Federer và khúc tráng ca cuối cùng

Ba tuần trước (8/8), Roger Federer vừa kỷ niệm sinh nhật lần thứ 32, còn bây giờ sẽ là một thách thức lớn trong sự nghiệp: chinh phục Mỹ Mở rộng, giải đấu mà anh từng 5 lần đăng quang, nhưng bây giờ chỉ còn là hạt giống số 7, vị trí thấp nhất kể từ năm 2003, năm mà "tàu tốc hành" giành Grand Slam đầu tiên trong bộ sưu tập vĩ đại của mình.

Đọc E-paper

Hình ảnh này chỉ còn là dĩ vãng ở Flushing Meadows

"Tàu tốc hành" gặp khó

Tất nhiên, lịch sử đã chứng minh không phải cứ xếp hạt giống thấp là hết cơ hội vô địch. Vấn đề với Federer hiện nay là thứ hạng hạt giống ấy (thấp nhất kể từ 11 năm qua) hoàn toàn phản ánh chân thực phong độ của anh trong vòng một năm qua. Kể từ sau chức vô địch Wimbledon 2012, Federer giành thêm được duy nhất một danh hiệu là giải đấu nhỏ tại Halle (Đức).

Trong 4 Grand Slam gần nhất, thành tích tốt nhất của anh là bán kết Úc Mở rộng 2013, còn tệ nhất là Wimbledon vừa qua, khi bị Stakhovsky bất ngờ loại ngay từ vòng 2.

Việc phải xếp hạng hạt giống thứ 7 sẽ ảnh hưởng lớn đến cơ hội đăng quang của Federer bởi đối thủ tiềm tàng ở tứ kết là Rafael Nadal, tay vợt có phong độ cực kỳ ấn tượng ở mùa giải này và xưa nay vốn được coi là khắc tinh của anh.

Không chỉ từng đánh bại Federer ở 21 trong số 31 lần chạm trán, Nadal còn giành chiến thắng 53/56 trận đã thi đấu kể từ khi tái xuất hồi tháng 2. Điều đáng nói là thành tích 15 thắng - 0 thua trên mặt sân cứng của tay vợt người Tây Ban Nha. Nếu Nadal vô địch giải đấu này, đồng thời Djokovic bị loại ở bán kết (hoặc sớm hơn), thì anh sẽ đòi lại được ngôi vị số 1 thế giới.

Nhưng ngay cả khi không phải đối đầu với Nadal ở tứ kết (dù khả năng tay vợt này dừng chân sớm là khá nhỏ), những đối thủ như Jerzy Janowicz, Ernest Gulbis hay Milos Raonic cũng sẽ là chướng ngại vật không hề dễ dàng vượt qua đối với Federer trước khi anh có thể chạm trán Andy Murray và Novak Djokovic, những ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch và đã từng hai lần loại Federer ở bán kết giải đấu này.

Giới chuyên môn và người hâm mộ đã quá quen với việc Federer được coi là ứng cử viên hàng đầu cho mỗi Grand Slam, nên việc anh chỉ được xếp hạng hạt giống số 7 có vẻ như là một điều kỳ cục, dù theo quy luật về phát triển và suy thoái, hiện tượng ấy chẳng có gì là lạ. Federer không thể thống trị mãi, và đến một lúc nào đó, anh sẽ phải chấp nhận sự thật ấy. Gánh nặng tuổi tác, phong độ sa sút và sự vươn lên của những tay vợt trẻ... là những lý do để lý giải.

Chỉ niềm tin, liệu có đủ?

"Tôi không nghĩ hạng 7 là một bước thụt lùi lớn so với hạng 4, nhưng người ta cứ nói những gì người ta muốn nói. Điều quan trọng là tôi tập trung vào trận đấu của mình, và nếu đi đúng hướng, tôi vẫn có thể vô địch", Federer đã tự giảm áp lực cho mình, nhưng vẫn đầy quyết tâm.

Đó có thể xem là một lợi thế riêng của Federer so với những đối thủ trẻ trung hơn. Anh chưa bao giờ mất lòng tin vào bản thân và trong một số thời điểm quyết định, đó là phẩm chất cực kỳ quan trọng.

Tất nhiên, người ta có lý do để nghi ngờ khả năng tiến sâu của Federer ở Flushing Meadows năm nay khi anh đã khá quen với những thất bại trước những đối thủ dưới cơ. Đó là Julien Benneteau (39 ATP) ở tứ kết Rotterdam, Stakhovsky (116) ở vòng 2 Wimbledon, Federico Delboni (114) tại bán kết Hamburg, hay Daniel Brands (55) ngay vòng 2 giải Gstaad, sân nhà của Federer.

Tất cả những thất bại ấy đều không phải sự trùng hợp, mà có tính hệ thống. Khi đã ở tuổi 32, sức bền của Federer giảm sút rất nhiều, dù anh là người cực kỳ khoa học trong chế độ ăn uống và tập luyện. Cái lưng của anh vẫn đau dai dẳng, dù không nghiêm trọng, trong vòng một năm qua.

Ngoài ra, việc chuyển từ cây vợt Wilson 90 sang Wilson 98 với mặt vợt rộng hơn 8 inch vuông cũng khiến Federer tốn nhiều thời gian để thích nghi hơn. Federer thú nhận càng về già, anh càng ít quan tâm đến thứ hạng, dù rằng anh cũng đặt mục tiêu khiêm tốn là sẽ vượt qua vòng tứ kết để tăng điểm trên bảng xếp hạng. Nên nhớ, năm ngoái, anh bị Tomas Berdych loại ở giai đoạn này.

Khi hy vọng thay thế cho tham vọng, thì rõ ràng tay vợt ấy đang có vấn đề. Federer đang đi vào sườn dốc bên kia của sự nghiệp, và nếu anh đăng quang ở Flushing Meadows năm nay, đó hẳn sẽ là một phép mầu.