Câu hỏi còn lại của Mục tiêu Thiên niên kỷ

Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ đã gần đến thời điểm kết thúc sứ mạng lịch sử của nó. Lịch sử mới sẽ được viết lên bắt đầu từ hôm nay.

Đọc E-paper

Vào ngày 25/9, hội nghị hằng năm của lãnh đạo các nước trên thế giới sẽ diễn ra tại New York, bắt đầu phiên tranh luận lần thứ 67 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc. Cuộc họp này sẽ thảo luận về việc thay thế các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ vốn đã được đặt ra tại cuộc họp tương tự cách đây 12 năm.

Mục tiêu Thiên niên kỷ cam kết giảm một nửa số người nghèo trên thế giới vào giữa năm 1990 và 2015, cùng với tham vọng giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em, đảm bảo mọi trẻ em trên toàn thế giới hoàn thành bậc tiểu học, quyền tiếp cận giáo dục cho trẻ em gái, cải thiện điều kiện vệ sinh và giảm tỷ lệ tử vong khi sinh nở, chống dịch AIDS và sốt rét...

Thế giới đã thực sự thực hiện khá tốt các mục tiêu ban đầu. Ví dụ, theo số liệu chính thức của Liên Hiệp Quốc, mục tiêu giảm một nửa tỷ lệ người dân thế giới sống ít hơn 1,25 USD mỗi ngày đặt ra từ năm 1990 đã đạt được vào năm 2010.

Trong thời gian 20 năm qua, hơn 2 tỷ người được tiếp cận với nguồn nước uống được cải thiện, và hơn 100 triệu người sống ở các khu ổ chuột đã được cải thiện điều kiện sống.

Năm 2015 là thời điểm phải kết thúc việc hoàn thành các mục tiêu này và mở ra các cuộc đàm phán về những mục tiêu thay thế trong 15 năm tiếp theo. Tuy nhiên, nhiều vấn đề đặt ra cần nhìn nhận về việc thực hiện các mục tiêu mới, để đảm bảo đúng tiêu chí là “Vì người nghèo”.

Thực tế, viện trợ đã đóng vai trò quan trọng trong phát triển. Tỷ lệ tử vong do bệnh tật đã giảm từ khoảng 360.000 người còn 140.000 người mỗi năm trong quãng thời gian từ năm 2000 đến 2010.

Phần lớn kết quả đạt được là nhờ vào các chiến dịch tiêm chủng được tài trợ bởi các nước giàu. Bất kỳ mục tiêu mới nào cũng nên thừa nhận sức khỏe, giáo dục và vai trò của viện trợ là ưu tiên hàng đầu.

Bên cạnh đó, cần phải biết được người dân trên thế giới muốn đạt được những tiến bộ nào trong các Mục tiêu Thiên niên kỷ. Chiến dịch chống đói nghèo ONE đã đề nghị một cuộc thăm dò toàn cầu để giải quyết vấn đề này.

Nếu hỏi người dân Mỹ vấn đề nào quan trọng nhất mà họ đang phải đối mặt thì câu trả lời là: việc làm và kinh tế. Điều này cũng đúng đối với nhiều quốc gia.

Khảo sát World Values Survey từ 97 quốc gia trên toàn thế giới, tương đương 90% dân số thế giới, rõ ràng cho thấy quan tâm tới kinh tế là phổ biến nhất. Khi được hỏi để lựa chọn trong số bốn mục tiêu quốc gia quốc phòng mạnh hay tăng trưởng kinh tế, một nửa số người Mỹ đã chọn tăng trưởng kinh tế.

Ở Ấn Độ và Trung Quốc, tỷ lệ tương tự. Và trên thế giới, theo kết quả khảo sát của Values Survey, khoảng 60% ưu tiên tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Các cuộc điều tra khác ở châu Phi và châu Mỹ La tinh cũng có kết quả tương tự.

Vì thế, những gì cần đạt được trong những mục tiêu đặt ra cho 15 năm tới sẽ là: cải tổ quan hệ kinh tế của thế giới để người dân những nước nghèo có thể hưởng lợi nhiều hơn nữa từ thương mại, đầu tư và di cư. Khu vực Đông Á đã chứng minh tăng trưởng dựa vào xuất khẩu là bí quyết để phát triển nhanh chóng.

Vì vậy, nếu các nhà lãnh đạo thế giới thực sự quan tâm đến người dân ở các nước nghèo nhất, tại sao cuộc đàm phán tự do thương mại bị đình trệ? Đặc biệt, tại sao việc miễn thuế, hạn ngạch vào thị trường các nước giàu đối với hàng hóa từ các nước nghèo nhất vẫn còn là một giấc mơ?

Hơn nữa, lao động di cư của các nước đang phát triển gửi về trị giá 325 tỷ USD mỗi năm, so với khoản viện trợ khoảng 130 tỷ USD. Nếu những nước giàu có thực sự quan tâm đến những hoàn cảnh khó khăn nhất trên thế giới, tại sao những rào cản đối với người di cư ngày càng tăng cao hơn bao giờ hết?

Chuyên gia kinh tế Lant Pritchett, Đại học Harvard, đã ước tính, nếu các nước giàu chỉ cần tăng 3% lao động di cư mỗi năm sẽ tăng thêm 300 tỷ USD cho công dân của các nước nghèo.