Sắp có bảo tàng mới trưng bày tác phẩm của danh họa Picasso

Chân dung Jacqueline Roque (1963)

Đầu năm 2018, một tin vui đã đến với những người yêu mến Picasso và tác phẩm của ông: bà Catherine Hutin-Blay - con của Picasso và người vợ thứ hai Jacqueline Roque cũng là “nàng thơ” của nhà danh họa, cho biết sẽ có thêm một bảo tàng mới cho nhà danh họa. Bảo tàng được đặt trong một dinh thự cổ tại Aix-en-Provence, miền Nam nước Pháp, không xa lâu đài Vauvenargues – nơi Picasso và Jacqueline Roque đã sống vào những năm 1959 - 1962 và đều được an táng tại đây.

Bảo tàng Picasso sẽ hình thành tại Aix-en-Provence

Mang tên Jacqueline và Pablo Picasso (Musée Jacqueline et Pablo Picasso), bảo tàng sẽ trở thành nơi lưu giữ và trưng bày lớn nhất các tác phẩm đa dạng của Picasso với trên 1.000 bức tranh và số lượng tương tự các tác phẩm điêu khắc, gốm mỹ thuật, tranh in, tranh khắc… được ông sáng tác trong thời gian từ năm 1952 đến khi ông qua đời năm 1973, phần lớn chưa từng được triển lãm. Jacqueline Roque chung sống với nhà danh họa 11 năm, sau khi bà từ trần năm 1986 thì bộ sưu tập khổng lồ mà bà sở hữu được con gái thừa kế.

Năm nay 70 tuổi, bà Catherine Hutin-Blay từ lâu đã mong muốn kho tàng nghệ thuật của thân phụ được trưng bày thường xuyên cho công chúng thưởng lãm nhưng mãi đến nay ước nguyện đó mới thành hiện thực.

Để có được nơi tổ chức bảo tàng, bà Catherine Hutin-Blay đã được Hội đồng thành phố Aix-en-Provence thỏa thuận bán một khu di tích cổ, từng là một tu viện và cho tới năm 2015 vẫn được sử dụng làm Trường Trung học Collège des Prêcheurins.

Ngày 13/12/2017, Quỹ Madame Z (biệt danh mà Picasso đặt cho người vợ – người tình yêu dấu Jacqueline Roque) do bà Catherine Hutin-Blay quản lý đã trả hơn 14 triệu USD cho thành phố Aix-en-Provence để sở hữu một dinh cơ rộng lớn với khoảng 930m2 sẽ được dùng làm nơi trưng bày thường xuyên bộ sưu tập và khoảng 460m2 tổ chức các triển lãm đặc biệt. Ngoài ra, còn có một trung tâm nghiên cứu về Picasso, khu làm gốm và làm tranh in cho khách tham quan học tập và thực hành cùng một thính phòng 200 chỗ ngồi và nhiều tiện ích khác.

Sở dĩ Hội đồng thành phố Aix-en-Provence đã chấp thuận ngay đề nghị của Quỹ Madame Z bởi đây là cơ hội tốt nhất để đô thị chỉ có hơn 140.000 dân này sẽ đón mỗi năm không dưới nửa triệu du khách đến với bảo tàng mới, dự kiến khánh thành và mở cửa đón khách vào năm 2021.

Chân dung Jacqueline Roque với khăn choàng đen (vẽ năm 1954)

Aix-en-Provence là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, quê nhà của văn hào Émile Zola và thiên tài hội họa Paul Cézanne, người được chính Picasso xưng tựng là “vị thầy của tất cả họa sĩ chúng tôi”. Dù được coi là một trung tâm mỹ thuật của miền Nam nước Pháp, Aix-en-Provence vẫn thiếu một bảo tàng quan trọng, ngay cả Cézanne cũng chưa có được một bảo tàng cho riêng ông. Bảo tàng Granet với một bộ sưu tập khoảng hơn 600 tác phẩm của Rembrandt, Rubens, Cézanne, Paul Klee, Fernand Léger, Piet Mondrian, Alberto Giacometti song vẫn khá khiêm tốn so với lịch sử lâu đời và tầm vóc văn hóa của Aix-en-Provence. Quỹ Madame Z hy vọng khi bảo tàng Picasso hình thành, sẽ đón khoảng 1.500 khách tham quan mỗi ngày, gấp đôi số khách đến với Bảo tàng Granet.

Bà Janie Cohen - một chuyên gia về Picasso và là Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Fleming thuộc Trường Đại học Vermont dự đoán rằng bảo tàng mới ở Aix-en-Provence sẽ đóng vai trò rất quan trọng đối với những nhà nghiên cứu về cuộc đời và tác phẩm của nhà khai sáng trào lưu Lập thể trong hội họa hiện đại, bởi theo bà: “Hầu hết những tác phẩm (của bảo tàng ấy) chưa từng được triển lãm cũng như in ấn. Những tác phẩm này được Picasso giữ nguyên vẹn suốt cuộc đời ông. Cùng với sự tổng quan về thân thế và sự nghiệp của ông được Bảo tàng Picasso ở Paris cung cấp, bảo tàng sắp tới tại Aix-en-Provence tạo ấn tượng mạnh đối với tôi với tư cách là một sự bổ sung tuyệt hảo cho một bộ sưu tập quan trọng và thật bao quát về Picasso ở miền Nam nước Pháp”.

Trong khi chờ bảo tàng mới đi vào hoạt động, những người yêu mến Picasso có thể xem một phần của bộ sưu tập được mượn từ Quỹ Madame Z và được trưng bày tại Bảo tàng Barberini ở Berlin (Đức) từ nay cho đến tháng 3/2019.

Jacqueline với hoa (1954)

Cho tới nay, hầu hết các tên tuổi lớn của mỹ thuật phương Tây đều có bảo tàng vinh danh mình, tuy nhiên chỉ Picasso có đến 4 bảo tàng dành riêng cho tác phẩm của ông, 3 bảo tàng đã hoạt động từ lâu – một ở Barcelona (Museu Picasso: mở cửa đón khách từ tháng 3/1963, là bảo tàng đầu tiên dành riêng cho Picasso và ra đời khi nhà danh họa còn sống; với 4.251 tác phẩm đủ thể loại của Picasso), một tại Paris (Musée Picasso: khánh thành năm 1985, hiện lưu giữ hơn 5.000 hiện vật bao gồm tác phẩm và nhiều đồ vật, thư từ, tranh ảnh về Picasso); một tại Málaga (Museo Picasso Málaga, được hình thành vào năm 2003 tại Málaga, vùng Andalusia của Tây Ban Nha, nơi chào đời của Pablo Ruiz Picasso, bảo tàng sở hữu vài trăm tác phẩm của ông, do người thân trong gia đình Picasso hiến tặng).

Ngoài ra, còn có một vài bảo tàng nhỏ cũng mang tên Picasso như tại Antibes - một thị trấn ở vùng đông nam nước Pháp bên bờ Địa Trung Hải, nơi có tòa lâu đài mà vào năm 1946 Picasso đã lưu trú nhiều tháng; hay tại Münster (Đức), nơi có một quảng trường được đặt tên Picasso…

Trong bộ sưu tập Picasso sẽ được trưng bày tại bảo tàng mới ở Aix-en-Provence, chỉ riêng tranh chân dung Jacqueline Roque đã có tới hơn 400 bức, được Picasso vẽ trong suốt 11 năm chung sống với bà, cả tranh tả thực cũng như tranh vẽ bằng nhiều ngôn ngữ hội họa, trong số đó có 160 bức được Picasso vẽ năm 1963.

Lâu đài Vauvenargues, nơi có phần mộ của Picasso và Jacqueline Roque

Picasso đeo dây chuyền do ông làm bằng gốm cho bà Jacqueline Roque (ảnh chụp 1957)

Trong cuộc đời dài lâu của Picasso (ông mất năm 92 tuổi), có rất nhiều mối tình tuy nhiên ông chỉ chính thức lấy vợ 2 lần. Lần đầu tiên là với Olga Khoklova (1917 - 1962) và người thứ hai là Jacqueline Roque (1953 - 1973). Với tất cả phụ nữ mà ông có quan hệ tình ái, lâu ngày hay ngắn hạn, Picasso đều vẽ chân dung họ, tuy nhiên chỉ có Jacqueline Roque đi vào tranh ông nhiều nhất. Và cũng chỉ có bà là người được an táng cạnh ông trong tòa lâu đài Vauvenargues, hiện cũng thuộc sở hữu của bà Catherine Hutin-Blay.