Hiện thực hóa đô thị thông minh: Doanh nghiệp đề xuất gì? (Bài 5)

Ông Trần Văn Chín - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ Arobid

“TP.HCM cần sớm ban hành “Hiến chương dữ liệu đô thị”

Theo tôi, để bảo đảm tính liên thông và minh bạch dữ liệu, TP.HCM cần sớm ban hành “Hiến chương Dữ liệu đô thị”. Lấy “cú hích” từ Nghị quyết 68-NQ/TW; Nghị quyết 57-NQ/TW; Nghị quyết 198/2025/QH15, đây là thời điểm vàng để TP.HCM vừa “thiết kế thể chế”, vừa “triển khai thực thi giải pháp”, hướng tới đô thị thông minh với việc lấy doanh nghiệp (DN) và hơn 14 triệu người dân làm trọng yếu.

Đặc biệt, Thành phố cần ban hành chuẩn liên thông và Giao diện lập trình ứng dụng (API: Application Programming Interface) - được ví như “người môi giới” giúp các ứng dụng khác nhau giao tiếp, trao đổi dữ liệu theo quy tắc mở, đồng thời kết nối, tích hợp hệ thống giữa chính quyền, DN và người dân, tránh tình trạng “cát cứ dữ liệu” và tạo nền tảng cho quản trị đô thị hiện đại.

Trong khuôn khổ pháp lý, cần triển khai hiệu quả “3 key factors”, gồm: Định danh số và chữ ký số, bảo đảm nguyên tắc “một lần khai - dùng nhiều lần”; Mua sắm công cho đổi mới sáng tạo đi kèm sandbox thử nghiệm và cơ chế đặt hàng theo kết quả; An toàn không gian mạng gắn với bảo vệ người tiêu dùng số.

Những định hướng này giúp TP.HCM hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ. Thành phố (TP) có nền móng vững chắc để vươn lên thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu Đông Nam Á. Dữ liệu sẽ được quản trị như một loại tài sản công. Kinh tế số được thúc đẩy mạnh mẽ. Người dân sẽ được phục vụ ngày càng tốt hơn.

Ngoài ra, Thành phố cần tập trung xây dựng HCM Data Exchange - nền tảng dữ liệu dùng chung nhằm kết nối, chia sẻ thông tin minh bạch, phục vụ hiệu quả cho quản trị đô thị. Kế đến là triển khai các chương trình đào tạo nhân lực số gắn với thực hành, đáp ứng nhu cầu nhân sự chất lượng cao cho các lĩnh vực mới. Và đẩy mạnh hợp tác công - tư (PPP) trong GovTech, huy động nguồn lực xã hội, đẩy mạnh việc mở rộng không gian thử nghiệm cho các giải pháp sáng tạo.

Song song, triển khai chương trình trọng điểm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), bao gồm số hóa sản xuất - kinh doanh, thúc đẩy thương mại số, mở rộng thị phần quốc tế và phát triển sản phẩm theo tiêu chí ESG (môi trường, xã hội, quản trị).

Ông Lê Hoàng Thạch - Founder Công ty CP Tập đoàn One Fusion

“Thành phố cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về quản trị dữ liệu đô thị”

Thành phố cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về quản trị dữ liệu đô thị, xác định rõ chủ thể sở hữu dữ liệu, cơ chế chia sẻ giữa các sở ngành và DN, cũng như chuẩn bảo mật thông tin. Nếu làm tốt, TP.HCM vừa bảo đảm quyền riêng tư, vừa tạo dựng niềm tin để DN mạnh dạn đầu tư vào các giải pháp AI, IoT, blockchain…

Bên cạnh đó, xây dựng Trung tâm dữ liệu mở (City Data Hub), tập hợp và công khai có chọn lọc các nguồn dữ liệu lớn về giao thông, y tế, giáo dục, năng lượng, logictics… Việc triển khai cần thực hiện theo từng giai đoạn, với ba lĩnh vực ưu tiên: hạ tầng dữ liệu đô thị thống nhất (City Data Platform), giao thông thông minh và chuyển đổi số dịch vụ công.

Một hệ sinh thái dữ liệu được kết nối thông suốt sẽ là nền tảng để cộng đồng DN công nghệ phát triển hàng loạt dịch vụ số thiết thực cho người dân và nâng cao năng lực quản trị đô thị.

Ông Trần Bá Phúc - Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt Nam tại Úc

“TP.HCM cần xây dựng cơ chế bảo mật”

TP.HCM cần xây dựng cơ chế bảo mật, mã hóa và giám sát an toàn thông tin theo chuẩn quốc tế. “Phải quy định rõ trách nhiệm của từng chủ thể: các sở, ngành, Chính quyền, DN và bên thứ ba trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân và dữ liệu công cộng. Nguyên tắc “mở nhưng có kiểm soát nghiêm ngặt” sẽ vừa bảo đảm quyền riêng tư, vừa tạo điều kiện để DN và các tổ chức nghiên cứu khai thác hiệu quả.

Trong bối cảnh dòng vốn đầu tư công nghệ đang dịch chuyển mạnh, hành lang pháp lý minh bạch, đồng bộ và đạt chuẩn quốc tế sẽ là yếu tố then chốt để Thành phố khuyến khích đổi mới sáng tạo và biến dữ liệu thành nguồn lực chiến lược. Vì vậy, Thành phố cần có tổ công tác liên ngành cấp Trung ương để hỗ trợ kịp thời các vấn đề vượt thẩm quyền TP.HCM, qua đó bảo đảm tiến độ triển khai thông suốt, tránh tình trạng chậm trễ do rào cản thể chế.

Ông Hà Bính Thân - Tổng Giám đốc Công ty CP Tin học Lạc Việt

“Huy động sự vào cuộc của tư nhân”

Trong tiến trình hiện thực hóa một thành phố thông minh, TP.HCM đã triển khai trung tâm dữ liệu, mạng 5G và nhiều dự án chính quyền điện tử, nhưng vẫn thiếu hạ tầng AI công cộng, siêu máy tính hay cụm GPU mở cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup. Việc xây dựng một AI cloud công cộng cho thuê GPU và mô hình ngôn ngữ theo nhu cầu sẽ giúp thành phố khai thác tiềm năng R&D, đào tạo mô hình lớn và thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm AI.

Về nguồn vốn, cần hình thành chiến lược tổng thể, phân định rõ vai trò Nhà nước - tư nhân - ODA, cùng cơ chế PPP để huy động vốn tư nhân vào các dự án hạ tầng AI. Thành phố cần tăng tính liên thông ngân sách chuyển đổi số giữa các sở, ngành và mở hệ sinh thái của doanh nghiệp nhà nước cho SMEs.