Làm sao để thoát bẫy chết người và khởi nghiệp thành công?

Trong rất nhiều cuốn sách hướng dẫn khởi nghiệp, Chat với Startups - Từ ý tưởng đến gọi vốn thành công (Nhà xuất bản Đại học Kinh tế Quốc dân, Alpha Books phát hành năm 2021) nổi bật vì tính hệ thống và “thực chiến”. Tác giả Lê Mỹ Nga đã cố vấn cho hàng trăm dự án và trực tiếp đầu tư vào một số startup công nghệ. Vì thế, cuốn sách không chỉ làm rõ những khái niệm cơ bản nhất liên quan khởi nghiệp mà còn nhìn sâu kinh nghiệm thực tế, đưa ra các bài học hữu ích, không chỉ cho người muốn khởi nghiệp mà còn cho bất kỳ ai ham hiểu biết, nhất là về kinh tế, công nghệ, nhân lực.

Thực tế cho thấy, nhiều người mơ hồ, hiểu sai về người dùng, dẫn tới tình trạng nhắm sai đối tượng nghiên cứu, xác định sai thị trường mục tiêu. Tác giả đã phân tích mô hình kinh doanh Canvas với 4 vấn đề cơ bản của một doanh nghiệp, gồm khách hàng, giá trị của giải pháp mang lại cho các đối tượng mà dự án phục vụ, cơ sở vật chất cần thiết và khả năng tài chính.

Nhưng phần hấp dẫn hơn là những lời khuyên cho từng vấn đề cụ thể trong quá trình khởi nghiệp. Ví dụ, ý tưởng tốt nhất thường đến rất ngẫu nhiên. Khi có ý tưởng rồi thì phải xác định được đúng nỗi đau thị trường và nghiên cứu thị trường thật kỹ trước khi thiết kế giải pháp, tránh tiền mất tật mang, mất thời gian và thậm chí cả tuổi thanh xuân cho một sản phẩm vô nghĩa. Khi xác định thị trường, khách hàng tiềm năng thì nên tập trung vào một vấn đề cụ thể và xây dựng giải pháp cho nó, vì “đây được xem là phương pháp tìm ra thị trường ngách, tạo ra sự chuyên biệt để làm bàn đạp dẫn đầu thị trường”. Sau đó phát triển sang những ngách lớn hơn khi cộng đồng khách hàng ngày càng nhiều.

Khi thuyết minh dự án trước các nhà đầu tư, cần có hồ sơ cô đọng, súc tích, mô tả được toàn bộ dự án từ vấn đề thị trường, giải pháp đến cách thức bán giải pháp ra thị trường và tăng trưởng, gói gọn trong khoảng 10 slide. Khi xem xét rót vốn, nhà đầu tư quan tâm là yếu tố công nghệ của giải pháp. Vì vậy, nên thực hiện các vòng gọi vốn như thế nào cho hiệu quả, tập trung vào đối tượng nhà đầu tư nào để mình có lợi nhất? Từ việc tham gia vào nhóm nhà đầu tư rộng lớn hơn đến tận hưởng các tùy chọn gây quỹ linh hoạt hơn, huy động vốn từ cộng đồng có một số lợi ích so với các phương pháp truyền thống. “Việc gọi vốn cộng đồng sẽ giúp startup có vốn thực hiện dự án mà không phải chịu sự kiểm soát của các cổ đông lớn; được cho là một cách gọi vốn thông minh, vừa kết hợp thăm dò thị trường, tìm kiếm những khách hàng trên toàn thế giới, vừa truyền thông quảng bá cho sản phẩm, dịch vụ của mình trước khi tung ra thị trường một cách nhanh chóng”...