10 giải pháp xây dựng TP.HCM văn minh

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Tôi chỉ có một ham muốn. Ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Đó chính là khát khao vì một xã hội nhân văn, hiện đại, nghĩa tình.

Thành phố Hồ Chí Minh là một thành phố trẻ, năng động, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, đời sống vật chất và tinh thần người dân thành phố ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, do ảnh hưởng của sự suy giảm kinh tế toàn cầu nên nền kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng gặp nhiều khó khăn và thách thức.

Thành phố đã đề ra nhiều chính sách và các hệ thống dịch vụ xã hội nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phần đấu xây dựng thành phố ngày càng văn minh, hiện đại trong bối cảnh kinh tế hiện nay.

Nhằm phát huy những thành tựu đã đạt được của thành phố trong tất cả các lĩnh vực trong suốt 40 năm kể từ ngày giải phóng và tạo đà cho sự phát triển của thành phố trong những năm tiếp theo, tôi xin đề xuất một số giải pháp sau đây:

Thứ nhất, áp dụng rộng rãi các tiến bộ khoa học kỹ thuật và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng hiệu quả cao.

Tập trung đầu tư thích đáng, áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ vào các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ, tạo được sự chuyển biến trong việc tăng năng suất, nâng cao chất lượng sản phẩm và hạ giá thành trên những lĩnh vực mà thành phố Hồ Chí Minh đang có lợi thế. Qua đó, tạo dần sự chuyển dịch cơ cấu sản xuất theo hướng mang lại hiệu quả cao nhất.

Trong công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, bên cạnh các cơ sở đang từng bước đầu tư đổi mới quy trình công nghệ, thành phố cần có sự hỗ trợ tích cực về điều kiện mặt bằng và vốn để các cơ sở đóng tàu đánh cá, sản xuất dép xuất khẩu, chế biến gỗ xuất khẩu, gia công kính xuất khẩu, chế biến hải sản… đổi mới công nghệ và mở rộng quy mô phát triển, thu hút thêm lao động.

Trong nông nghiệp, ở các vùng ven như Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh cần tập trung vào sản xuất ra các các loại giống tốt, đầu tư vùng lúa hàng hoá có chất lượng cao, chuyển các vườn tạp ở nông thôn thành các vườn sinh thái có hiệu quả tốt, mở rộng việc trồng cây công nghiệp và rau quả ở tất cả các diện tích có điều kiện.

Đầu tư phát triển chăn nuôi hàng hoá; cải tạo giống bò, heo và gia cầm; áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong chăn nuôi; tổ chức tốt công tác tiêm phòng đàn gia súc gia cầm khống chế được các dịch bệnh nguy hiểm; đưa hăn nuôi lên thành một nghề chính có hiệu quả.

Về ngư nghiệp, cần tập trung mở rộng khu sản xuất giống tôm sạch bệnh và mở rộng đội tàu công suất lớn có trang bị tương đối hiện đại để ngày càng vươn ra đại dương khai thác thuỷ sản dài ngày.

Áp dụng rộng rãi các thành tựu về công nghệ thông tin và viễn thông, để tăng cường công tác thông tin kinh tế, thông tin thị trường nâng cao trình độ các dịch vụ, nâng cao khả năng quản lý trong sản xuất kinh doanh và quản lý hành chính xã hội.

Thứ hai, khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư, khơi dậy nội lực phát triển

Khuyến khích và tạo mọi điều kiện trong khả năng có được cho tất cả các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển làm ăn. Tạo môi trường thu hút các nhà máy mở thêm nhiều phân xưởng sàn xuất ở các huyện và tuyển các thanh niên ở nông thôn vào làm công nhân. Mở rộng hình thức kinh tế trang trại trong trồng rừng, trồng cây công nghiệp, sản xuất rau sạch, chăn nuôi tập trung, sản xuất giống các loại…

Khuyến khích hình thành đội ngũ doanh nhân giỏi, nhạy bén trong kinh doanh, xông xáo tìm kiếm thị trường trong và ngoài nước để tiêu thụ hàng hoá địa của phương một cách có lợi nhất, qua đó làm giàu cho bản thân họ và mang lại lợi ích cho người sản xuất.

Khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân, các hộ gia đình tham gia mở mang kinh tế dịch vụ ở đô thị và nông thôn thành phố; kể cả dịch vụ cung ứng, sữa chữa, tư vấn, giải trí và du lịch, vận tải…tạo được sự thông thoáng và sôi động trong nền kinh tế.

Vươn lên tiếp nhận sự phân cấp đầy đủ và quản lý đô thị của tỉnh và chủ động phát huy nội lực của các thành phần kinh tế của cư dân thành phố trong đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh và tham gia xây dựng cơ sở hạ tầng, đồng thời tích cực thu hút mọi nguồn đầu tư từ các thành phần kinh tế trong toàn quốc và nước ngoài.

Đồng thời với việc khuyến khích những người có điều kiện vươn lên làm giàu, phải tập trung chỉ đạo thực hiện thật tốt chương trình xoá đói giảm nghèo, giúp cho người nghèo vươn lên trong cuộc sống. Từng tổ chức cơ sở Đảng phải phân công đảng viên, đoàn viên theo dõi giúp đỡ cụ thể từng hộ nghèo đói vượt qua khó khăn.

Thứ ba, tạo sự chuyển biến tích cực trong việc thực hiện chiến lược con người, đặc biệt là về giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Cùng với việc thu hút đầu tư phát triển mạnh mẽ về kinh tế, thành phố cần dành phần ngân sách thoả đàng để cùng với việc đẩy mạnh chủ trương xã hội hoá tạo sự chuyển biến tích cực trong phát triển văn hoá xã hội, thực hiện chiến lược con người, xem đó là việc đầu tư để phát triển nguồn nội lực quan trọng nhất.

Tập trung phát triển mạnh mẽ về giáo dục và đào tạo ở mọi vùng trong toàn thành phố, từ xây dựng và nâng cấp trường lớp, đầu tư phòng học về máy vi tính và thư viện rộng rãi ở các trường, sớm hoàn thành phổ cập giáo dục trung học cơ sở và chuẩn bị tiền đề cho việc phổ cập trung học phổ thông, khuyến khích việc hình thành các quỹ khuyến học trong cộng đồng, tạo ra phong trào thi đua đi học và học giỏi một cách rộng khắp, vươn lên đỉnh cao tri thức.

Phát triển rộng rãi các cơ sở dạy nghề, các lớp công nhân kỹ thuật ở các trường xây dựng, trung học kỹ thuật công nghiệp và các trung tâm dạy nghề. Hình thành đội ngũ lao động có tri thức và tay nghề cao, không chỉ để phục vụ cho thành phố mà còn có thể góp phần xứng đáng cho sự phát triển của đất nước.

Thứ tư, gắn chặt việc phát triển kinh tế-xã hội với củng cố vững chắc an ninh quốc phòng

Từ việc quy hoạch phát triển, xây dựng các cơ sở hạ tầng (nhất là hệ thống giao thông) cho đến việc chuẩn bị các kế hoạch hàng năm và trong quá trình tổ chức thực hiện cụ thể…đều phải thể hiện được yêu cầu gắn kinh tế với quốc phòng.

Từng bước xây dựng có kết quả khu vực phòng thủ của thành phố bảo đảm kịp thời đối phó với các tình huống chiến tranh hiện đại xảy ra. Áp dụng có hiệu quả các biện pháp an ninh kinh tế, an ninh văn hoá góp phần bảo đảm sự phát triển ổn định về kinh tế xã hội của thành phố.

Thứ năm, tiếp tục xây dựng và chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng thật sự trong sạch vững mạnh, gắn bó với máu thịt của nhân dân; triển khai có hiệu quả công tác cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước của bộ máy chính quyền đi liền với việc đẩy mạnh thực hiện dân chủ ở cơ sở là giải pháp có ý nghĩa quan trọng đặc biệt trong việc tạo niềm tin mạnh mẽ trong cán bộ và nhân dân, từ đó dấy lên phong trào thi đua yêu nước rộng rãi của quần chúng trên mọi lĩnh vực nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội.

Thứ sáu, đẩy mạnh xã hội hoá các dịch vụ công ích, nhà nước trợ giúp một phần cho các đơn vị, cá nhân đầu tư vào các công trình phục vụ dân sinh, có chính sách khen thưởng để khuyến khích các mô hình, các cơ sở sản xuất tạo ra nhiều sản phẩm hàng hoá, dịch vụ có giá trị kinh tế cao cung ứng cho thị trường trong nước và xuất khẩu, tạo nhiều việc làm và thu dụng nhiều lao động tại địa phương, giúp người lao động có việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo và từng bước khá giả.

Thứ bảy, tập trung đầu tư xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng trên địa bàn thành phố.

Cần đề xuất với Trung ương và tập trung thực hiện cho tốt các chính sách thông thoáng về mặt pháp lý và lợi ích, đặc biệt là chính sách sử dụng đất đai, thủ tục hành chính và thuế để mời gọi, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước, tạo bước đột phá, thúc đẩy nhanh tốc độ xây dựng hạ tầng, đầu tư đánh bắt, nuôi trồng thuỷ sản, du lịch sinh thái, khu công nghiệp tập trung và các dự án xã hội hoá các ngành văn hoá, vui chơi giải trí với nhiều hình thức lựa chọn đầu tư phong phú, đa dạng hơn.

Khuyến khích, tạo điều kiện thu hút vốn, tay nghề, chất xám để đầu tư khai thác tiềm năng kinh tế của thành phố. Tiếp tục phát động phong trào Nhà nước và nhân dân cùng làm trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng, phúc lợi xã hội.

Thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách đền bù, giải toả, tái định cư theo quy định của pháp luật để đẩy nhanh tốc độ xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng của địa phương.

Triển khai và công bố các quy hoạch ngành, quy hoạch chi tiết các khu công nghiệp, du lịch, khu nuôi trồng thuỷ sản. Xây dựng trước, kịp thời các dự án đầu tư phát triển để tạo điều kiện, làm tiền đề cho việc hoạch định và triển khai kế hoạch hàng năm, thu hút, mời gọi đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng theo quy hoạch.

Thứ tám, tăng trưởng kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường sinh thái.

Vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đã và đang tác động nghiêm trọng đến đời sống con người trên phạm vi toàn cầu. Sự phát thải các khí gây ô nhiễm môi trường cùng với tác động tổng hợp của nồng độ ô-zôn, khói bụi ở tầng không khí mặt đất gây nhiều môi nguy cơ về sức khoẻ, tăng các bệnh đường hô hấp, tim mạch đối với con người, đặc biệt là ở các đô thị và các nước đang phát triển.

Mặt khác, quá trình đô thị hoá nhanh đã góp phần nâng cao đời sống nhân dân nhưng lại kéo theo những ảnh hưởng đáng kể đến môi trường. Tài nguyên đất, nước đã bị khai thác phục vụ cho việc xây dựng đô thị, làm diện tích đất trồng cây xanh và mặt nước bị giảm.

Nhu cầu nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt tăng, trong khi khả năng cung cấp còn thấp. Như vậy, khi dân số đô thị càng lớn, tốc độ phát triển công nghiệp càng cao thì tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng rõ.

Do đó, trong thời gian tới, thành phố cần tập trung đầu tư xây dựng các khu xử lý nước thải tập trung; tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để nâng cao ý thức của các cơ sở sản xuất, kinh doanh và của người dân trong việc phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường.

Tiếp tục triển khai các dự án đầu tư phát triển du lịch sinh thái theo quy hoạch. Quy hoạch và sử dụng hợp lý môi trường, cảnh quan thiên nhiên, phát triển du lịch sinh thái gắn liền với nhiệm vụ bảo tồn, phát triển bền vững môi trường, cảnh quan thiên nhiên và giữ gìn bản sắc văn hoá, truyền thống của thành phố.

Thứ chín, tiếp tục cải tiến phương thức lãnh đạo của cấp uỷ Đảng đối với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Phát huy vai trò, trách nhiệm, triển khai đầy đủ, kịp thời của chủ trương Nghị quyết của cấp uỷ Đảng trong bộ máy chính quyền; tăng cường tính chủ động, sáng tạo và nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trong việc tập hợp, giáo dục, vận động quần chúng, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân và giám sát hoạt động của các cơ quan nhá nước.

Thứ mười, nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý, điều hành của hệ thống các cơ quan Nhà nước, xây dựng bộ máy hành chính vững mạnh, kiện toàn các cơ quan kinh tế tổng hợp, giữ vững kỷ cương trong quản lý, điều hành, đồng thời với việc phát huy tính năng động, sáng tạo có tính đột phá trong tổ chức thực hiện; bồi dưỡng và nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn cho cán bộ, viên chức nhằm đáp ứng được với yêu cầu ngày càng cao trong việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế-xã hội của thành phố.

Bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm như hiện nay đã đặt thành phố Hồ Chí Minh đứng trước những thách thức lớn về lạm phát, thu nhập, việc làm, an sinh xã hội… Những kết quả đạt được là nguồn khích lệ to lớn để thành phố Hồ Chí Minh phát huy tốt vai trò là trung tâm lớn về kinh tế, văn hoá, khoa học và công nghệ, đầu mối giao lưu quốc tế, có vị trí chính trị quan trọng của nhà nước; là đô thị lớn nhất cả nước; là đầu tàu kinh tế của cả nước.

Căng tràn nhựa sống, khát vọng và niềm tin, thành phố Hồ Chí Minh đang phấn đấu để trở thành một thành phố ngày càng văn minh, hiện đại, nghĩa tình. Được xây đắp bằng khối óc, trái tim của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, thành phố Hồ Chí Minh hôm nay đã sẳn sàng cho những hoạch định tương lai.

(Tham luận tại Hội thảo khoa học "TP.HCM - 40 năm xây dựng, phát triển và hội nhập")