“Kỷ yếu 300 năm Adam Smith”: Từ di sản khai sáng đến cảm hứng thời đại

Cuốn sách ra đời từ hội thảo “Kỷ niệm 300 năm Adam Smith: Những tư tưởng vượt thời gian của cha đẻ kinh tế học” tổ chức vào tháng 12/2023 tại TP.HCM.

Hội thảo thu hút 200 đại biểu trực tiếp tại Trường Đại học Văn Lang và khoảng 400 lượt tham dự trực tuyến, cho thấy sự quan tâm lớn của giới trí thức, học giả và công chúng đối với những giá trị tư tưởng mà Adam Smith để lại.

Kỷ yếu 300 năm Adam Smith được biên soạn trong hơn hai năm, do các học giả Trần Quốc Hùng, Trần Văn Thọ, Nguyễn Xuân Xanh chủ biên, với sự tham gia của nhiều chuyên gia trong và ngoài nước như Nguyễn Chí Hiếu, Nguyễn Minh Thọ, Huỳnh Thế Du, Vũ Minh Khương, Edmund Malesky, Emily Hamblin… Tác phẩm được chia thành 4 phần: Adam Smith: Con người và tư tưởng; Adam Smith và thế giới; Adam Smith nhìn từ Việt Nam và Hội thảo kỷ niệm 300 năm Adam Smith.

Điểm nhấn đặc biệt của sách là phần phụ lục trích dịch hai tác phẩm quan trọng nhất của Adam Smith: The Wealth of Nations (1776) và The Theory of Moral Sentiments (1759). Đây là cơ hội để độc giả tiếp cận trực tiếp những nền tảng tư tưởng kinh tế và triết học đạo đức của ông.

Các khái niệm cốt lõi như phân công lao động, chuyên môn hóa, bàn tay vô hình, sự vận động của vị kỷ và đạo đức xã hội được phân tích sâu sắc và toàn diện. Smith không chỉ chỉ ra động lực cá nhân là nền tảng của sự thịnh vượng, mà còn lý giải cách “bàn tay vô hình” điều tiết thị trường, biến tư lợi thành lợi ích chung cho xã hội. Những quan điểm này được soi chiếu cả trong bối cảnh Việt Nam.

Trong đó, bài viết của TS. Huỳnh Thế Du (Đại học Harvard) đặc biệt gây chú ý khi phân tích vai trò của “bàn tay vô hình” trong thời kỳ kinh tế kế hoạch và giai đoạn đổi mới (từ 1986 đến nay).

Tư tưởng của Smith, theo ông, đã giúp lý giải vì sao cơ chế thị trường dù không chính thức thừa nhận vẫn đóng vai trò quan trọng trong phân bổ nguồn lực và tạo ra thành quả phát triển.

Điều làm nên sức sống lâu bền của Adam Smith chính là sự kết hợp giữa tư tưởng khai sáng và tính nhân bản. Ông không chỉ là một nhà kinh tế, mà còn là triết gia quan tâm đến bản chất con người, động lực xã hội và sự phồn vinh chung. Những tư tưởng đó cho đến nay vẫn tiếp tục được nghiên cứu, tranh luận và ứng dụng trong quản lý kinh tế - xã hội ở nhiều quốc gia.

Với cách tiếp cận đa chiều, tập hợp góc nhìn từ nhiều chuyên gia trong và ngoài nước, Kỷ yếu 300 năm Adam Smith: Người đặt nền tảng của kinh tế học phồn vinh là tác phẩm đáng đọc không chỉ với giới nghiên cứu mà cả doanh nhân và độc giả quan tâm đến kinh tế thị trường.

Đây là cuốn sách tri ân di sản khai sáng của Adam Smith, đồng thời khơi dậy cảm hứng để suy ngẫm về những thách thức và cơ hội trong phát triển kinh tế Việt Nam thời kỳ hội nhập.