Hành trình giúp Trikala trở thành thành phố thông minh đầu tiên của Hy Lạp

Bên trong xe buýt CityMobil2 không người lái trên đường phố Trikala. Ảnh: Thanasssis Stavrakis/AP

Số lượng các thành phố thông minh (smart city - thường được định nghĩa là những thành phố sử dụng công nghệ để cải thiện dịch vụ, tăng cường tính minh bạch và khiến mọi thứ hoạt động hiệu quả hơn) ngày càng gia tăng trên thế giới. Tuy châu Âu là khu vực tiên phong về smart city nhưng đến nay, rất dễ dàng tìm thấy một thành phố thông minh ở tận các nước châu Á như Ấn Độ hay Hàn Quốc.

Với 2/3 dân số thế giới được dự đoán là sẽ sống ở thành thị vào năm 2050, việc tìm ra các giải pháp để phục vụ tốt hơn cho thị dân đang được ưu tiên. Một số công ty lớn như Intel, Cisco Systems và IBM đang tham gia nghiên cứu về những ứng dụng mới cho lĩnh vực đang tăng trưởng này.

Sáng kiến về hệ thống góp ý điện tử tạo ra tác động lớn

“Trước đây, nếu muốn thay một chiếc đèn đường, người dân sẽ phải gọi điện cho phó thị trưởng. Còn bây giờ, để thực hiện một điều gì đó tương tự như vậy, bạn không cần phải tìm đến một quan chức”, Sonia Sofou – một công chức từng là nhân viên cảnh sát của cho biết. Người phụ nữ 37 tuổi này đang làm việc tại căn phòng điều khiển của Trikala – thành phố thông minh đầu tiên của Hy Lạp. Trên tường, 9 chiếc màn hình đang hiển thị hình ảnh bản đồ và đồ thị đầy màu sắc, miêu tả tình trạng giao thông, hệ thống ống dẫn nước, không gian đỗ xe còn trống, vị trí của các xe tải chở rác và ngân sách hằng tháng của tòa thị chính.

Sofou có nhiệm vụ trả lời điện thoại, ghi lên hệ thống góp ý điện tử các loại báo cáo về thông tin rác thải chưa được thu gom và về các nhánh cây bị rơi xuống đường. Khi cô làm việc, các loại thông tin này được hiển thị lên một trong những màn hình trên tường.

Link bài viết

Nằm giữa những cánh đồng xanh trong vùng đất nông nghiệp ở Hy Lạp, với số dân 82.000 người, thành phố Trikala lúc đầu không có vẻ gì giống “ứng viên” thành phố thông minh đầu tiên của đất nước của những vị thần. Năm 2014, khi ông Papastergiou bắt đầu giữ chức thị trưởng Trikala, Hy Lạp đang gặp khủng hoảng tài chính và thành phố này đang gánh số nợ 45 triệu euro. Lúc đó, không hề có một đồng ngân sách nào cho các dự án công nghệ cao mà ông ấp ủ.

Tuy nhiên, thông qua việc hợp tác với các đối tác như Ủy ban châu Âu và các công ty nội địa như Sieben, Parkguru, Trikala đã trở thành một trong 21 thành phố thông minh hàng đầu trên thế giới. Bằng cách tham gia vào các dự án do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ và thực hiện các chính sách hỗ trợ cho các công ty công nghệ địa phương, số nợ của Trikala đã được giảm xuống còn khoảng 20 triệu euro.

Trong số nhiều dự án công nghệ của Trikala thì hệ thống góp ý điện tử đã tạo ra một trong những tác động lớn nhất lên đời sống người dân. Theo chính quyền Thành phố, kể từ đầu năm 2018, họ đã nhận được khoảng 4.000 yêu cầu và bình luận với khoảng 10% đến từ ứng dụng điện thoại (được ra mắt hồi cuối năm ngoái). Các vấn đề đã được giải quyết nhanh hơn, trung bình là 8 ngày thay vì một tháng như trước đó. Đồng thời, cả quá trình giải quyết vấn đề cũng minh bạch hơn.

Một thử nghiệm khác là ứng dụng hệ thống đèn đường được trang bị cảm biến cũng đã giúp cắt giảm lượng tiêu thụ điện khoảng 70%. Hệ thống xe buýt không người lái mang tên CityMobil2 cũng đã phục vụ thử nghiệm cho người dân trong khoảng 6 tháng.

Thị trưởng Papastergiou ở trong phòng điều khiển của Trikala. Ảnh: Venetia Rainey

Thị trưởng Papastergiou cho rằng, việc thử nghiệm các sáng kiến đó giúp truyền cảm hứng cho người dân Thành phố nhiều hơn là nâng cao chất lượng cuộc sống cho họ một cách cụ thể, rằng “thành tựu quan trọng là thuyết phục cộng đồng rằng có một cơ hội đang ở trước mắt và chúng ta phải thích nghi với nó”.

Trikala cũng là nơi duy nhất ở Hy Lạp cung cấp đồ chơi lắp ghép Lego và các bộ máy vi tính nhỏ Raspberry Pi cho tất thảy 120 trường học công. Chi phí thực hiện được tài trợ bởi e-Trikala – một công ty được thành lập hồi năm 2008 nhằm rót vốn cho các sáng kiến đột phá ở địa phương, với phần lớn vốn sở hữu thuộc chính quyền Thành phố.

Nói về tầm quan trọng của sự đổi mới sáng tạo đối với thế hệ trẻ, Vassilios Spachos - giáo viên dạy ICT (công nghệ thông tin và truyền thông) ở một trường trung học tại Trikala cho biết: “Những cơ hội này góp phần mở mang đầu óc cho học sinh và họ có thể tìm được nhiều công việc mới mà họ chưa từng tưởng tượng rằng chúng có tồn tại. Chẳng hạn, khi được hỏi về dự định sau khi ra trường, một học sinh trả lời ‘Em sẽ trở thành một bác sĩ, nhưng là bác sĩ về robot’”.

Bất chấp “lời ong tiếng ve”

Không chỉ ở lĩnh vực công nghệ, Trikala còn là thành phố đi đầu ở Hy Lạp trong nhiều lĩnh vực. Chẳng hạn, đây là thành phố đầu tiên thực thi lệnh cấm hút thuốc (được Hy Lạp ban hành năm 2008) tại tất cả các không gian công cộng khép kín, thông qua làm việc với các chủ doanh nghiệp địa phương và sử dụng mạng xã hội để tuyên truyền lợi ích của việc bỏ thuốc, bất chấp sự phàn nàn của các quán bar và nhà hàng ở Thành phố.

Những lời phàn nàn tương tự cũng xuất hiện khi Thành phố quyết định biến 80 bãi đỗ xe hơi thành những làn đường cho dự án thử nghiệm xe buýt không người lái, rồi sau khi dự án kết thúc sẽ biến chúng thành phần đường dành cho… xe đạp. Thị trưởng Papastergiou kể ông từng bị một đối thủ trong hội đồng Thành phố cáo buộc rằng đang gây khó khăn cho những người đi xe hơi – điều mà ông vốn xem như một… lời khen.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi những người thuộc thế hệ trước đánh giá các sáng kiến công nghệ là vô nghĩa. “Một số người nghĩ rằng họ không cần nó. Nhưng phần lớn bạn bè của tôi đều phản ứng tích cực với những điều mới mẻ này”, George Kiriakoulis (79 tuổi, đã về hưu) – người đã thử một lần lên xe buýt không người lái vì tò mò – cho biết.

"Sự thay đổi này chính là một trong những thành tựu lớn nhất của Trikala, tạo môi trường cho cư dân sử dụng sản phẩm và đắm mình vào lĩnh vực công nghệ thông tin", GS. Pantoleon Skayannis chuyên về lĩnh vực đổi mới sáng tạo tại Đại học Thessaly nhận định.

Xe buýt không người lái CityMobil2 ở Trikala. Ảnh: Thanasssis Stavrakis/AP

Trong tương lai, Trikala đang thực hiện nhiều kế hoạch lớn. Ví dụ như tham gia vào chương trình Activage của EU, nhằm thử nghiệm các ngôi nhà thông minh chuyên theo dõi sức khỏe của người lớn tuổi bằng cách nhận biết sự chuyển động và việc tiêu thụ thực phẩm. Đồng thời, Trikala cũng muốn đẩy mạnh một dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ để phát triển các loại cây thuốc cho ngành dược phẩm.

Dự án nông nghiệp công nghệ cao này được kỳ vọng sẽ tạo ra thêm việc làm, đặc biệt là cho người trẻ, và giải quyết một trong những vấn đề lớn nhất mà Trikala phải đối mặt: tình trạng chảy máu chất xám. Khoảng 420.000 người Hy Lạp, phần lớn là người trẻ vừa tốt nghiệp đại học đã di cư đến nơi khác kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Tỷ lệ người trẻ thất nghiệp, bao gồm cả sinh viên, đạt mức 50% vào năm 2013 và hiện tại vẫn ở mức khoảng 44% - tỷ lệ cao nhất ở EU.

Đối với thầy giáo dạy ICT Vassilios Spachos, việc tạo ra những thành phố thông minh hơn chính là lời giải cho bài toán này. “Công nghệ là yếu tố duy nhất trao cho người trẻ những công cụ để thành công trong cuộc sống hiện đại. Chúng ta có thể thấy rõ điều đó khi nhìn vào danh sách những người giàu có nhất trên thế giới. Nếu đất nước Hy Lạp có thể phát triển theo hướng tương tự như thành phố Trikala, có thể chúng tôi sẽ vượt qua được tình trạng kinh tế khó khăn hiện tại”, ông cho biết.