Những sắc màu Thánh địa Cát Tiên

Mùa Xuân, men theo những con đường trải nhựa từ phía quốc lộ 20, chúng tôi tiến sâu vào vùng thánh địa huyền bí Cát Tiên. Thế nhưng, cái cuốn hút chúng tôi ở mảnh đất cuối cùng của dải Trường Sơn huyền thoại không phải là những cổ vật quý giá nằm sâu trong những lớp đất đá, mà lại là những sắc màu bình thường, quen thuộc đã tạo nên bức tranh Cát Tiên vừa hư vừa thực, làm say đắm lòng người.

Đọc E-paper

Màu xanh

Phải nói ngay rằng, không chỉ ở Cát Tiên những ngày này màu xanh mới làm chúng tôi chú ý, mà ở bất cứ nơi đâu, mùa Xuân cũng là mùa của màu xanh. Khắp nơi, từ núi rừng nguyên sơ cho tới những cánh rừng cao su cuối mùa cạo mủ, hay thậm chí là những bụi cây dại ven đường tỉnh lộ cũng đều phủ đầy một màu xanh tươi mát của chồi non.

Dường như chính mùa Xuân đã tô thêm cho màu xanh của Cát Tiên vẻ đài các, quyến rũ và ngược lại, màu xanh của vạn vật nơi đây cũng làm cho vùng rừng núi khô cằn này mềm mại và mượt mà hơn.

Có lẽ, sau một mùa khô như vắt kiệt mình của dải đất đỏ ba-zan trơ trụi thì đến mùa Xuân, cả vùng bán sơn địa này được thay thế bởi màu xanh non mơn mởn cũng là lẽ công bằng của tạo hóa, đất trời.

Thú thực, tôi không nhớ nổi mình đã leo lên bao nhiêu bậc đá theo chân người hướng dẫn viên ở khu thánh địa Cát Tiên khi lên ngọn đồi cao nhất của vùng bồn địa này để chiêm ngưỡng những di chỉ có từ ngàn năm trước. Chỉ đoán chừng khoảng vài trăm bậc quanh co, uốn lượn mới được làm chưa lâu bằng đá ong nhưng đã phủ rêu xanh.

Thế nhưng, khi đã ở trên đỉnh của vùng đất rộng lớn, dõi tầm mắt ra xa một chút, thấy sông Đạ Đường (tức sông Đồng Nai) mênh mông uốn lượn trước mắt thì cái làm tôi xúc động lại là màu xanh bạt ngàn hút vào tầm mắt đang trải ra, rộng lớn phía chân trời chứ không phải cái trụ đá di chỉ có những vết vỡ rạn sau mấy ngàn năm tồn tại.

Dường như cách đây hàng ngàn năm, khi đứng trên đỉnh cao này, hẳn những người xây dựng nên khu thánh địa đã thấy được sự hùng vĩ bất tử của mảnh đất này.

Và, cái mà họ để lại cho hậu thế không chỉ là những trụ đá huyền bí, những bức tượng với điệu múa Apsara huyền ảo mà chính là một màu xanh tươi tốt vĩnh cửu phía xa kia. Tất cả, sau bao nhiêu mùa Xuân đi qua và trở lại, chỉ có vùng đất màu xanh này là tồn tại vĩnh hằng qua những kiếp người mà thôi.

Màu vàng của thổ cẩm

Màu vàng

Không như màu xanh - sắc màu vĩnh cửu và bao trùm của vùng Cát Tiên rộng lớn, màu vàng ở đây là sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và con người, là màu của nắng vàng rực rỡ buổi đầu Xuân, của những tấm khăn choàng thổ cẩm đội đầu vô cùng duyên dáng của những phụ nữ người dân tộc hối hả theo nhau đi chợ Tết với những chiếc gùi nặng trĩu trên vai.

Họ, những chủ nhân ngàn đời của mảnh đất này, vẫn mải miết đi tìm sinh kế bằng cách gieo hạt mầm và chờ quả chín vào những mùa Xuân. Ở đó, mùa Xuân là lúc những chiếc gùi trên vai họ nặng trĩu những ngô, khoai, mì măng hay thảo quả.

Cùng với sự tiến bộ của cuộc sống, việc mua bán, trao đổi hàng hóa ở chợ với cầu nối là những đồng bạc polime đã không còn xa lạ với những cộng đồng dân tộc thiểu số người Mạ, người Stiêng, người Tày… nơi vùng núi rừng này.

Có lẽ, nếu màu xanh tượng trưng cho vẻ đẹp vĩnh hằng bao trùm thánh địa, thì màu vàng tiêu biểu cho những khắc khổ của con người, những sinh vật nhỏ bé như lẩn khuất vào rừng núi.

Ở đó, bất kể mùa nào trong năm, nơi những buôn ấp nằm rải rác ven hai bờ Đạ Đường ở những Phước Cát, Quảng Ngãi, Đăng Hà..., người ta đều dễ dàng bắt gặp những em bé với gương mặt vàng võ, lem luốc.

Màu đỏ

Thật kỳ lạ khi màu đỏ lại là sắc màu để lại ấn tượng mạnh nhất trong những ngày chúng tôi loanh quanh ở vùng thánh địa này. Đó là màu của lá cờ mà hầu hết những người dân nhập cư cách đây khoảng 30 - 40 năm từ các vùng miền Trung, miền Bắc hay thậm chí tận Tây Bắc xa xôi đang treo trước cửa nhà, như dấu hiệu cho biết họ đang là chủ sở hữu của cả vùng thánh địa rộng lớn này chứ không phải bất cứ ai khác.

Màu đỏ đang tàn phai của vùng thánh địa

Nếu nói rằng màu xanh là đại diện vĩnh hằng của cả vùng thánh địa rộng lớn mà đến nay người ta vẫn chưa khám phá hết, thì màu đỏ dường như là màu của đổ vỡ và tàn phai. Dầu trải qua hàng ngàn năm lịch sử, vùng đất này vẫn còn nguyên vẹn như những viên gạch nung quá lửa nằm dưới những bước chân đang kéo bóng tôi và người đồng hành dài ra, lê thê dưới hoàng hôn.

Mặc dù những gì tiền nhân để lại ở vùng thánh địa mới là tâm điểm chú ý của bất cứ người lữ hành nào tìm đến mảnh đất xa xôi này nhưng thực tế, màu đỏ của những dòng phù sa muôn đời giữa sông Đạ Đường kia mới chính là màu khởi đầu của sự sống, là kết thúc cho những hành trình du mục núi rừng để những người Thượng đầu tiên đặt những viên gạch, những khối đá hình thành nên một di sản thế giới cho hậu thế chiêm ngưỡng ngày nay.

Có lẽ, chỉ những ai từng gắn bó với rừng núi điệp trùng nơi này mới hiểu được sự quan trọng gần như là mạch sống của dòng Đạ Đường mà thôi.

Nó không chỉ mang đến phù sa, mang đến dòng nước ngọt, mang đến mùa màng bội thu, mà còn mang đến cuộc sống ấm no suốt bao đời qua, giúp những cư dân người Thượng có thể giao lưu, buôn bán với những vùng miền khác. Chính vì thế, dòng sông này còn được người bản địa gọi là sông Mẹ, như ý nghĩa của bắt đầu sự sống vậy.

Dĩ nhiên, ở một vùng rừng núi rộng hàng trăm héc ta với vô vàn những điều kỳ bí thì cũng có không ít sắc màu cuốn hút chúng tôi chứ không riêng gì những sắc màu xanh, vàng, đỏ quen thuộc. Đó là màu đen huyền ảo đầy thánh thiện trong đôi mắt lơ đãng của cô bé người Mạ đang mải miết bên khung dệt để hoàn thành chiếc khăn ngày cuối năm cho kịp lần hẹn hò đầu tiên cùng bè bạn.

Hay như màu nâu của ly cà phê nơi ngã ba Sao Bọng đoạn từ Đăng Hà chạy sang mà chúng tôi còn cố nấn ná ngồi lại để ngắm nhìn con đường đất màu đỏ chạy ngoằn ngoèo về phía xa xa với những đám bụi mờ của chiếc xe mới chạy vèo qua, để lắng lòng mình thêm chút nữa cùng thánh địa.

Còn nhiều nữa, những màu tím của hoa, màu trắng của sương sớm, màu hồng của nụ... cùng đan vào nhau hài hòa để dệt nên bức tranh thánh địa diệu kỳ và huyền bí...

>Quốc tế lý giải Cát Tiên trượt di sản thế giới
>Vườn quốc gia Cát Tiên-Viên ngọc xanh cần được bảo vệ