền vững để thu hút các nhà máy sản xuất quy mô lớn.

“Đây là những vấn đề mang tính nền tảng. Nếu không được giải quyết sớm và đồng bộ, chúng ta khó có thể cạnh tranh với các trung tâm bán dẫn trong khu vực như Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc hay Singapore”, ông Thành nhận định.

Trước những thách thức đó, TP.HCM đã xác định 4 trụ cột chiến lược để kiến tạo hệ sinh thái bán dẫn bền vững và toàn diện.

Trụ cột thứ nhất: Phát triển nhân lực chất lượng cao

Thành phố đặt mục tiêu đào tạo 9.000 kỹ sư và bồi dưỡng 1.500 chuyên gia bán dẫn đến năm 2030. Mô hình “Ba Nhà”: Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp được xem là chìa khóa bảo đảm đào tạo gắn với thực tiễn. Đồng thời, thành phố triển khai chính sách ưu đãi vượt trội như giảm thuế thu nhập cá nhân 5 năm, miễn giấy phép lao động và cấp thẻ tạm trú dài hạn cho chuyên gia quốc tế.

Trụ cột thứ hai: Hoàn thiện hệ sinh thái vật liệu và công nghiệp hỗ trợ

TP.HCM ưu tiên mời gọi đầu tư các lĩnh vực vật liệu, hóa chất tinh khiết, thiết bị và linh kiện phụ trợ, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nội địa tham gia sâu vào chuỗi cung ứng. Mục tiêu là hình thành các sản phẩm chip “Make in Vietnam” phục vụ những lĩnh vực tiềm năng như nông nghiệp công nghệ cao, y tế, ô tô, logistics và năng lượng xanh.

Trụ cột thứ ba: Đẩy mạnh R&D làm chủ công nghệ lõi

Thành phố đầu tư trọng điểm cho Trung tâm Nghiên cứu Triển khai Khu Công nghệ cao (SHTP Labs) đạt chuẩn quốc tế, phát triển các phòng thí nghiệm dùng chung và ưu tiên đề tài vật liệu bán dẫn thế hệ mới, đóng gói tiên tiến, quy trình sản xuất xanh.

Đây là hướng đi giúp TP.HCM từng bước nội địa hóa nguồn vật liệu đầu vào, tăng giá trị gia tăng của sản phẩm.

Trụ cột thứ tư: Hoàn thiện thể chế, chính sách ưu đãi đột phá

Theo ông Thành, Luật Công nghiệp công nghệ số, có hiệu lực từ 01/01/2026, là “đòn bẩy pháp lý” quan trọng, cho phép địa phương hỗ trợ trực tiếp chi phí đầu tư hạ tầng, nhà xưởng từ ngân sách.

TP.HCM cũng cam kết rút ngắn quy trình hành chính, vận hành cơ chế “một cửa, tại chỗ” thực chất, giúp giảm chi phí tuân thủ và tạo môi trường đầu tư minh bạch, hấp dẫn.

Theo định hướng phát triển vùng, TP.HCM (cũ) sẽ là trung tâm R&D và đào tạo nhân lực chất lượng cao; Bình Dương (cũ) giữ vai trò trung tâm sản xuất - lắp ráp; còn Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) với cụm cảng Cái Mép - Thị Vải trở thành cửa ngõ logistics quốc tế.
Sự cộng hưởng này sẽ tạo nên một hệ sinh thái bán dẫn hoàn chỉnh, có năng lực cạnh tranh trong khu vực.

“Chiến lược của TP.HCM là kiến tạo từ gốc rễ - từ vật liệu, nhân lực đến sản phẩm cuối cùng. Với sự chỉ đạo của Chính phủ, sự đồng hành của doanh nghiệp và viện trường, Thành phố hoàn toàn có thể ghi tên mình trên bản đồ bán dẫn thế giới”, ông Võ Minh Thành khẳng định.