 |
Kinh doanh mạng (Multi Level Marketing - MLM) đã phát triển rất mạnh ở nhiều nước tiên tiến và đóng góp không nhỏ cho nền kinh tế của quốc gia. Ở Việt Nam hình thức kinh doanh này cũng đã xuất hiện hơn 10 năm.
 |
Tại sao hình thức kinh doanh này lại gây ra nhiều dị nghị và sự kỳ thị ở một bộ phận không nhỏ người dân Việt Nam? Theo người viết, nguyên nhân nằm ở chỗ khung pháp lý cho hình thức kinh doanh này chưa hoàn tất. Ngoài ra, việc truyền thông cũng chưa tốt làm cho người dân chưa có được cái nhìn đúng về MLM.
Trên thực tế, một sản phẩm tốt thường hay bị và rất dễ bị nhái. Một hình thức kinh doanh hấp dẫn cũng vậy. Ở Việt Nam hiện nay, trong số hơn 70 công ty đã đăng ký kinh doanh MLM, số công ty nhái nhiều hơn số công ty chân chính. Làm sao để phân biệt một công ty nhái và làm ăn bất hợp pháp?
Đầu tiên là căn cứ vào pháp luật, công ty đó có vi phạm Nghị định 110/2005/NĐ-CP hay không. Cụ thể là người tham gia có bị bắt buộc đóng tiền cọc hoặc nộp một khoản tiền nào hay không. Thứ hai, sản phẩm có xuất xứ như thế nào.
MLM là một hình thức kinh doanh trực tiêu, nghĩa là hàng hóa đi từ nơi sản xuất tới tận tay người tiêu dùng với giá thống nhất. Điều này có nghĩa là công ty MLM phải kinh doanh chính sản phẩm do công ty sản xuất ra, hoặc nhà sản xuất và nhà phân phối phải là một khối thống nhất, hàng hóa không đưa ra thị trường bằng con đường khác.
Các công ty nhái thường sử dụng hàng hóa của bên thứ ba (một công ty sản xuất kinh doanh độc lập không làm kinh doanh mạng), lợi dụng các mặt hàng sẵn có và đội giá lên để bán cho người tiêu dùng. Bởi vậy cùng một loại sản phẩm như nhau, người ta có thể mua ở thị trường một giá và mua ở các công ty MLM dạng này với giá cao gấp vài lần.
Trong kinh doanh mạng chân chính, chỉ có hai thành phần là nhà sản xuất kiêm công ty MLM và người tiêu dùng kiêm vai nhà phân phối.
Chủ công ty nhái cũng không cần đầu tư sản xuất, chỉ cần thuê một văn phòng, đăng ký hoạt động và tuyển mộ. Vì thế khi đã thu lợi tương đối hoặc gặp các trục trặc trong kinh doanh, việc đóng cửa công ty không làm cho họ thiệt hại gì, nhưng lại gây phương hại cho hàng loạt người tham gia và gây tâm lý ác cảm với MLM nói chung.
Một số công ty được thành lập với mục đích ban đầu là lừa đảo, chụp giựt khi mà kinh doanh không có sản phẩm hàng hóa hay hàng hóa ảo. Hành lang pháp lý ở nước ta còn chưa chặt chẽ, các công ty đăng ký kinh doanh MLM thường ít được kiểm soát, chỉ đến khi các vụ việc vỡ lở, người tiêu dùng tiền mất tật mang, thì các nhà chức trách mới vào cuộc.
Đáng tiếc, hình thức MLM nhái này hiện đang phổ biến ở VN, làm cho các công ty MLM chân chính vạ lây vì tiếng xấu mà nó mang lại.
