Lời dạy muôn đời của bậc hiền nhân

Khác với những trước tác nặng về lý luận, Kim cổ cách ngôn là tập hợp các câu châm ngôn, cách ngôn được Lương Văn Can sưu tầm, tuyển chọn và chú giải công phu từ nguồn tri thức Đông – Tây – kim – cổ. Mỗi lời dạy đều ngắn gọn mà sâu sắc, dễ nhớ mà đáng suy ngẫm, xoay quanh các chủ đề về nhân cách, đạo lý, cách ứng xử trong đời sống cũng như thương trường.

Quan điểm của cụ Lương rất rõ ràng: “Lời nói bất hủ gọi là cách ngôn”. Theo đó, những lời hay ý đẹp, nếu chứa đựng đạo lý vững bền, sẽ có sức sống vượt thời gian. Chính vì vậy, ông không chỉ phiên âm, chú thích nghĩa Hán – Việt mà còn diễn giải lại bằng quốc văn để mọi người – đặc biệt là thế hệ thanh niên – dễ tiếp cận, học tập và áp dụng.

Cuốn sách không chỉ chứa đựng lời răn về đạo làm người như “Bất khinh tiểu sự nhi hậu năng thành đại sự” (Chớ khinh việc nhỏ, mới thành việc lớn), mà còn là lời cảnh tỉnh cho người hành xử bồng bột: “Lập danh dĩ nhất sinh, nhi thất chi cận khoảnh khắc” (Gầy dựng danh dự cả đời, đánh mất chỉ trong một khoảnh khắc). Cũng có những lời khuyên rất gần với quản trị hiện đại: “Không gặp gian nan thời không biết sức mình mạnh yếu ra sao”, hay “Việc không thể làm, miệng chớ nói; việc không nên nghĩ, tâm chớ động”.

Đặc biệt, Kim cổ cách ngôn còn thể hiện rõ tư tưởng giáo dục khai phóng, khuyến học và lập thân của cụ Lương – vốn là tinh thần cốt lõi của Đông Kinh Nghĩa Thục. Ông từng nhắn gửi thế hệ trẻ: “Bọn thanh niên ta, tiến trình còn dài, nghĩa vụ còn lắm... trước làm ích mình, sau làm ích nước, mới là không làm sinh hư một đời”.

Trong thời đại nhiễu loạn giá trị và thông tin, cuốn sách này là chiếc gương soi lại mình, là kim chỉ nam giúp mỗi người giữ được chính tâm, bền chí và nuôi dưỡng nhân cách. Với giới doanh nhân, đây không chỉ là lời dạy đạo đức, mà còn là nguyên lý nền tảng cho phát triển bền vững: trí – tín – nghĩa – liêm – sỉ.