The Mountains Sing là tiểu thuyết tiếng Anh đầu tay của Nguyễn Phan Quế Mai. Lấy bối cảnh cuộc chiến tranh Việt Nam, tác phẩm kể câu chuyện xuyên suốt nhiều thế hệ của một gia đình người Việt, bắt đầu từ những năm 1920.
Người bà kể cho người cháu nghe những gì đã xảy ra với gia đình trong lúc hai người phải trốn chạy khỏi những trận bom Mỹ dội xuống Hà Nội. Người cháu tiếp tục những câu chuyện ấy của người bà để rồi khi người bà mất đi, cô viết lại những gì xảy ra với gia đình. Khi hoàn thành tiểu thuyết, cô đốt bản sao của bản thảo trước mộ của người bà đã mất để bà có thể đọc ở thế giới bên kia.
Qua các câu chuyện, sự kiện lịch sử, The Mountains Sing khắc họa rõ nét những mất mát, chia lìa của chiến tranh, đồng thời thể hiện rõ sức mạnh của lòng nhân ái và hy vọng.
“The Mountain Sing là khao khát của tôi về hòa bình, về lòng nhân ái của con người, về sự tha thứ, về hy vọng, và về con người, để người với người có thể yêu thương nhau hơn nữa. Tôi lặp lại lời kêu gọi hòa bình trong hình trong hình hài của cuốn tiểu thuyết này, qua lời của nhân vật Hương: “Bằng cách nào đó, tôi chắc chắn rằng nếu con người sẵn lòng hiểu nhau, và thấy được ánh sáng của những nền văn hóa khác, khi đó hẳn là chẳng còn chiến tranh trên trái đất” - Nguyễn Phan Quế Mai chia sẻ.
Đánh giá về The Mountains Sing, tờ New York Times dành những lời khen ngợi: “Một cuốn tiểu thuyết hấp dẫn, gây xúc động… Hơn cả một ý nghĩa thông thường, cuốn sách sẽ giúp chữa lành lịch sử”.
Bà Diane Roberts, một trong hai giám khảo chung kết của giải thưởng năm nay, đồng thời cũng là một tác giả nổi tiếng, nhận xét: “Phong cách của Quế Mai rất mạnh mẽ nhưng không kém phần trang nhã”.
Bìa tiểu thuyết "The Mountains Sing" do NXB Oneworld xuất bản ở Anh |
"The Mountains Sing là một thiên hùng ca về lịch sử bi thương của Việt Nam trong thế kỷ XX, vừa có tầm bao quát vừa có lối kể chuyện gần gũi. Thông qua nỗi vất vả của một gia đình, Nguyễn Phan Quế Mai mang chúng ta đến gần hơn với sự kinh hoàng của nạn đói, chiến tranh và đấu tranh giai cấp.
Nhưng cũng trong cuốn tiểu thuyết mê hoặc và thương tâm này, tác giả đồng thời cho người đọc thấy một Việt Nam thời hậu chiến, đất nước của hy vọng và tái sinh, ngôi nhà cho những ai chưa từng bỏ cuộc" - nhà văn Nguyễn Thanh Việt chia sẻ.
Ngoài giải thưởng Văn học vì hòa bình Dayton 2021, tiểu thuyết The Mountains Sing cũng được trao giải PEN Oakland/Giải thưởng Văn chương Josephine Miles 2021, cùng một số giải thưởng khác.
Tác phẩm cũng được dịch ra 10 thứ tiếng, phát hành tại nhiều quốc gia như: Hà Lan, Ý, Thụy Điển, Tây Ban Nha, Croatia, Đức, Anh và sắp tới là Pháp, Thổ Nhĩ Kỳ, Rumani và Phần Lan.
Trước tiểu thuyết tiếng Anh The Mountains Sing, Nguyễn Phan Quế Mai cũng từng sáng tác bằng tiếng Việt và dịch sách. Cô là tác giả, dịch giả của 18 ấn phẩm thuộc nhiều lĩnh vực: thơ, tác phẩm hư cấu và phi hư cấu. Cô từng phát hành năm tập thơ: Trái cấm, Cởi gió, Những ngôi sao hình quang gánh, Bí mật của hoa sen.
Tác phẩm tiếp theo của Nguyễn Phan Quế Mai có tên Dust child, do NXB Algonquin Books, New York, Mỹ ấn hành.
1. Nguyễn Phan Quế Mai sinh năm 1973 tại Việt Nam, lớn lên trong thời kỳ hậu chiến và đã chứng kiến những hậu quả tàn khốc của chiến tranh. Cô từng làm công việc bán hàng rong và cả làm ruộng khi trưởng thành. Năm 1992, Nguyễn Phan Quế Mai dành được học bổng du học ngành Quản trị và Quản lý kinh doanh tại đại học Monash, Úc. Hiện cô không sống cố định ở một nơi, mà cùng gia đình di chuyển giữa các quốc gia, do tính chất công việc hỗ trợ phát triển dự án của chồng. 2. Giải thưởng Văn học vì hòa bình Dayton là giải thưởng văn học thường niên, được trao lần đầu từ năm 2006 tại Mỹ, dành cho cả tác phẩm hư cấu và phi hư cấu. Với phương châm tôn vinh sức mạnh của ngôn từ trong việc thúc đẩy hòa bình, những tác phẩm được đề cử phải thỏa mãn tiêu chí giúp người đọc hiểu rõ hơn về các nền văn hóa, dân tộc, tôn giáo và các quan điểm chính trị. Người được trao giải cao nhất ở mỗi hạng mục nhận được 10.000USD tiền mặt. Năm 2021, tiểu thuyết The Mountains Sing của Nguyễn Phan Quế Mai xếp thứ hai, sau We Germans (tạm dịch: Người Đức chúng tôi) của Alexader Starritt, một tác giả Scotland gốc Đức. |