Hội chợ, triển lãm quốc tế: Tìm một địa điểm xứng tầm

Hàng trăm hội chợ, triển lãm diễn ra hằng năm nhưng Việt Nam chưa có một sự kiện nào để khẳng định một “thương hiệu” hội chợ ở tầm quốc tế. Sự hụt hơi của các nhà tổ chức hay thiếu một cái nhìn tổng thể và dài hạn cho một đầu tư xứng tầm?

Hội chợ Triển lãm toàn cầu Thượng Hải 2010 mở cửa từ tháng Năm và diễn ra trong vòng sáu tháng. Đại diện các doanh nghiệp của khoảng 190 quốc gia và lãnh thổ có gian hàng tại hội chợ và dự kiến khoảng 70 triệu du khách đến tham quan. Hội chợ khổng lồ này diễn ra cho thấy tầm vóc quan trọng của một hội chợ quốc tế trên nhiều mặt đối với một nền kinh tế.

Đây không chỉ là một cuộc trưng bày hay mua bán hàng hóa, mà còn là một sự kiện để đánh bóng tên tuổi quốc gia, xúc tiến thương mại, thu hút du lịch, cũng như thu hút đầu tư nước ngoài. Nhiều hội chợ lớn được các nước như Nhật Bản, Úc, Tây Ban Nha, Hàn Quốc, Bồ Đào Nha, Thái Lan và Đức... tổ chức và gặt hái thành công trong mục tiêu này.

Những hội chợ như: Hội chợ Ẩm thực - Nhà hàng - Khách sạn (FHA), Hội chợ Thủy sản Châu Âu, Hội chợ quốc tế Tendence... đã trở thành một sự kiện lớn của các thành phố tổ chức như Singapore, Brussel, Frankfurt. Các hội chợ thực sự trở thành một cách làm thương hiệu cho địa phương tổ chức sự kiện.

Dẫn ra những ví dụ của nước ngoài để thấy Việt Nam tỏ ra rất "lãng phí" trong hoạt động tổ chức hội chợ, triển lãm. Hằng năm, Việt Nam có từ 300 - 500 hội chợ, triển lãm lớn nhỏ, tổ chức ở cả trong và ngoài nước. Theo con số của Bộ Công Thương, riêng năm 2009, các hợp đồng ký kết tại các hội chợ, triển lãm thuộc chương trình xúc tiến thương mại quốc gia ở trong và ngoài nước đã đạt gần 2 tỷ USD.

Có những sự kiện được coi là lớn như Hàng Việt Nam chất lượng cao, Triển lãm xây dựng Vietbuild, Triển lãm quốc tế điện tử, công nghệ thông tin và viễn thông, Vietnam Expo... Tuy nhiên, cho tới nay, Việt Nam chưa có một hội chợ, triển lãm quốc tế nào đủ tầm để trở thành một sự kiện lớn trong khu vực.

Một trong những lý do để giải thích là số các công ty có khả năng tổ chức được những triển lãm lớn tại Việt Nam rất ít. Các công ty trong lĩnh vực này thường nhỏ lẻ và thiếu sự định hướng chung từ nhà nước. Thậm chí, cùng một sự kiện, nhiều công ty tranh giành nhau quyền tổ chức, khiến khách hàng quốc tế hoang mang.

Trong khi đó, Luật Thương mại chưa cho phép các công ty, nhà tổ chức nước ngoài được phép kinh doanh, tổ chức hội chợ triển lãm tại Việt Nam. Vì vậy, hiện đã có khá nhiều công ty Việt Nam bán giấy phép tổ chức cho các công ty nước ngoài...

Trong tình hình bát nháo như vậy, sự đổ bể của một vài hội chợ lớn đã diễn ra là điều dễ hiểu. Có sự kiện triển lãm ô tô lèo tèo vài ba gian hàng, các đơn vị tổ chức nói xấu nhau; có sự kiện về công nghệ thông tin thì bị nhiều doanh nghiệp tẩy chay...

Sự hỗ trợ của Nhà nước vẫn đóng vai trò rất lớn trong việc tạo nên thành công cho các hội chợ. Tuy nhiên, ngay cả thành phố lớn như TP.HCM cũng chưa có được một trung tâm tổ chức hội chợ, triển lãm quy mô lớn và chuyên nghiệp.

Hiện tại, thành phố chỉ có Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc tế TP.HCM (HIECC) ở quận Tân Bình là địa điểm được đầu tư theo đúng mục tiêu là một khu vực dành cho triển lãm. Còn lại các địa điểm khác như nhà thi đấu Tân Bình, Nhà thi đấu Phú Thọ, nhà thi đấu Quân khu 7... chỉ là tận dụng mặt bằng để tổ chức, chứ vẫn chưa đạt chuẩn tiêu chuẩn để tổ chức các hội chợ, triển lãm chuyên nghiệp, có quy mô lớn.

Trung tâm triển lãm mới tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng có tên Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Sài Gòn (SECC), nhưng trung tâm này cũng chỉ đáp ứng số lượng tối đa 1.000 gian hàng, vẫn chưa đủ rộng để tổ chức các triển lãm mang tính chuyên ngành. Rõ ràng, không có mặt bằng thì chưa thể nói tới những hội chợ lớn có tính chất tạo nên “bộ mặt” của địa phương tổ chức