Miễn phí giao dịch trọn đời: Thách thức của công ty chứng khoán

Trong ba năm trở lại đây, các nhà đầu tư Hàn Quốc đã đổ vốn vào ngành tài chính, chứng khoán của Việt Nam, trong đó có các thương vụ thâu tóm, sáp nhập hoặc thành lập các CTCK khiến áp lực cạnh tranh trong lĩnh vực này ngày càng khốc liệt. Thống kê cho thấy, hiện có 6 CTCK vốn Hàn Quốc đang hoạt động trên thị trường Việt Nam, bao gồm KIS, Mirae Asset, Pinetree, KB Việt Nam, Shinhan Việt Nam, Ngân hàng Việt Nam.

Với tiềm lực tài chính mạnh, các công ty này đã tạo nên sức ép cạnh tranh khá lớn nhằm tranh giành thị phần, từ chất lượng dịch vụ cho tới số lượng chi nhánh và đặc biệt ở khả năng cung cấp nguồn vốn cho vay margin. Mới đây, CTCK HFT sau khi đổi tên thành Pinetree từ ngày 5/12/2019 đã triển khai chính sách miễn phí phí giao dịch trọn đời, chỉ thu phí nộp cơ quan quản lý xấp xỉ 0,03%. 

Thời gian gần đây, nhiều CTCK đã triển khai chương trình miễn phí giao dịch trong thời gian ngắn, nhưng Pinetree là công ty đầu tiên thực hiện chính sách miễn phí giao dịch trọn đời, với mục tiêu lôi kéo khách hàng để nâng thị phần. Mức độ cạnh tranh từ phí giao dịch có thể thấy qua trường hợp VPS khi công ty này đã mau chóng lọt vào top 10 thị phần môi giới nhờ việc miễn phí giao dịch.

Nếu như chính sách trên mang lại lợi ích lớn cho khách hàng, khi đối với nhiều nhà đầu tư có giá trị giao dịch lớn hoặc thường xuyên đầu cơ lướt sóng, thì phí giao dịch chiếm tỷ trọng không nhỏ trong chi phí vốn của nhóm này. Ngoài ra còn phí lưu ký chứng khoán, thuế khi bán chứng khoán tương đương 1% giá trị giao dịch, nên chi phí mà nhà đầu tư phải tiêu tốn là đáng kể. 

Cụ thể, hiện tại phí giao dịch phổ biến ở 0,2%, có những công ty áp dụng 0,25-0,3% và có sự phân biệt đối với hình thức giao dịch và giá trị giao dịch. Theo đó, giao dịch tại quầy hoặc qua điện thoại cần phải có môi giới nhập lệnh, thì phí giao dịch cao hơn so với giao dịch trực tuyến. Về giá trị giao dịch, nếu giá trị càng cao thì phí sẽ càng thấp nhưng thường cũng không dưới 0,1-0,15%/giao dịch.

Phí giao dịch sẽ tính cho cả chiều mua và chiều bán, theo đó tổng phí khi mua và sau đó bán đi sẽ từ 0,4-0,6%, một con số không hề nhỏ. Giả sử với một lệnh mua và sau đó bán có giá trị ở mức 100 triệu đồng, thì phí mà nhà đầu tư mất đi là 400.000 - 600.000 đồng. Với những nhà đầu tư lướt sóng thường xuyên, phí giao dịch có thể lên tới vài chục triệu một tháng không phải là hiếm. 

Tuy nhiên, đứng ở góc độ các CTCK, chính sách cạnh tranh như trên mang lại một thách thức không hề nhỏ, khi phải đứng trước hai lựa chọn gay go. Nếu không có chính sách miễn phí hoặc ít nhất là giảm phí giao dịch theo, thì khả năng sẽ mất dần khách hàng là điều chắc chắn, khi mức phí chính là một trong những tiêu chí quan trọng để khách hàng lựa chọn CTCK để giao dịch, ngoài các yếu tố như vốn cho vay margin, chất lượng tư vấn của môi giới, cung cấp báo cáo phân tích.

Ngược lại, nếu buộc phải miễn, giảm phí, đồng nghĩa với nguồn thu từ môi giới sẽ sụt giảm mạnh, ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận. Đối với các CTCK còn có các nguồn thu nhập lớn khác như phí tư vấn, bảo lãnh phát hành, tự doanh, đầu tư góp vốn, các doanh thu khác như ứng trước tiền bán chứng khoán hay phí margin cao, thì còn có thể đương đầu được với thiệt hại do mất đi nguồn phí môi giới.

Nhưng với những công ty phụ thuộc vào môi giới và phí giao dịch của khách hàng chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu, thì rõ ràng đó không còn là thách thức mà là nguy cơ hiển hiện. Giá cổ phiếu của các CTCK trong nước đã niêm yết trên sàn cũng đã phản ứng tiêu cực với sự kiện vừa qua, khi định giá của các công ty này trở nên kém hấp dẫn trước triển vọng nguồn thu nhập và cả cơ sở khách hàng, thị phần có thể bị ảnh hưởng.