 |
Sinh thời, bà ngoại tôi chuyên làm bánh tằm bán cho bà con trong vùng để nuôi lớn anh chị em tôi. Theo bà ngoại tôi kể thì bánh tằm ở Nam bộ có hai loại: bánh tằm mặn được làm từ gạo và bánh tằm ngọt chủ yếu được chế biến từ khoai mì. Bánh tằm bà ngoại làm chủ yếu là bánh tằm mặn.
Với người Bạc Liêu, bánh tằm dùng để ăn sáng, ăn bữa xế và đãi khách xa đến chơi nhà. Dù chỉ xuất hiện ở những khu chợ quê, người thưởng thức ngồi xổm bên cái quán lơ thơ vài chiếc ghế, bánh tằm vẫn đủ cho một bữa ngon.
Chẳng biết nghề làm bánh tằm ở Ngan Dừa có từ khi nào, nhưng vẻ ngoài thì khác biệt so với những nơi khác bởi cọng bánh khá lớn, gần bằng thân con tằm.
Để làm nên sợi bánh tằm ngon, bà tôi xay nhuyễn gạo, hòa với nước lạnh rồi đem hồ trên ngọn lửa liu riu. Trong khi chờ hồ nguội, bà tỉ mỉ rây bột trên cái mâm rồi xe hồ thành từng dây dài. Do dùng tay xe nên cọng bánh có kích thước không đồng đều, độ dài ngắn khác nhau. Thoạt nhìn, những sợi bánh có vẻ không bắt mắt nhưng chính nhờ cách chế biến thủ công này mà sợi bánh có vị ngon lạ, khác biệt hoàn toàn những cọng bánh ép bằng máy, đều trân.
Xe bánh xong, bà đem hấp trong xửng, nhờ lớp bột rây trên mâm nên cọng bánh chín không dính vào nhau. Những buổi ban mai tuổi thơ, khi vừa tỉnh giấc, tôi rất thích ngồi nhìn bà xe bánh tằm trong gian bếp đơn sơ cạnh bờ sông.
Ai đã từng thưởng thức qua món bánh tằm chế biến từ bột gạo vào vụ lúa mùa giữa năm sẽ cảm nhận được vị thuần khiết, mềm dẻo khi ăn. Do xưa kia ở Bạc Liêu có nhiều cộng đồng dân cư cùng sinh sống nên ẩm thực cũng có sự kết hợp khẩu vị khác nhau. Món bánh tằm bì vùng Ngan Dừa quê tôi cũng không ngoại lệ, bởi được dùng chung với xíu mại, một món ăn truyền thống của người Tiều Trung Hoa.
Theo kinh nghiệm của bà tôi thì để chế biến được những viên xíu mại ngon, phải sử dụng thịt ba rọi và gan heo, một ít củ sắn đã vắt ráo nước, xay nhuyễn với một số gia vị như đường, tỏi, hành phi, tiêu, bột ngọt, thêm vào một chút bột mì rồi vo thành từng viên to, cho vào xửng hấp chín. Để tăng thêm hương vị của món ăn, bà tôi chuẩn bị thêm bì thái, rau thơm và dưa leo hái trong vườn nhà. Bì làm bằng da heo luộc chín, xắt sợi thật nhỏ, trộn với thính gạo và đậu phộng rang đâm nhuyễn.
Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ cho món bánh, bà ngoại tôi tất tả gánh ra chợ bán. Những ngày rảnh rỗi, tôi thường phụ bà dọn hàng và bưng bê cho khách. Thi thoảng, thấy cháu đói bụng, bà làm riêng cho tôi một đĩa.
Ngồi ở góc chợ, giữa ồn ã người qua kẻ lại, tôi thích thú nhấm nháp từng sợi bánh tằm trắng tròn phủ bì. Vị chua mặn cay ngọt của nước chấm, mùi của rau thơm hòa lẫn vào cái ngọt nhẹ giòn thanh của giá sống, vị béo của nước cốt dừa lan tỏa hết khuôn miệng. Cứ như vậy mà thong dong ăn trong ánh nắng ban mai trong veo mỗi buổi sáng.
Thời gian lặng lẽ trôi, thoáng cái đã gần mười năm bà tôi vĩnh viễn rời xa chúng tôi. Cũng là ngần ấy thời gian tôi không còn được nếm hương vị quen thuộc của món bánh tằm bà làm. Đôi lần quay về Bạc Liêu, ghé qua chợ mua món bánh tằm Ngan Dừa, lòng tôi nao nao biết bao kỷ niệm...
