Phòng thủ trước các quyết định sa thải

Kinh tế khó khăn là lúc nhiều hiện tượng tiêu cực có thể xảy ra trong quan hệ lao động và hậu quả là nhiều người lao động nằm trong tầm ngắm của bên sử dụng lao động nhưng không biết cách phòng tránh, xử lý tình huống nhằm bảo vệ mình trước những quyết định đôi khi vừa dễ hiểu nhưng cũng có thể là rất “khó hiểu”.

Sau đây là một số gợi ý mà bạn có thể tham khảo, khai thác, sử dụng làm công cụ bảo vệ bạn (trước tòa) khi có những dấu hiệu bất thường …

Thứ nhất,

Đôi khi lý do kinh tế chỉ là cái cớ, nhất là trong bối cảnh khó khăn hiện nay, lý do kinh tế có thể được sử dụng như công cụ để hợp thức hóa các quyết định sa thải.

Do vậy cần phải làm rõ lý do kinh tế hay bối cảnh kinh tế chung có thực sự tác động đến công ty bạn, nếu có thì tác động thì như thế nào, mức độ khó khăn cho phép bên sử dụng lao động điều chỉnh các phương án sử dụng lao động hay không?

Một trong những cách khôn ngoan là thu thập kịp thời các thông tin “cần và đủ” tại các thời điểm “nhạy cảm” của công ty bạn như:

(i). Nói là khó khăn nhưng vẫn tuyển thêm lao động, như vậy là tăng hoặc bù trừ chi phí một cách không hợp lý.

(ii) Tiếp cận được các báo cáo kinh doanh của công ty bạn từng thời kỳ trước, trong và sau những thời điểm nhạy cảm như trên để chứng minh.

Điều này có vẻ không đơn giản nhưng nếu có dấu hiệu rõ ràng về sự tăng trưởng bạn có thể nhờ cơ quan toà án thu thập dùm bạn chứng cứ này tại thời điểm tranh chấp đã hình thành vụ kiện. Tốt nhất là bạn tự làm để đối chiếu, so sánh, phòng trường hợp công ty bạn cố tình che dấu, không cung cấp các thông tin theo yêu cầu;

(iii) Công ty có ký các hợp đồng kinh tế lớn dài hạn hay không? Nghiên cứu các công bố, báo cáo kết quả kinh doanh định kỳ cung cấp cho cổ đông, tập thể các bộ, công nhân viên DN theo quy định, thông lệ …

Đây là những nhân tố bổ sung, tổng hợp quan trọng giúp bạn củng cố nhiều hơn chứng cứ có lợi cho mình.

Tóm lại khi xảy ra các dấu hiệu bất thường về biên chế, bạn nên chuẩn bị, thu thập và lưu giữ cẩn trọng các tài liệu có được qua quá trình “điều tra” để làm bằng chứng bảo vệ bạn trước các lý do được cho là “khó khăn kinh tế” của công ty bạn.

Thứ hai, Luật lao động quy định rất chặt chẽ trình tự thủ tục xử lý người lao động, nhất là các trường hợp về sa thải lao động. Do vậy bạn cần tìm hiểu điều này để so sánh thực tế các bước mà bên sử dụng lao động đã thực hiện trước khi ra quyết định “sa thải”.

Chỉ cần bên sử dụng lao động vi phạm một trong các bước (không thực hiện, sai quy trình, cố đặt ra thủ tục mới không có lợi…) theo quy định thì bạn có quyền sử dụng điều này làm chứng cứ bảo vệ bạn trong quá trình xử lý vụ việc trước các cơ quan chức năng (tòa án, quản lý nhà nước).

Chứng minh theo hướng “luật hình thức” bị vi phạm như thế nào là một trong những lưu ý quan trọng trong những trường hợp cần thiết, đặc biệt khi nội dung bản chất các vấn đề pháp lý đang tranh chấp không đứng về phía bạn, biết đâu điều này sẽ góp phần giúp bạn có thể giải quyết được tâm lý thắng thua, giải tỏa được các uất ức, bức xúc tại một thời điểm nhất định hoặc có ý nghĩa với bạn về mặt tinh thần nhiều hơn những mong đợi khác có thể đến với bạn.

Nếu bạn không biết các quy định liên quan về vấn đề này (trình tự thủ tục), bạn có thể tìm hiểu trên internet hoặc thông qua các trang quản lý của cơ quan chức năng hoặc tham vấn luật sư của bạn.

Thứ ba, bạn cần xem xét lại quá trình làm việc của mình để phán đoán, nhận xét về quyết định “sa thải” của công ty. Liệu đây là vấn đề cá nhân hay tình huống chung có thể đoán trước.

Ngoài cảm nhận, chứng minh thực tế thì đơn giản là bạn xem thử mình là người (nhóm đơn lẻ) duy nhất trong từng đợt hay chỉ duy nhất vào một thời điểm. Câu hỏi đặt ra là tại sao không phải là người khác mà lại là bạn?

Đương nhiên để chủ động, củng cố thêm các nhận định về giá trị của bạn, bạn cũng có thể chứng minh những thành tích của bạn tại công ty như nhân viên xuất sắc, bằng khen, tuyên dương trong các dịp chúc mừng hoạt động công ty, thời gian công tác của bạn đủ lâu để xem xét sự cống hiến thực tế của bạn ….

Trừ các lý do bất khả kháng thì nếu bạn đang làm tốt thì không có lý do gì công ty lại có cách hành xử thiếu công bằng đối với bạn. Suy nghĩ về điều đơn giản này cũng là cách giúp bạn tự tin hơn nhằm làm sáng tỏ các khuất tất có khả năng xuất hiện trong các quyết định lao động.

Trên đây là một số gợi ý nhỏ, bạn nên tận dụng tất cả các cơ hội có thể trong đó có 3 cách tiếp cận trên để chứng minh, bác bỏ các luận điểm phiến diện, thiếu căn cứ, phục vụ cho các ý đồ không rõ ràng, qua đó sẽ giúp cho chính bạn cũng như là một lời cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp về thái độ ứng xử đối với người lao động, những hậu quả pháp lý không có lợi, cũng như sự tổn hại về hình ảnh của công ty trước công chúng một khi sự việc được làm rõ, chính thức được công khai.