TP.HCM cần hướng đến thương mại bền vững và tiêu dùng có trách nhiệm

Sự phát triển nhanh chóng của tầng lớp trung lưu, quá trình đô thị hóa mạnh mẽ cùng sự chuyển đổi hành vi tiêu dùng sau đại dịch đã làm thay đổi đáng kể cấu trúc thị trường của TP.HCM. Người tiêu dùng không chỉ quan tâm đến giá cả và tiện ích, mà ngày càng chú trọng đến nguồn gốc sản phẩm, mức độ thân thiện với môi trường và giá trị xã hội mà sản phẩm mang lại. Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy nhu cầu xây dựng một hệ sinh thái thương mại bền vững không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành yêu cầu từ chính thị trường.

Theo các chuyên gia, thương mại bền vững không chỉ dừng lại ở việc sử dụng nguyên liệu thân thiện môi trường hay giảm phát thải carbon, mà còn bao gồm cả các yếu tố như minh bạch chuỗi cung ứng, đảm bảo quyền lợi người lao động, công bằng trong tiếp cận thị trường, cũng như thúc đẩy tiêu dùng có trách nhiệm. TP.HCM, với vai trò đầu tàu kinh tế, có thể đi đầu trong việc thiết lập các tiêu chuẩn này, qua đó nâng tầm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa và thu hút dòng vốn đầu tư xanh quốc tế.

Một trong những động lực lớn của xu hướng này là thế hệ người tiêu dùng trẻ tại TP.HCM. Với độ tuổi trung bình thấp, khả năng tiếp cận công nghệ cao và nhận thức rõ ràng về môi trường - xã hội, họ chính là lực lượng tiên phong thúc đẩy xu thế tiêu dùng xanh, tiêu dùng thông minh. Nhiều khảo sát gần đây được công bố cho thấy người tiêu dùng tại đô thị này sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm có chứng nhận môi trường, sản xuất trong nước và có trách nhiệm với cộng đồng.

Thương mại điện tử cũng đóng vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển thương mại bền vững. Các sàn thương mại điện tử lớn cần phối hợp với chính quyền địa phương và doanh nghiệp xây dựng bộ tiêu chí sản phẩm xanh, ưu tiên hiển thị và tiếp thị các sản phẩm thân thiện môi trường. Đồng thời, ứng dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc, minh bạch hóa quy trình vận chuyển và thúc đẩy các mô hình giao hàng không phát thải.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa thương mại bền vững, cần có những chính sách và cơ chế hỗ trợ cụ thể từ phía nhà nước. TP.HCM nên chủ động xây dựng bộ quy chuẩn đánh giá “chỉ số xanh” cho ngành bán lẻ, triển khai các chương trình ưu đãi thuế cho doanh nghiệp xanh, hỗ trợ tiếp cận tín dụng xanh và phát triển hạ tầng logistics thân thiện môi trường. Cùng với đó, cần đầu tư vào giáo dục và nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của tiêu dùng có trách nhiệm trong phát triển bền vững.

Không kém phần quan trọng là việc tăng cường đối thoại công - tư trong lĩnh vực thương mại. Hội Doanh nghiệp xanh TP.HCM và các doanh nghiệp cần được khuyến khích tham gia vào các sáng kiến ESG (môi trường, xã hội, quản trị), công bố báo cáo bền vững và xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn dựa trên các giá trị xanh. Mô hình hợp tác ba bên giữa nhà nước - doanh nghiệp - người tiêu dùng là yếu tố then chốt để thúc đẩy một nền thương mại công bằng, hiệu quả và có tính nhân văn.

Trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng khốc liệt, việc TP.HCM lựa chọn thương mại bền vững không chỉ là đáp ứng xu hướng toàn cầu, mà còn là đòn bẩy để nâng cao chất lượng sống đô thị, bảo vệ môi trường và giữ vững vị thế kinh tế đầu tàu của cả nước. Một hệ sinh thái thương mại hiện đại, minh bạch, có trách nhiệm sẽ là nền tảng cho sự thịnh vượng lâu dài, thay vì tăng trưởng ngắn hạn dựa vào khai thác cạn kiệt tài nguyên và lao động giá rẻ.

Thành phố đang đứng trước cơ hội định hình lại mô hình phát triển thương mại theo hướng bền vững và nhân văn hơn. Sự đồng thuận của chính quyền, doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ là nền tảng vững chắc để TP.HCM trở thành hình mẫu về thành phố tiêu dùng xanh, thông minh và có trách nhiệm trong nước và khu vực ASEAN.