Việt Nam - Belarus: Tăng cường hợp tác, thiết lập đối tác chiến lược toàn diện
Ngày 12/5/2025, trong khuôn khổ chuyến thăm cấp Nhà nước tới Cộng hòa Belarus, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội đàm quan trọng với Tổng thống Belarus Aleksandr Lukashenko tại Thủ đô Minsk, ngay sau lễ đón chính thức được tổ chức trọng thể tại Cung Độc lập.
Tổng thống Lukashenko nhiệt liệt chào mừng Tổng Bí thư Tô Lâm, Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam, nhấn mạnh chuyến thăm có ý nghĩa lịch sử khi đây là chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam tới Belarus sau 11 năm.
Nhà lãnh đạo Belarus đánh giá cao mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời giữa hai quốc gia, được hun đúc qua nhiều thế hệ và củng cố từ thời kỳ cùng chung lý tưởng đấu tranh giải phóng dân tộc đến giai đoạn hợp tác phát triển ngày nay. Ông bày tỏ tin tưởng chuyến thăm sẽ mở ra xung lực mới, tạo bước ngoặt trong hợp tác song phương trên nhiều lĩnh vực.
Tổng thống Lukashenko cũng ghi nhận và đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội nổi bật mà Việt Nam đạt được trong thời gian qua, khẳng định Việt Nam là một đối tác chiến lược quan trọng và là người bạn thân thiết của Belarus tại khu vực Đông Nam Á.

Về phần mình, Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ vinh dự được trở lại thăm Belarus trong cương vị mới, đồng thời chúc mừng Tổng thống Lukashenko được tín nhiệm bầu lại trong cuộc bầu cử đầu năm 2025 với tỷ lệ ủng hộ cao. Tổng Bí thư bày tỏ tin tưởng vào sự phát triển bền vững và ổn định của Belarus trong thời gian tới, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Ông chân thành cảm ơn sự đón tiếp trọng thị, chu đáo và nồng ấm từ Nhà nước và nhân dân Belarus dành cho đoàn Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn phát triển mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt với Belarus, mối quan hệ được Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ lãnh đạo hai nước gây dựng và gìn giữ qua các thời kỳ lịch sử. Việt Nam coi Belarus là đối tác quan trọng trong khu vực và mong muốn tăng cường hợp tác toàn diện, bền vững và hiệu quả.

Tại hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã trao đổi sâu rộng về tình hình mỗi nước và bày tỏ hài lòng với những kết quả tích cực trong hợp tác song phương trên các lĩnh vực then chốt như chính trị - ngoại giao, an ninh - quốc phòng, khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo, văn hóa và giao lưu nhân dân. Hai bên thống nhất cần tiếp tục thúc đẩy và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác thực chất, hiệu quả trên các lĩnh vực này.
Về phương hướng sắp tới, lãnh đạo hai nước nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc duy trì tiếp xúc cấp cao, cũng như giữa các bộ, ngành, địa phương; đồng thời phát huy hiệu quả các cơ chế hợp tác hiện có, linh hoạt thích ứng với điều kiện của mỗi bên.
Trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư, hai bên ghi nhận những chuyển biến tích cực thời gian qua và nhất trí cần tận dụng hiệu quả Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU), trong đó Belarus là thành viên, nhằm gia tăng kim ngạch song phương.
Tổng Bí thư Tô Lâm đề xuất phía Belarus phối hợp thúc đẩy các biện pháp kỹ thuật và hành chính để tạo thuận lợi cho các mặt hàng chủ lực như nông sản, thủy sản, phân bón... tiếp cận thị trường của nhau.
Bên cạnh đó, hai nhà lãnh đạo nhất trí đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực có tiềm năng cao như công nghệ thông tin, chuyển đổi số, giáo dục - đào tạo, khoa học cơ bản, văn hóa - nghệ thuật, thể thao, nghiên cứu khoa học, giao thông vận tải và du lịch.
Đặc biệt, việc hai bên ký kết Hiệp định miễn thị thực cho công dân mang hộ chiếu phổ thông, có hiệu lực từ ngày 30/1/2025, cũng như tổ chức các chương trình hợp tác văn hóa sẽ tạo nền tảng vững chắc để tăng cường giao lưu và hiểu biết lẫn nhau giữa hai dân tộc.
Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ cảm kích trước sự quan tâm của Chính phủ Belarus đối với cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại đây; đồng thời mong muốn Chính phủ Belarus tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi để cộng đồng người Việt đóng góp tích cực vào sự phát triển của Belarus cũng như củng cố quan hệ hữu nghị giữa hai quốc gia.
Về hợp tác đa phương, hai bên đã thảo luận nhiều vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm; khẳng định tiếp tục phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương, đặc biệt là tại Liên Hợp Quốc.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Việt Nam sẵn sàng làm cầu nối giúp Belarus tăng cường hợp tác với ASEAN và đề nghị Belarus ủng hộ lập trường chính nghĩa của Việt Nam và ASEAN trong vấn đề Biển Đông, bao gồm việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982.

Sau hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Belarus và chứng kiến lễ ký kết các văn kiện hợp tác trong các lĩnh vực như quốc phòng, khoa học - công nghệ, tư pháp, y tế, văn hóa, phát thanh - truyền hình và giao lưu nhân dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã trân trọng mời Tổng thống Lukashenko sớm thăm Việt Nam. Tổng thống Belarus vui vẻ nhận lời và sẽ thu xếp chuyến thăm vào thời điểm thích hợp.
Tại cuộc họp báo sau hội đàm, Tổng thống Lukashenko khẳng định hai bên đã thống nhất kế hoạch triển khai các thỏa thuận, hướng tới xây dựng lộ trình hợp tác rõ ràng trong các năm tới. Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh, cuộc hội đàm đã thành công tốt đẹp, mở ra giai đoạn phát triển mới với nhiều triển vọng hợp tác sâu rộng, hiệu quả và thực chất giữa hai nước.
Trong những năm gần đây, kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Belarus ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực. Năm 2023, tổng giá trị trao đổi thương mại hai chiều đạt khoảng 65,3 triệu USD, mức cao nhất từ trước đến nay, trong đó Việt Nam xuất khẩu các mặt hàng chủ lực như thủy sản, gạo, hạt điều, cao su, dệt may và linh kiện điện tử; đồng thời nhập khẩu từ Belarus các sản phẩm như sữa, phân bón, máy móc và thiết bị cơ khí.
Tuy nhiên, sang năm 2024, kim ngạch thương mại hai nước giảm còn 59,8 triệu USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam đạt 28 triệu USD (tăng 15,6%) nhưng nhập khẩu từ Belarus giảm xuống còn 31,8 triệu USD (giảm 22,4%) do biến động thị trường và nguồn cung.
Dù còn khiêm tốn so với tiềm năng, hai bên xác định cần tận dụng tốt Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (EAEU) để mở rộng thị trường và thúc đẩy trao đổi hàng hóa. Việc miễn thị thực từ năm 2025 được kỳ vọng sẽ tạo thuận lợi cho doanh nghiệp hai nước tăng cường hợp tác đầu tư, thương mại và logistics.