Tháo gỡ vướng mắc về tiền sử dụng đất khi chuyển đổi mục đích sang đất ở

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng thống nhất cho rằng việc ban hành chính sách kịp thời là cần thiết, nhằm giảm áp lực tài chính và đáp ứng nhu cầu an sinh của người dân.

Theo Bộ Tài chính, Nghị định 103/2024/NĐ-CP đã quy định việc tính tiền sử dụng đất bằng chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm chuyển đổi.

Tuy nhiên, bảng giá đất mới được ban hành theo Luật Đất đai 2024 tại một số địa phương tăng đột biến so với trước đây, khiến nhiều hộ gia đình, cá nhân phải nộp chi phí gấp nhiều lần khi được phép chuyển mục đích sang đất ở. Thực tế này tạo ra gánh nặng lớn, đặc biệt đối với những hộ có điều kiện kinh tế khó khăn, nên cần sớm có cơ chế điều chỉnh để giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân.

Dự thảo Nghị quyết tập trung tháo gỡ vướng mắc trong trường hợp chuyển đổi mục đích từ đất vườn, ao hoặc đất nông nghiệp nằm trong cùng thửa đất có đất ở trong khu dân cư nhưng chưa được công nhận là đất ở; hoặc từ đất vườn, ao gắn liền với đất ở bị tách thửa do chuyển quyền hoặc đo đạc địa chính trước ngày 1/7/2004.

Về mức thu, dự thảo quy định UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định cụ thể, dựa trên nguyên tắc: diện tích trong hạn mức giao đất ở thu tối thiểu 30% tiền sử dụng đất; diện tích vượt hạn mức nhưng không quá 500 m² thu tối thiểu 50%; phần vượt quá 500 m² áp dụng mức 100%.

Quy định này chỉ áp dụng một lần cho mỗi hộ gia đình, cá nhân. Dự thảo cũng nêu rõ, Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày ký đến hết ngày 28/2/2027.

Các thành viên Hội đồng thẩm định nhìn nhận, Nghị quyết nếu được ban hành sẽ góp phần giải quyết nhu cầu đất ở và giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 206/2025/QH15 của Quốc hội.

Tuy nhiên, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) kiến nghị quy định cứng và giảm tỷ lệ thu. Theo đề xuất, diện tích trong hạn mức giao đất ở nên áp dụng mức thu 20%, phần vượt hạn mức thu 30% nhưng không quá 2.000 m², còn diện tích vượt trên 2.000 m² thì tính 100%. Ông cho rằng chính sách cần linh hoạt để phù hợp từng giai đoạn, vừa đảm bảo an sinh vừa thúc đẩy kinh tế.

Một số ý kiến khác đề nghị rà soát để bảo đảm tính khả thi, minh bạch và công bằng, tránh sơ hở dẫn đến lợi dụng chính sách. Đại diện Bộ Nội vụ lưu ý cần tính toán kỹ lưỡng về nhân lực, tránh tình trạng dồn ứ hồ sơ và phát sinh cơ chế xin - cho.

Đại diện Bộ Tư pháp cũng cho rằng cần làm rõ tính cấp bách của Nghị quyết, đồng thời thống nhất cách hiểu và cách áp dụng trên cả nước, nhằm tránh tình trạng mỗi địa phương triển khai một cách khác nhau, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Phát biểu kết thúc cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú - Chủ tịch Hội đồng thẩm định khẳng định sự cần thiết của việc ban hành Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn cho người dân trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Ông yêu cầu cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện hồ sơ, quy định rõ ràng và giải trình minh bạch về các mức thu, trước khi trình Chính phủ xem xét, thông qua.